İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 12:32

Cancer cells, which are actively dividing, use more glucose so they light up on a PET scan.
The sites offer information about the drug and price of <a href="https://lyricaa24.top/ ">is lyrica safe</a> to get the best value possible
While the symptoms specified for all groups below generally characterize major depression, there are other disorders with similar characteristics including: bipolar illness, anxiety disorder, or attention deficit disorder with or without hyperactivity.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 12:46

A person with dementia may show any of the problems listed below, mostly due to memory loss - some of which they may notice or become frustrated with themselves, while others may only be picked up by carers or healthcare workers as a cause for concern.
Deals for <a href="https://ampicillingo24.top/ ">side effect of ampicillin sodium</a> you are getting the best medication available
The retina is the only place doctors can directly view the effects of high blood pressure on arterioles.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 12:53

View larger version: In this window In a new window Download as PowerPoint Slide Figure 3.
Exceptional prices allow you to <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica medicamento</a> makes a trip to the pharmacy a thing of the past. Best meds
WartsWhiplash is characterized as an injury to the neck sustained when the head is jerked forward then backward fiercely.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 12:56

Kaposi's sarcoma is less common in drug users with AIDS, presumably because it is caused by a second virus also found in , which is then activated by HIV.
Poor health can affect your life, but you can <a href="https://ampicillingo24.top/ ">side effect of ampicillin sodium</a> from Canada to gain your trust.
Chemotherapy: Chemotherapy is a method of treating cancer via anti-cancer medications which stop the cancer cells from multiplying and kill them.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 12:58

Patients who exhibit potential colon cancer symptoms should consult their doctor as soon as possible to discuss the possibility of colon cancer and undergo any recommended colon cancer testing.
Deals are available to <a href="https://lyricaa24.top/ ">how quickly can i taper off lyrica</a> pharmacy has the proper license to sell drugs?
This is also why women are more likely to have incontinence.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:08

The main causal agent of both types is Escherichia coli, though other bacteria, viruses or fungi may rarely be the cause.
One of the most popular ways to <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage ilaç</a> to reduce symptoms
Or, it could just be a diagnosis that your doctor doesn't know much about, so he or she won't mention it because they can't answer questions about it.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:19

Many people assume that there are no other options available, but an evaluation by a doctor can start patients on the path toward relief, Fisher says.
to get educated withBuy direct from our online pharmacy. Your <a href="https://ampicillingo24.top/ ">coverage of ampicillin</a> today to treat your condition
A sigmoidoscopy, or more likely, a colonoscopy, will be done to evaluate the cause of blood in your stool.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:21

Recent developments on breast cancer diagnosis Researchers from University College London in the UK are developing a simple blood test to help predict the likelihood of a woman developing breast cancer.
Canadian Pharmacy.Add more heat into your sexual aspect. Read <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone 10 mg</a> . Should I stop taking it?
An incompetent cervix can usually be treated with a "circling" stitch in the cervix in the next pregnancy, usually around 12 weeks.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:29

These include:Other conditions such as vocal cord disorder, bronchitis, allergic reaction, and heart failure may also mimic the symptoms of asthma.
Are men who use <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica withdrawal timeline</a> generic or brand prices and discounts?
As case moderator, you'll get 5,000 bonus pointsand be responsible for:- Flagging inappropriate diagnostic suggestions, solution suggestions, and comments- Flagging uploaded material with personally identifiable information- Participating actively in case chat and discussion- Providing peer ratings to other Medical Detectives- Helping assure that the patient has a positive overall experienceWould you like to accept?

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:33

While Stachybotrys is alive and growing, a wet slime layer covers its spores, preventing them from becoming airborne.
Check expiration dates when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">which causes more weight gain neurontin or lyrica</a> are unbelievably low they are probably counterfeit.
Reply chrissy says: July 17, 2015 at 12:57 am I took a at home preg test, and it was negative.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:42

Oh gosh, I tried reading almost all the post in here in hopes of some answer.
You can easily go online to check the <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone for covid</a> at discounted prices from online pharmacies to begin treatment
I would be very interested in hearing how others have managed their condition - and whether you think it would be worth going to the doctors at all?

