İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 14:52

Find more herbal possibilities here.
Check expiration dates when you <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone diabetes</a> from the Internet.
The first wide-scale study of the accuracy of general-purpose symptom checkers found that while the online programs are often wrong, they are roughly equivalent to telephone triage lines commonly used at primary care practices—and they are better than general Internet-search self-diagnosis and triage.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 15:03

Anticipate transition points that can cause apprehension, such as going to school or meeting friends for play.
Is taking <a href="https://lyricaa24.top/ ">how does lyrica cause weight gain</a> directory that lists online pharmacy websites?
MSF has treated hundreds of people affected by Ebola in Uganda, Republic of Congo, the Democratic Republic of Congo DRC , Sudan, Gabon and Guinea.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 15:35

Ideally, everyone should be vaccinated every October or November.
Don’t buy from sites that say their <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica hello</a> from one of these pharmacies
People who are likely to be exposed to influenza infections, such as health-care workers, hospital workers, and police officers, should also seriously consider annual vaccinations.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 15:37

In the first study, patients had good pain relief as well as relief of nausea and vomiting and better appetite.
the best promotions from established online pharmacies and <a href="https://ampicillingo24.top/ ">maximum concentration ampicillin</a> cause health risk?
To use the mobile app, you must first register for a personal account from a campus computer, a laptop connected to IU Secure, or a computer connected to the VPN.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 15:38

Both cervical and womb cancer start in your womb.
the best promotions from established online pharmacies and <a href="https://lyricaa24.top/ ">how quickly can i taper off lyrica</a> help increase my blood flow?
If you are constantly nauseated during the egg implantation and its further growth, always carry a bottle of water and sour-sweet candies with you.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 15:52

PubMed Abstract Publisher Full Text Raison CL, Miller AH.
When you <a href="https://prednisonenow365.top/ ">stopping prednisone after 5 days</a> , always look for online deals and discounts
In Canada, it is also approved for symptomatic relief of neuropathic pain in multiple sclerosis and as adjunctive analgesic treatment in people with advanced cancer who experience moderate to severe pain during the highest tolerated dose of strong opioid therapy for persistent background pain.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 16:06

Transient diarrhea of this nature should last only one to a few days, should not be severe in nature or have blood in it, and not be accompanied by complete loss of appetite, vomiting, depression, or pain.
in sex.The efficiency of the medicines when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">fungsi obat ampicillin</a> .
But a healthy body is also key to maintaining a healthy brain, and that's something many people tend...

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 16:27

If you have pre-existing health problems like I do, I was being tested every day for signs of internal bleeding.
is important to find the best prices as soon as you decide to <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin resistance gene lactamase</a> at consistently low prices
Last month my period seem like it lasted almost 2 weeks bcuz at first it was brown then it became bright red then later red….

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 16:31

If you breathe them in and they start to make you sick, you should never assume that they will go away on their own.
is not such a good ideaPeople look for the cheapest price of <a href="https://ampicillingo24.top/ ">beta-lactamase ampicillin</a> pills when you buy through this site
Other options that have been explored include the use of glutathione as a nasal spray which can help to reduce the swelling and inflammation of the sinus tissues.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 16:45

Genotype 2: Subtypes 2a, 2b, 2c, and 2d are found mostly in Japan and China.
Fast <a href="https://lyricaa24.top/ ">cheapest lyrica online</a> . Order now!
Pregnant women who have genital herpes due to either herpes simplex virus 2 HSV-2 or herpes simplex virus 1 HSV-1 have an increased risk for miscarriage, premature labor, inhibited fetal growth, or transmission of the herpes infection to the infant either in the uterus or at the time of delivery.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 16:47

Radical Hysterectomy may be needed, which involves removing the cervix, uterus and even part of the vagina and lymph nodes, if the cancer has progressed.
countries also have an FDA approval standard on their <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica anderson feenin download</a> at a cheaper price?
Posted 10 June 2015 at 08:01 GMT in CystitisI have just joined the forum.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 16:52

Los grados de los tumores oligodendrogliales son los siguientes: Oligodendroglioma grado II : un oligodendroglioma crece de lentamente, pero a menudo se disemina a los tejidos cercanos.
Significantly reduced prices mean you can <a href="https://lyricaa24.top/ ">can lyrica make you sleepy</a> sent immediately to avoid delay in treatment
Eyecare Eye Handbook — Free — This is a popular app with over 500 ratings.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 17:12

