Koronavirüs krizine karşı Cumhurbaşkanı bugün tedbir paketini açıklayacak. Görüşüne başvurduğumuz işçi ve işveren çevrelerinin ortak görüşü istihdamı koruyacak önlemlerin alınması yönünde. Bunun için ön önemli kaynak ise bugünler için ayrılan İşsizlik Sigortası Fonu
Türkiye koronavirüse karşı alınacak ekonomik tedbirleri merak ediyor. İçişleri Bakanlığı’nın aldığı son kararla birlikte hizmet sektörünün spor ve eğlence bacağı tamamen faaliyetlerini sonlandırdı. İşletmelerden edindiğimiz bilgilere göre, risk grubundaki çalışanlara yıllık izinleri kullandırılıyor. Hizmet sektöründeki birçok işletmede ise çalışanlar ücretsiz izne gönderildi. Fabrikalarda da sipariş iptalleri sürerse çalışanların tamamı önce yıllık izne daha sonra ücretsiz izne çıkarılacak. Koronavirüs krizi uzun sürerse, faaliyetini yürütemeyen işletmelerin giderlerini nasıl karşılayacağı, çalışanların asgari ihtiyaçlarını nasıl temin edecekleri soru işareti.
Türkiye’de hanehalklarının geniş kesimin borçlu durumda. Tasarrufların belli bir azınlığın elinde biriktiği dikkate alındığında, geniş tanımıyla 8 milyona dayanan işsiz sayısına koronavirüs kriziniyle gelecek ilaveler sosyal patlama riskini artıracak.
130 MİLYAR TL İŞÇİYE KULLANILSIN
İşte bu olumsuz senaryoyu önlerine koyan Türk iş dünyası istihdamın korunmasını öncelik edinmiş durumda. İş dünyası kuruluşlarından edindiğimiz bilgilere göre, telefonferans yöntemiyle yapılan görüşmeler neticesinde ilk aşamada kısa çalışma ödeneği uygulamasının devreye sokulması talep ediliyor. Kısa çalışma ödeneği; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararı ile altı aya kadar uzatılabilir.) sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulama. Bunun için kaynak ise zaten böyle durumlar için işçinin maaşından kesilen İşsizlik Sigortası Fonu. Fonda 130 milyar TL birikmiş durumda.
BANKALARIN ELİ RAHATLATILMALI
Ticari krediler ise Kredi Garanti Fonu desteğiyle ötelenebilir. Hem ticari hem tüketici kredi ödemelerinin ötelenmesi konusunda ise, bankacılık çevreleriyle yaptığımız görüşmelerde, zaten düşük kar marjlarıyla çalışan ve 2018’deki ani duruş sonrası batık oranının arttığı finansal sistemde kriz yaşanmaması için bankaların ayırdıkları karşılıklarda esnekliğe gidilebileceği ifade edildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı dün aldığı kararla, gelir vergisinde beyannamelerinin verilme ve ödeme sürelerini 30 Nisan 2020 gün sonuna kadar uzattı. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantısını iki gün öne çekerek politika faizini yüzde 10.75’ten yüzde 9.75’e indirdi. Merkez Bankası finansal sistemi rahatlatacak bir dizi teknik önlem de aldı. Merkez’in kararıyla banakalra 5.1 milyar dolarlık likidite sağlandı. Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan kararı, “Önlemler finansal sistem kadar reel sektörü de desteklemeye yönelik. Zorunlu Karşılık oranları ve nemalandırmasına ilişkin bir önceki düzenleme de kredi koşulunun bireysel krediden ticari kredilere doğru ağırlıklandırılmasını teşvik etmeye yönelikti. Reeskont kredilerindeki geri ödeme vadeleri de uzatılıyor ve bu süreçte 7.6 milyar USD’lik reeskont kredisi geri ödemesi ötelenecek” dedi. Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürü Soner Canko, yoğun talep nedeniyle temassız ödemelerde şifresiz işlem limitinin 18 Mart’tan başlayarak 250 liraya yükseltildiğini açıkladı.
SGK PRİMLERİ ÖTELENSİN
Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın yaptığı açıklamada, birçok sektörde yüzde elliler düzeyinde daralma yaşandığını belirterek, şunları söyledi: “Virüs nedeniyle toplu ortamlardan kaçınılması hizmet sektöründe birçok müşterinin kaçmasına sebep olmakta, yanı sıra da firmalar ve bu sektörlere tedarikçilik yapanlar da olumuz yönde etkilemektedir. Hükümetimizden bu kapsamda somut adımlar atarak, mali, parasal ve finansal yönde etkili bir eylem planı oluşturulmasını beklemekteyiz. Bu kapsamda, şirket iflaslarının yaşanmaması ve işsizliğin oluşmaması adına, özellikle hizmet ve perakende sektöründe, şirketlere ve personeline ücret desteği, SGK primi, vergi ve kredi ödemelerinde öteleme ve KDV oranlarında indirim, başta AVM kiracıları olmak üzere kira oranlarında mayıs ayı sonuna kadar yüzde 50 düşüş beklemekteyiz.”
‘KREDİLER ÖTELENMELİ’
Körfez Ticaret Odası Recep Öztürk de yaptığı değerlendirmede, “Türkiye’nin bu süreçten en az zararla çıkabilmesi için mevcut üretim ve ticari yapıyı korumaya yönelik tedbirlerin de erkenden alınması gerektiğin düşünüyoruz” dedi. Öztürk, şunları söyledi: “İstihdamın korunması açısından işletmelerin desteklenmesinin önemli etkilenen çok sayıda sektöre vergi, SGK primi gibi ödemelere kolaylık getirilmesini, kamu ve özel bankalardan kullanılan kredilerin talep halinde ötelenmesi de işletmelerimiz için talep ediyoruz. Korona virüs sürecini halkın sağlığı açısından bugüne kadar temkinli biçimde yöneten hükümetimizin, işletmelerimizin ayakta kalması için de her türlü tedbiri alarak destek vereceğinden şüphemiz yok.”
Yeni yorum ekle