İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 17:16

When there is only one metastasis, it is controversial whether whole brain radiation therapy is required following surgical resection or radiosurgical treatment.
Shop around from home for all the reduced price <a href="https://flagylone24.top/ ">how long does flagyl take to work</a> are a cure for health problems.Интересная
The algorithms vary and may use branching logic, bayesian inference, or other methods.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 17:19

If you use a compounded amlodipine suspension, you should keep it in the fridge and discard it after 14 days.
get cheaper rates.Health benefits are achievable when you buy <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">can i drink while taking doxycycline</a> through a mail order system is now very popular.
Fatigue, left abdominal pain, bruisesBone and joint pain, low grade fever, fatigue, loss of dexterityFatigue, vommiting, sick, flu like symptoms, ear ache, my dog started acting really weird too.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 17:44

After a brief tour it was finally clear to my mother that his research and treatment would address not just the outer layer but look at the underlying chemical imbalances of the brain that caused my mental health issues and addictions.
Spectacular products about ED at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline dog</a> for less is to compare online prices from pharmacies
Because they do not understand what's happening to them, they may misinterpret their symptoms as a psychological disorder.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 17:49

Since there is no diagnostic tool for ovarian cancer, symptom awareness remains of key importance.
if you do it via the web | Benefiting from risk free remedy? <a href="https://flagylone24.top/ ">cipro and flagyl for diverticulitis dosage</a> you can save dollars.
Feeling stressed out, having a headache and being tired might be things that a person experiences on a daily basis, he explains.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 18:21

See also: eye pain or discomfortClose appearance of object that is actually farther awaymetamorphopsiaSee: floater in visionfungal keratitis eye infectionSee: floater in vision cataract, color blindness, drugs, neuroretinitis, optic nerve problem, white dot syndrome cranial nerve palsy, strabismus blepharitis anophthalmos, blurred vision in one eye , cranial nerve palsy, strabismusanisometropia canaliculitis, conjunctivitis, contact lens problem, dacryocystitis, dacryostenosis, foreign body, fungal keratitis eye infection, overflow tearing, rheumatoid arthritis, Sjogren's syndrome astigmatism, keratoconus, macular degeneration, metamorphopsia, migraine, ocular migraineDouble vision diplopia accommodative disorder, astigmatism, cranial nerve palsy, diabetic retinopathy, eye tumor orbital , Graves' ophthalmology, keratoconus, lens dislocation, myasthenia gravis, ophthalmoplegia, pseudotumor cerebri, stroke, trauma, vascular problem, vergence disorder.
advisable to identify the best offers as soon as you decide to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril para que es</a> . Get your ED treatment now!
In modern life, however, people often have fight-or-flight reactions in situations in which they can neither run away nor lash out physically.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 18:23

Signs of Implantation Bleeding — Implantation Bleeding and SymptomsIs Brown Discharge a Sign of Pregnancy?
get cheaper rates.Health benefits are achievable when you buy <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril in pregnancy</a> is by comparing prices from pharmacies
Talk to them during the potty break and ask them to try to eliminate fully before you allow them to return to previous activities.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 18:35

Click here to learn more about Cleveland Clinic Hospitals Neurosurgeon Dr.
get cheaper rates.Health benefits are achievable when you buy <a href="https://flagylone24.top/ ">can you drink while taking flagyl</a> less respected than men who don't use it?
Most studies that group all uterine sarcomas together note better pelvic control with adjuvant RT.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 18:42

The effects of gastric banding on GERD symptoms in eight studies were conflicting.
Be wise, buy a <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">40 mg lisinopril</a> ? Learn what women are saying.
This sites design is only visible in a graphical browser that supports web standards, but its content is accessible to any browser or internet device Skip the primary navigation if you do not want to read it as the next section.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 18:47

How Drugs Can Lower CholesterolDiscover how cholesterol-lowering medications work in your body to bring your cholesterol numbers down to ideal levels.
Always ask if you get something new when you <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dosage for dogs</a> to deliver as it promises? Click
Three observational studies suggest that the combined use of postoperative RT and chemotherapy may provide benefit after resection of uterine sarcoma.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 18:59

People with HIV are usually vaccinated against hepatitis A and hepatitis B, influenza and the pneumococcus a common cause of pneumonia.
I used more than the recommended dosage of <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosing for shingles</a> prices. Great savings on all drugs!
Because muscles tend to stretch, thin and weaken during pregnancy, women are more susceptible to developing a hernia during pregnancy..

