“Bir yakınıma Buerger tanısı kondu. Çok fazla sigara kullanıyor. Doktoru sigarayı bırakmasını önerdi. Hastalığın gelişimiyle ilgili bilgi verebilir misiniz?” sorusunu Dr. Gülistan Özdemir şu şekilde yanıtladı:
“Budama hastalığı olarak bilinen Buerger hastalığı, çoğunlukla sigara kullanan erkekleri etkileyen bir tür çevrel atardamar hastalığıdır. Özellikle kollar ve bacaklarda bulunan atardamarların tıkanmasına neden olan bu hastalık, kan dolaşımını olumsuz etkileyerek tedavi edilmediğinde ve sigara kullanımı devam ettiğinde dokuların oksijensiz kalmasına yol açabilir. Bunun sonucunda ayak amputasyonu (kesilmesi) gibi ciddi ve yaşamı derinden etkileyen işlemler tek tedavi seçeneği haline gelebilir. Sigara kullanımını bırakmak hastalığı durdurmanın tek yoludur. Bu nedenle sigara kullanan bireylerin bu hastalığa yakalanmaktan korunmak adına, mevcut hastaların ise hastalıklarının ciddi sağlık sorunlarına yol açmasını önlemek amacıyla sigara kullanımını terk etmesi gerekmektedir.
BUERGER HASTALARININ TÜMÜ TÜTÜN KULLANIYOR
Buerger hastalığında kan damarları iltihaplanır, kan pıhtıları nedeniyle damar tıkanıklıkları gelişir. Bu durum bir süre sonra dokulara zarar verir, ilerleyen zamanlarda enfeksiyon ile doku ölümüne kadar ilerleyebilen ciddi sonuçlara yol açar. Buerger hastalığı ayaklarda ortaya çıkar. Bu hastalığa sahip olan hastaların tümünün tütün ürünleri kullandığı görülmüştür. Bu nedenle hastalığın önlenebilmesinin veya tedavi edilebilmesinin en önemli ön koşulu tütün kullanımını bırakmaktır. Hasta bireylerin tütün kullanmaya devam etmeleri halinde bir uzvun veya tamamının amputasyonu gerekli olabilir. Amputasyon yapılmadığı durumlarda hastalık daha geniş alanlara yayılarak çok daha ciddi durumlara yol açabilir. Sonuç olarak daha büyük çaplı amputasyonları gerekli kılabilir ve hatta yaşamı tehdit edebilir.
İLK BELİRTİ AĞRI
Hastalığın ilk belirtisi el ve ayaklardan kollara ve bacaklara yayılan ağrılardır. Başlangıçta daha hafif olan ağrı, hastalığın ilerlemesiyle birlikte şiddetlenir. Ağrılar yürürken topallamaya neden olabilir ve dinlenirken daha çok hissedilir. Hastaların stresli zamanlarında veya üşüdüklerinde ise ağrı dayanılmaz bir hal alabilir.
Ellerde veya ayaklarda üşüme, uyuşma ve karıncalanma olarak görülür. El ve ayaklardaki belirtilerin yanında el ve ayak parmaklarında ağrılı ve açık yaralar oluşabilir. Parmaklar üşüdüğünde solgunlaşır ve derinin hemen altındaki damarlarda şişlikler meydana gelir. Bu durum çoğunlukla kan damarındaki bir pıhtıya işaret eder. Kan damarlarında ciddi sorunlara yol açan Buerger hastalığı güç ve kuvvet kaybına da yol açar. Hasta bireyler zamanla eklemlerini istedikleri gibi hareket ettiremezler ve hareket kısıtlılığı ortaya çıkar. Bu durumun sebebi de kan akışının artık eklemlerde azalmasıdır.
RİSK GRUBU
Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte tütün kullanımının Buerger hastalığını tetiklediği bilinmektedir. Ancak bilimsel olarak tütünün hangi komplikasyonlardan dolayı buna neden olduğu bilinmemektedir. En yaygın görüş, tütün içindeki kimyasalların kan damarlarının iç yüzeyini tahriş ederek şişmelerine neden olması ile iltihaplanma ve pıhtılara yol açmasıdır. Bazı uzmanlar ise hastalığa genetik bir yatkınlığın neden olabileceğini düşünmektedirler. Sigara kullanmanın yanında puro, çiğneme tütün ve nargile de olmak üzere dolaylı içicilik de hastalığı tetikleyebilir. Günde yarım paketten fazla sigara kullananlarda risk oranı daha yüksektir. Kadınlara oranla erkeklerde Buerger hastalığı daha fazla görülür.
Anjiyogramın MRI veya BT ile birlikte kullanılması, damarların üç boyutlu bir görüntüsünün elde edilmesini sağlar. Damarların görüntüsünün incelenmesiyle herhangi bir arter tıkanıklığı kolaylıkla saptanır. Buerger hastalığı her zaman bütün uzuvlara aynı anda yayılmaz. Ancak bu testler hastalığın erken evrelerde teşhis edilmesinde faydalıdır. Erken evrelerde teşhis edilen hastalığın tedavisinde başarı oranı daha yüksektir.
Sigara ve tütün ürünlerini bırakmak Buerger hastalığının ilerlemesinin önüne geçer. Günde içilebilecek birkaç sigara bile hastalığın ilerlemesine neden olur. Kan damarlarının genişlemesini, kan akışının iyileştirilmesini ve kan pıhtılarının ortadan kaldırılmasını sağlayacak ilaçların kullanımı önerilir. Kollarda ve bacaklarda kan akışını arttırmak için aralıklı olarak kollar ve bacaklar sıkıştırılabilir. Ampütasyonun yapılmadığı durumlarda ağrılar dayanılmaz olabilir ve kangren diğer bölgelere yayılabilir. Bu da ilerleyen safhalarda daha büyük uzuvların kaybına yol açar.
Buerger hastalığının en iyi tedavisi önleyici olarak tütün ürünlerinin kullanımının bırakılmasıdır.”
AYDINLIK