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 13:50

They are uncommon in adults but are one of the two most common brain tumours in children.
from Omsk | Simple management of ED at <a href="https://lyricaa24.top/ ">how to wean off lyrica 75 mg</a> by shopping online.
It is nearly impossible to rebuild a breast that is identical to its partner, and additional operations may be necessary to achieve a desirable effect.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:00

The information on Health24 is for educational purposes only, and is not intended as medical advice, diagnosis or treatment.
are Internet sites that will help you to compare prices for <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin gentamicin pregnancy</a> and prompt ED now! Exciting freebies awaits you.
It is not until motor problems and seizures develop that the diagnosis is made.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:06

Avoid multi-symptom remedies, which often contain unneeded medication or contain doses of specific ingredients which may be too low to be effective.
No men loves being impotent. Go to <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage radiology</a> priced below wholesale at this specialist portal
It is said that approximately 45 percent of all adult Americans snore at least occasionally, while another 25 percent are defintely habitual snorers.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:07

However, dogs with tumors that originate within the brain may be eligible for the brain tumor clinical trials program.
If you are ill or in pain your meds are cheaper with <a href="https://prednisonenow365.top/ ">what is prednisone used for in adults</a> pills, save by buying online
You can also download our guides which are divided into four sections in pdf form : Genital Herpes - The FactsHerpes and RelationshipsHerpes and PregnancyFacial HerpesAlternatively you can download our guide as one pdf.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:13

On the contrary, a participant with a more irregular pattern of moving between locations had a lower circadian movement.
Don’t wait in long lines, get a <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin sodium salt fisher bioreagents</a> at low prices, you’ll need to compare offers
Specifically, cannabis has a demonstrated ability to improve mobility and reduce morning stiffness and inflammation, and research suggests that individuals can reduce their use of potentially harmful Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs NSAIDs when using cannabis as an adjunct therapy.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:23

Much of the information that you need to suspect a medical illness is readily available as part of a psychiatric assessment.
Choose a pharmacy with good customer service to <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone dosage for cough</a> delivered when you order from this site
If you use Mifepristone and Misoprostol to end a pregnancy and you do not do an ultrasound first, there is always a chance that you could have an undetected ectopic pregnancy.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:33

When doctors give methotrexate to treat ectopic pregnancy, pregnancy hormone levels must be monitored until levels are undetectable in a woman's bloodstream.
Stay home, shop your drugs online and enjoy a low price of <a href="https://prednisonenow365.top/ ">whats prednisone used for</a> generic or brand prices and discounts?
Select the topic that relates most closely to the symptoms you are experiencing to start the symptom checker.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:33

It covers Generalized Anxiety Disorder, Panic Disorder, Specific Phobias, Social Anxiety Disorder and Obsessive-Compulsive Disorder.
Achieve health benefits each time you buy <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage kontraindikГЎcie</a> . It’s good for ED too!
However, anyone traveling more than four hours, whether by air, car, bus, or train, can be at risk for blood clots.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:34

Ratings by Consumer and Other Organizations More and more doctors are being rated by consumer organizations and other groups devoted to quality healthcare.
People should shop online and enjoy the lowest <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone with alcohol</a> are a cure for health problems.Интересная
Examples include therapy and motivational incentives providing rewards to patients who remain substance free.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:34

Other less common causes include hypercoagulable state, invasion by renal cell cancer, renal transplantation, behcet syndrome, antiphospholipid antibody syndrome or blunt trauma to the back or abdomen.
Check out how much you can save on <a href="https://glucophagea7.top/ ">http://www.ovarian-cysts-pcos.com/glucophage-metformin-pcos.html</a&gt; offered by a specialist low-cost pharmacy site
But I was taking Penicillin the last week of October for Strep Throat.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:34

More Dr Oz explained that young women are a fast-growing at risk population for Heart Attacks, and he explained the symptoms that every woman should learn.
to get what you needOnline comparison shopping allows you to <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage hirsutisme</a> at cheap prices
I thank Brown University for theirstudy and I know they will find outon their future studies what mydoctors already know by treatingpatients exposed to toxins from"indoor" molds- they cause multisystem-multisymptom problems.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:49

The reaction can be made worse if a person is additionally exposed to other things he is allergic too, such as pollen, dust mites, cigarette smoke, and mold.
Using the internet, you can find a <a href="https://ampicillingo24.top/ ">why does ampicillin target growing bacteria</a> after comparing online prices
Other Hemorrhagic Fevers which are characterized by internal bleeding are caused by a variety of viruses.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.