In one study, 17 percent of people treated for high blood pressure emergencies at the hospital had nosebleeds.
Look no further for the most effective treatment and <a href="https://prednisonenow365.top/ ">can you drink alcohol while on prednisone</a> ! Order reliable products from us.
When this sadness lasts for more than a few weeks or is seriously impacting your life, it may be a sign of depression.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 17:26

Acknowledgments: The authors thank Jorge Aguilar-Zanatta, MD Danbury Hospital, Danbury, Connecticut , Paul Desan, MD, PhD Department of Psychiatry, Yale University, New Haven, Connecticut , and Kimberly Yonkers, MD Department of Psychiatry, Yale University, New Haven, Connecticut for formative comments on the manuscript.
When you are dealing with a personal medical problem try buying <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica vs gabapentin</a> when shopping for medicine. |
J Natl Cancer Inst.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 17:32

The only known way to reestablish proper leptin and insulin signaling is through a proper diet and exercise.
from Omsk | Simple management of ED at <a href="https://ampicillingo24.top/ ">side effects of ampicillin iv</a> and fast delivery every time you buy here
This blood clot "thrombus" can further clog or completely block the artery, which then slows or prevents blood flow to the area of brain fed by that artery.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 17:34

Tumors in or near other cranial nerves might lead to loss of hearing, balance problems, weakness of some facial muscles, or trouble swallowing.
You can save big each time you <a href="https://lyricaa24.top/ ">can you take lyrica and muscle relaxers together</a> from legitimate pharmacies if you desire cheap discounts
It affects cancer cells only in the treated area.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 17:39

This includes touching, kissing, and sexual contact vaginal, anal, penile, and oral.
Special offers can help you <a href="https://prednisonenow365.top/ ">how long does it take for prednisone to work for asthma</a> at cheap prices if you purchase this great treatment online
Thomas Hooton, a professor of medicine at the University of Miami Miller School of Medicine in Florida.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 17:54

It is therefore rarely used routinely, except for diagnosing gestational DM see Diabetes Mellitus in Pregnancy Gestational Diabetes and for research purposes.
For the best deals, buy <a href="https://ampicillingo24.top/ ">what is the basis for ampicillin resistance in bacteria</a> with wholesale discounts
While the main risk factor in developing mesothelioma is exposure to asbestos, the time between initial exposure and conclusive diagnosis can range anywhere from 20 to 50 years.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 18:13

Cold and Flu Differences 53Share on FacebookShare on TwitterSubscribeSign-up for DrGreene's Newsletter About once a month we send updates with most popular content, childrens' health alerts and other information about raising healthy children.
out the substantial discounts quoted through this site for <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica uses</a> at the same prices and discounts?
Some patients show no symptoms at all.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 18:24

Testing and health monitoring HIV testing Health monitoringTreatment guidelines Starting treatment Side-effects Adherence Drug interactions and pharmacokinetics Treatment for women Resistance Changing treatment Treatment interruptions Treatment-experienced people New and experimental HIV treatments Outcomes and prognosis The search for a cure Bad science and bogus treatmentsHow transmission occurs Sexual transmission Medical procedures and other blood-borne exposure Low and theoretical transmission risks Condoms and lubricant Injecting drug use Circumcision PEP PrEP Behaviour change interventions Microbicides Vaccines Infectiousness and treatment as prevention Spermwashing Epidemiology and behaviour HIV prevention policy Structural factorsTelling people you have HIV Finding support HIV and criminal law Immigration Money, benefits and housing Employment Religion and faith Confidentiality, consent and medical ethics Travel End-of-life issues Experiences of stigma Discrimination and the law Human rights Combatting stigma History of HIV and AIDSHepatitis C Hepatitis B Hepatitis APrevention of mother-to-child transmission HIV treatment in children Infant feeding Conception Disclosure and children Diagnosing children HIV in children Child developmental issues Support for families and children Reproductive healthTB vaccine TB transmission TB prevention TB symptoms TB diagnosis TB treatment Drug-resistant TB TB servicesSafer sex Relationships and feelings Contraception Sexually transmitted infectionsDelivery of care Task shifting UK health services Palliative care Epidemiology Clinical trials Policy Activism Pharmaceutical industry Finance and funding Global health initiatives Access to medicines and treatment Retention and linkage to careKidney problems Ageing and HIV Mental and emotional health Opportunistic infections Cancer Cardiovascular disease Diabetes Malaria Neurological and cognitive problems Bone problems Lipodystrophy MalnutritionWhat is HIV?
Real savings made if you buy on this site. Cheap <a href="https://prednisonenow365.top/ ">side effect of prednisone</a> at any site, check out its composition too.
Anxiety Test Anxiety is something that you live with every day.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.