İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 13:58

The predilection for cellulose, moisture, and nutrient-poor settings explains the appearance of Stachybotrys in affected buildings, where it is a tertiary wall colonizer that comes after primary Penicillium and A.
Five interesting facts about <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline for chlamydia</a> delivered in days to give you essential treatment
It can help differentiate influenza from other viral and bacterial infections with similar symptoms that may be serious and must be treated differently.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:02

A person can be infected by at least two, if not all four types of the dengue virus at different times during a life span, but only once by the same type.
Find out exciting freebies for ED treatments at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">is doxycycline good for tooth infection</a> are unbelievably low they are probably counterfeit.
The salient characteristics of a good test are: 1 Validity, i.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:04

The large number of terms to describe symptoms unexplained by disease is a reflection of the diverse concepts that have been used to understand them.
You can be assured of good quality and correct <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">is 30 mg of lisinopril a high dose</a> do I need a prescription?
Apart from the above signs, few people may also feel dizzy and experience body stiffness and loss of interest in daily activities, says Dr Pradip.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:19

These tumors continue to be somewhat responsive to blood cortisol levels, so it is possible that controlling cortisol release at the adrenal level may hasten the growth of a pituitary tumor, as the pituitary tumor is no longer kept in partial check by excess cortisol levels.
Deals for <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">i took expired doxycycline</a> from legitimate online pharmacies in order to get the best
But, I no they care.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:33

Paul Green's Word Memory Test and other SVT's Main menu Skip to primary content Skip to secondary content Home Background Comments References Other Publications Selected Online Papers Products Manuals and Texts Installation Languages News Order Info Support Contact Us FAQ Medical Symptom Validity Test The MSVT for Windows was first displayed in public at the NAN meeting, Tampa, Fl.
You can easily <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline diarrhea</a> online.Easeus Deleted File Recovery - CNET Download. Disk
Your doctor may give you blood thinning drugs, called anticoagulants, to help prevent blood clots.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:34

Your doctor can help determine if urinary or erectile difficulties are symptoms of prostate cancer.
don't buy all coverage.For men with ED, is <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">quinapril to lisinopril conversion</a> . Put ED a stop!
Top tips for perfect partiesHow to plan a fantastic naming ceremony Make your baby's first birthday extra specialDelicious party food for children TOPICS Meet other mums!

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:38

This document provides detailed summary tables and charts, references, and resources for health care professionals.
No men loves being impotent. Go to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">metoprolol and lisinopril</a> on this site while sitting in your home
This all seems to fit into a well-orchestrated plan that fits into ObamaCare like a hand fits into a glove.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:39

After removing the tumor and the surrounding margin of tissue, the margin is further studied to see if cancer cells are present.
Big discounts offered on <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril brand</a> at the lowest prices
Health hazards from asbestos fibers have been recognized in workers exposed in the shipbuilding trades, asbestos mining and milling, manufacturing of asbestos textiles and other asbestos products, insulation work in the construction and building trades, and a variety of other trades.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 14:49

If it is almost time of the next intake just skip it and go back to your schedule.
you happen to be searching for a successful remedy, you should <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril and kidney function</a> products online? Will it be real or generic?
He will be monitored for shock, respiratory distress, kidney failure, heart abnormalities, and other complications, and treated accordingly.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 15:38

Cut long grass and cover your water drums securely.
you need an effective treatment option, you should definitely <a href="https://flagylone24.top/ ">taking flagyl at 8 weeks pregnant</a> to successfully diminish symptoms after locating great cost
If you're told that you can't donate blood because of low hemoglobin, make an appointment with your doctor.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 15:40

People with diabetes can't get glucose into their cells, so their bodies look for alternative energy sources.
Look at discount offers to get a great deal when you can <a href="https://valtrexone7.top/ ">can you take valtrex and acyclovir together</a> pills and shipping by ordering through this site
Shafer's sign The presence of pigment granules of various sizes floating in the anterior vitreous.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 15:48

Because of their medical background, psychiatrists are often especially skilled at considering the physical aspects of anxiety disorders and prescribing appropriate medication treatments where needed.
Read on <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">how long does doxycycline stay in your system</a> ? Find out the truth right here.
However, a growing number of states and the District of Columbia have enacted laws to legalize medical marijuana.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 15:58

We had sex and he nutted inside of me and when we were done I saw his but on my vagina and I asked did he nut in me and he said yeah.
Do your bit for the environment by checking the <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril and viagra</a> from respected online pharmacies if you'd prefer great deals
The Cochrane database of systematic reviews 1: CD004816.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 16:00

With this application, I did experience a strong burning sensation on the skin, especially the stomach area, but was amazed when I went to wash it off and found that the skin was not only red, but had numerous welts and blisters.
are a necessity in life What are the long-term benefits that <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">ramipril vs lisinopril</a> with confidence after you compare pharmacy prices
More early signs of pregnancy include an aching head, a result of changes in hormones.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 16:02

However, it is important to underscore thatthe validation process is complex and that the differentvalidators must be considered together and be related to thedefining features of the disorder.
for safekeeping?From the kitchen table you can buy a <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl in pregnancy second trimester</a> being offered by many sites, make it easy to shop.
Consumption of moldy foods or mycotoxins may be an increased risk factor for conditions such as irritable bowel disease.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 16:27

Importantly, a continuing pregnancy was four to eight times more likely with the lower mifepristone dose, regardless of the gemeprost dose.
Get low price of <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril hctz 20-12.5</a> prices and regular pharmacy prices?
National Heart, Lung, and Blood InstituteWebsite features: diseases and conditions index, clinical trials information, health assessment tools, healthy recipes, and educational tutorials.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 16:28

A fear of heights, small spaces, dogs, snakes, spiders, being trapped with no exists, and flying are common phobias.
bargain prices from respected pharmacies before you decide to <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosage for shingles in adults</a> . Read more about its disease prevention.
This may include one or more painful blisters located on the mouth, lips, or on any genital skin.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.