20 Mart 2020'den beri Chloroquine (veya Türkçe yazımıyla Klorokin) etken maddesine sahip ve sıtma için kullanılan bir ilacın (Plaquenil) COVID-19'u tedavi ettiğine dair haberler paylaşılıyor. Toplumun gözü önündeki birçok kişiden tavsiye niteliğinde mesajlar geliyor. Bu, düpedüz yanlıştır!
Deneysel aşamadaki bir ilaç insanlara çözüm diye sunulamaz! Bunun halk sağlığı açısından büyük sonuçları olur. Scientific American'dan Kelly McBride Folkers ve Arthur Caplan, Koronavirüs Tedavisi Hakkında Sahte Umutlar başlıklı yazılarında şöyle yazıyorlar:
Hidroksiklorokin, sıtma ve bazı diğer artirik durumları tedavi etmek için onaylanmış bir ilaçtır ve bazı uzmanlar KOVID-19'a karşı da çalışıyor olabileceğine inanmaktadır. Ne var ki ilaca yönelik var olan akademik literatür, Amerikan Başkanı'nın iddiasının aksine, hiç de umut verici değildir. (...)
Şu ana kadar hidroksiklorokin veya remdesivir veya herhangi bir diğer ilacın KOVID-19'u başarıyla tedavi edebileceğini gösteren güvenilir hiçbir veri bulunmamaktadır. Basitçe, şu anda güvenle genel geçer bir kullanım tavsiyesi verebileceğimiz kadar bilgiye sahip değiliz. Amerikan Gıda ve İlaç Başkanlığı (FDA), ölümün eşiğindeki bazı hastalar için son çare olarak, test aşamasındaki bu ilaçların kullanılmasına izin vermektedir; ancak bu, kişilerin iyileşeceği anlamına gelmemektedir. Aslına bakarsanız hastalar, bu deneysel ilaçlar nedeniyle daha da kötüleşebilmektedir. Gerçeklere dayanmayan bir ortamda, onaylanmamış ilaçların kullanımı iyilikten çok kötülüğe neden olacaktır ve halihazırda ağır olan bir hastalığı daha da kötü yapacak ve ölümleri hızlandıracaktır. Dahası bunu yapmak, gerçekten neyin çalıştığını anlamamızı da güçleştirecektir.
Bilim insanları olarak, haftalardır
ilaç geliştirme süreçlerinin ne kadar uzun, geniş saha
çalışmalarına ve hasta gruplarına bağlı olduğunu anlatmaya
çalışıyoruz. Ancak medyadaki bazı haberlerde, sanki bu ilaç ile
bu hastalığa çözümü bulmuşuz gibi gösterilmektedir.
Bu, kanıtlanmış bir olgu değildir.
Umut verici çalışmalar ve hatta bazı hastalarda iyileşme rapor
edilse de bunlar, ilacı tedavi ile eşleştirmek için henüz kabul
edilebilir seviyede değildir.
ARAŞTIRMALARIN DURUMU
Fransa'da bu ilaç kullanılarak çok küçük bir hasta grubuyla çalışılmış ve bir kısmı iyileşmiştir. Çin'de rapor edilen hastaların sayısı çok azdır ve bunlar, anlaşıldığı kadarıyla, sadece KOVID-19'a bağlı zatürre geçiren bir grup hastadır. Avustralya'da ise veri yoktur ve klinik çalışmalar, ay sonunda başlayacaktır. ABD'de ise Minnesota Üniversitesi, 1500 kişi ile bir klinik araştırma yürütmektedir; ancak çalışma devam etmektedir ve henüz sonuçlar yayınlanmamıştır.
Novartis, 20 Mart 2020'de 130 milyon doz hidroksiklorokin ilacını Amerikan Gıda ve İlaç Başkanlığı'na (FDA) test amaçlı bağışlayacağını açıklamıştır. Bayer de benzer bir ilaç olan Resochin'den 3 milyon tablet bağışlamıştı. Bunlar, milyonlarca hasta üzerinde deney yapılmasını mümkün kılacak bağışlardır; ancak sonuçlar henüz ortada değildir.
Yani şu etapta ilaç denemesinin hangi
hasta grupları üzerinde yapıldığı, bu hastaların geçmişi, o
anki durumları, dozlama ve bu ilacın tüm hastalara genellenip
genellenemeyeceği konusunda bir bilgi yoktur ya da kesin bir sonuca
varamayacak kadar sınırlıdır.
Dolayısıyla KOVID-19 için, tedavi edici özelliği kanıtlanmamış ve uluslararası otoritelerce tedavi amaçlı onay verilmemiş bir ilacı (olağanüstü koşullardaki klinik deney aşamasına verilen onay haricinde) sanki çözümmüş gibi sunmak yanlıştır! Bir hasta, klinik bir deneye dahil olabilir. Bu, kişinin tercihinde ve klinik çalışma yöneticilerinin inisiyatifindedir. Hasta riskleri göze alır ve denek olur. Bu herkesin hakkıdır; ancak bu aşamada kimseye ilaç tedavi olarak önerilemez.
Genel olarak bu "ilaç tavsiyesi" davranışından uzak durmamız gerekmektedir. Eğer herkes kafasına göre bir tedavi yorumu ve önerisi ile gelirse, bu işin içinden çıkmamız mümkün olmayacaktır. Eğer KOVID-19 için kesin bir tedavi bulunursa da, kimse merak etmesin, Türkiye'de bu kullanılacaktır. Aksi zaten düşünülemez.
KLOROKİN NEDİR?
Chloroquine, zaten başka kombinasyonlarla beraber kullanılan bir ilaçtır. Ancak bu ilaçta doz dengesi çok önemlidir ve ilacın yan etkileri çok fazladır. Kalıcı retina hasarı ve bazı durumlarda ölüme yol açtığına dair raporlar mevcuttur.
Birçok ilaçla beraber kullanımı önerilmemektedir. İlacın, bağışıklık sistemini baskılayıcı bir rolü de bulunmaktadır ve bu nedenle rhomatitis arthritis (RA) ve lupus erythematosus (SLE) hastalıklarında kullanılmaktadır. Eğer KOVID-19 tedavisi hakkında sahte umutlar halk arasına pazarlanırsa, bu ilaca talep yersiz yere aşırı artacağı için ve önlem olarak ilaç toplatılabileceği için bu hastalar, hayatlarının bağlı olduğu bu ilacı bulamayabilirler.
SONUÇ
Tüm bunlar ortadayken ve bilimsel
yöntem her deneysel ilaca şüpheyle yaklaşmayı önerirken,
toplumun gözü önündeki kişilerin olmadık ilaç tavsiyelerinde
bulunmaları kabul edilemezdir.
Sağlık sistemini ve onu yönetenleri
eleştirme hakkı elbette herkes için geçerlidir. Hatta tanı,
tedavi, ele alış ve kriz yönetimini de eleştirebilirsiniz; ancak
bir ilacı öneremezsiniz! Lütfen tıpta yetkin kişilerin ve bilim
insanlarının zamanlarını, bu yanlış söylem ve eylemleri
düzeltmeye çalışmakla harcamayın.
Yazar: Çağhan Kızıl
Editör: Çağrı Mert Bakırcı
KAYNAK: EVRİMAĞACI
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik, profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
Yeni yorum ekle