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:05

Therefore, symptoms are typically chronic within the patient, creating difficulty in confirming whether or not the patient is receiving the proper treatment for the current medical condition.
to find the best value deal | Online pharmacy serves you at <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril half life</a> from legitimate online pharmacies in order to get the best
If you find that you feel too tired to work, see your doctor!

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:06

There is aneternal need for magnesium as well as water and whenmagnesium is present in water life and health are enhanced.
ED gone with our newest product at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline for tooth infection</a> pills by mail or courier to your door. Great service!
Potential indoor air pollution problems associated with macrocyclic trichothecene producing fungi.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:20

Our comprehensive cancer support services range from helping patients minimize the side effects of treatment to coping with the emotional and psychological effects of diagnosis and treatment.
Amazing savings on <a href="https://flagylone24.top/ ">generic for flagyl</a> by shopping online.
And I suppose I was, I was a little bit angry too that somebody had told me this and, 'How dare they tell me I'd got this illness and, when I'm so fit and healthy and felt absolutely fine.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:31

Wiecha J, Lee V, Hodgkins J.
the best options provided by trustworthy pharmacies before you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">can doxycycline treat uti</a> at cost-effective prices when you get it from good online
Symptoms of Brain Tumors Frequent headaches that are more painful when lying down Vomiting, with or without nausea Blurred or double vision Seizures Impaired thinking, mental confusion, or even coma Other symptoms depend on the location of the tumor within the brain and may include weakness or unsteadiness, paralysis on one side of the body, dizziness, speech difficulty, memory loss, loss of the sense of smell or hearing, or personality change Brain Tumor Prevention Get regular checkups to detect cancers elsewhere in the body before they have a chance to spread.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:34

Hiatus hernias Hiatus hernias occur when part of the stomach pushes up into your chest by squeezing through an opening in the diaphragm the thin sheet of muscle that separates the chest from the abdomen.
You should only <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">side effects of doxycycline hyclate</a> at cheap prices
Emmy Rossum looks elegant in a grey maxi dress as she visits car dealership with boyfriend Sam Esmail After a new BMW?

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:37

Association for Behavioral and Cognitive Therapies Medications — A list of medications most commonly used in the treatment of narcolepsy.
Men lost their confidence when ED came. <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl for giardia</a> . Find out how it affects you.
The main symptoms from black toxic mold include mental problems, breathing problems, damage to internal organs, vision problems and pain and discomfort.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:37

Screening is not beneficial in women older than 60 years if they have a history of negative results.
sells drugs at discountsInstead of buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex 500 mg tablet</a> , share feedback.
The timing and progression of gadolinium contrast enhancement patterns may help direct a clinician toward or away from a diagnosis of malignancy.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:38

Related Features: Common Causes and Cures for Tummy Aches 10 Reasons to Call the Doctor Now The Panicky Parent's Guide to Kids' Health Next: Tricky Complications Tricky Complications Surgeons have two methods for removing an appendix, both of which are performed under general anesthesia and take from 30 to 60 minutes.
for safekeeping?From the kitchen table you can buy a <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dose for diverticulitis uptodate</a> and save your money.
Patients with type 1 diabetes have very little or no insulin, and must take insulin everyday.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:40

Having genital herpes does not mean the end of your sex life.
Manufacturers offer low price of <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline ruined my life</a> , always review costs prior to a purchase
Isabel BlumbergCongressman Hank Johnson Shares his Story Living With Hepatitis Cby Patient StoriesPositive Affirmation Meditationby Expert HostsTrue Champions HIV: Asylum Projectby Patient StoriesTrue Champions Hepatitis C Karens Blogby Patient StoriesTrue Champions Hep C: Hank Johnson EP 5by Patient StoriesWhat is Depression?

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.