Bu hafta hemşirelikte kronikleşmiş sorunlardan biri olan ''uzman hemşirelik'' konusunu ele almak istedim. Hemşirelik mesleğinde yüksek lisans sonrası kazanılan bu unvanın öncelikle yönetmelikteki karşılığını incelemenize sunmak istiyorum.
8 Mart 2010'da 27515 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Hemşirelik Yönetmeliğine göre;
MADDE 7 – (1) Lisans mezunu hemşirelerden; yurt içinde hemşirelik ana bilim dallarında ve bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşireler ile yurt dışında bu programlardan mezun olup, diplomalarının denklikleri onaylanan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşireler alanlarında uzman hemşire olarak çalışırlar.
(2) Uzman hemşireler, temel hemşirelik rollerinin yanı sıra uzmanlığını yaptığı alana yönelik klinik bilgi, beceri, sağlık araştırmaları, danışmanlık hizmetleri, sağlık eğitim hizmetlerinin programlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde sorumluluk alır, uygular ve değerlendirir.
Ardından 2011'de güncellenen yönetmeliğe yeni fıkralar ekleniyor. Bunlar:
(3) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Uzmanlık alanı ile ilgili kapsamlı sağlık değerlendirmeleri yapar. Hemşirelik bakımını planlar, uygular ve yönetir. Bakımda istenen hedeflere ulaşılamaması durumunda yeni stratejiler geliştirir.
(4) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Hastalara uygulanan tıbbi tanı ve tedavi işlemlerine ilişkin karşılaşılan kritik durumlarda, uygun kararın verilmesinde hemşirelere danışmanlık yapar, meslekî gelişimleri açısından hemşirelere yardımcı olur.
(5) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Hasta ve ailesinin eğitimini planlar. Hastaları, bakım ve tedavi yöntemleri ile olası yan etkileri hakkında bilgilendirir. Hastaların güncel ve güvenilir sağlık bilgisine ulaşmasını sağlar.
(6) (Ek:R.G-19/4/2011-27910) Uzmanlık alanı ile ilgili ve etik konularda kişi, kurum ve kuruluşlara danışmanlık ve bilirkişilik yapar. Çalıştığı kurumda araştırmalarla ilgili etik komitede görev alabilir.
Yürürlüğe giren tanım ve hemen sonrasında eklenen yeni fıkralar, uzman hemşireliği gerçekten çok iyi anlatmış ve amaçlarını karşılamıştır. Fakat bugün sağlık kuruluşlarımızda maalesef ki bu kadronun karşılığı halen bulunmamaktadır. Mesleği ile ilgili yoğun çalışma saatlerinin ardından mesleğinde ilerlemek ve bilimsel bir katkıda bulunmak isteyen hemşirelerimiz, bu bilgi birikimlerini ve tecrübelerini aktaramadıkları gibi yönetimsel sorunlarda da kabiliyetlerini yansıtma fırsatı bulamamaktadırlar. Hala daha çoğu sağlık kuruluşumuzda ''Başhemşire'' ve ''sorumlu hemşire'' görevlendirmelerinde uzman hemşireler yerine lisans hemşirelik mezunu veya lisans hemşirelik eğitimi dahi almamış farklı alanlardan kişiler görevlendirilmektedir. Biz bugün hemşirelik alanında branşlaşmanın, uzmanlaşmanın ne kadar önemli olduğunu tüm platformlarda ifade ederken, reel anlamda hemşirelik alanında bunun uygulanmıyor ya da uygulanamıyor oluşunu şahit olmak, sahada çalışan meslektaşlarımızı da ayrıca üzmektedir. Bunun yanı sıra uzman hemşirelerimizin bilgi birikimlerinden, kariyerlerinden ve bu mesleğe katkılarından faydalanmamak liyakatsizliğe yol açmakta hatta kurumlarımızdaki işleyiş prensiplerinde olumsuzluğa neden olmaktadır. Bu kronikleşmiş sorunla ilgili olarak yapılması gereken, yönetmelikte geçen tanımlamaların ve açıklamaların, reel olarak sahada uygulanabilirliğini sağlamak ve yönetsel konularda ise bu gelişimi sağlamış hemşirelerimizi görevlendirmektir.