İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:48

The patient should notify the endoscopist of: their medical history if they receive antibiotics prior to a dental procedure if they have a pacemaker if they have a defibrillator any medications they are taking - it's best to provide a list After a short conversation, the patient will sign the consent form and the sedation medications will be given.
There are several ways to buy <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">how soon after taking doxycycline can i eat dairy</a> is one way to save time and money.
Brenda's story: "It was really hard to get out of bed in the morning.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:56

Last month, her cancer came back and we started a second round of the same protocol.
To release tension from erection problems by <a href="https://valtrexone7.top/ ">pros and cons of taking valtrex daily</a> from legitimate online pharmacies in order to get the best
Liver disease can occur as an inherited condition or be caused by various factors that lead to liver damage such as viral infection, alcohol use or obesity, for example.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 19:56

Duration of the illness is a further point of difference: cold symptoms can make you feel ill for a few days, while influenza symptoms can make you feel unwell for a few days to two weeks.
shopping process. | From the bed you can buy your <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl and cipro for diverticulitis side effects</a> should not be stored?
For information about clinical trials being conducted at the NIH Clinical Center in Bethesda, MD, contact the NIH Patient Recruitment Office:Branch SL, et al.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 20:06

VTE can take the form of either a deep vein thrombosis DVT , a blood clot in a deep vein usually in the leg , or a pulmonary embolism PE , a potentially life-threatening blood clot blocking a vessel in the lungs.
to a 2010 United Nations report. Receive low prices when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">when to take lisinopril</a> to make your sexual life strengthen.
She had a little child with her, but she helped me up.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 20:29

Drug use precautions The best way to avoid overdose from illegal drugs is not to use them.
Treat ED now. More details and recommendations at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">can i take doxycycline with food</a> and manage your health problem
The sympathetic communication of the diagnosis by the neurologist is important and all patients should be screened for psychiatric or psychological symptoms because up to two thirds have symptomatic psychiatric comorbidity.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 21:27

Answer A lumpectomy is an operation to remove a cancerous lump in your breast and some of the tissue around it.
And convenience are the main reasons for buying <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">how much will 5 mg lisinopril lower blood pressure</a> at exceptionally low prices if you order from online pharmacies
My cycle is usually 26 days and my period is already late by 2 days but it still not coming.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 21:50

Contrast CT cisternography is a more specific, but a less sensitive form of imaging for CSF rhinorrhea.
Prevention is better than cure for ED. Click this link <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex kidney damage</a> from trusted pharmacies online Corruption and violence are high
Multistate outbreak of fungal infection associated with injection of methylprednisolone acetate solution from a single compounding pharmacy—United States, 2012.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 21:50

If you get positive NS1-test results for Dengue, then you know to pay special attention to your Dengue symptoms to watch for DHF or DSS.
Any time you need a beneficial treatment option, you should <a href="https://valtrexone7.top/ ">can valtrex be crushed</a> include comparing prices from online pharmacies
If any intestine is present in the hernia, it is placed back into the abdominal cavity.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 21:51

Monitoring your blood glucose level will help you to adjust the amount of insulin and food according to the level and your daily routine.
you healthy Exceptional offers from online pharmacies help you <a href="https://flagylone24.top/ ">how long does flagyl stay in your system</a> at the lowest prices
The standard practice is to proceed with removal of the appendix to avoid confusion if the patient experiences future episodes of abdominal pain.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 21:51

Should any other business entity need to access the information for any reason, a lawfully binding business associate agreement will be signed and put in place to guard against any wrongful intent as recommended by the department of Health and Human Services in the United States.
Consider online specials and <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl and alcohol death</a> , is it dangerous for someone else to take my pills?Low rates
Prevention consists of Vaccination each year for everyone 6 months of age or older Prevention is important for all people, but particularly for health care workers and those who are at high risk of complications of influenza.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:00

If you are uncertain about which type you have, you should contact the orthopaedic surgeon who performed your procedure.
Using the internet, you can find a <a href="https://valtrexone7.top/ ">how much valtrex should i take during an outbreak</a> will be right online.
That said, when choosing a guide look for features that appeal to you, such as clear presentation, suggestions for preventative measures, or resources for more information.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:21

One way to judge if you are drinking enough is to look at the color of your urine.
Get the facts on all medicines when you <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex over the counter</a> at cheap prices after comparing offers
The user-friendly app enhances patients' medical knowledge, helps them narrow down potential diagnoses, and provides conservative treatment and appropriate follow-up care options.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:21

The diameter of an AAA can be measured by an ultrasound scan.
in sex.The efficiency of the medicines when you <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl alternative</a> return shipment if the product is ineffective?
Repeated physical examinations, especially in children whose pain is not typical of appendicitis, may help doctors decide whether appendicitis is present.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:25

Though quite inexpensive and as convenient as collecting a stool sample, the FOBT doesn't distinguish the source of blood, which can result in a false-positive test.
Do all pharmacy websites offer <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline pills</a> , is it dangerous for someone else to take my pills?Low rates
Nausea is not specific to a pregnancy, but it is very common in the first months.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:36

These and other pregnancy signs could mean you're pregnant -- even before your missed period!
Should I worry about buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex for sale</a> from highly-regarded pharmacies even if you need low-cost
Many insurance companies and several state Medicaid programs across the country have reimbursement policies for Mifeprex.

AnedNeica (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:44

Reply Janine says: September 21, 2013 at 8:42 am Hi heather!
Instead of paying high prices locally for <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline hyclate 50 mg</a> if you order through this site
There are three main types of diabetes mellitus DM : Type 1 DM results from the body's failure to produce insulin, and currently requires the person to inject insulin or wear an insulin pump.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 22:46

If you have a medical problem please contact your GP.
from Omsk | Simple management of ED at <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dosing</a> online you should consult your physician.
If you have a history of adenomas or colon cancer or suspect you have a family history of the disease, you should discuss this with your health care professional because you may need to begin screening for the disease at a relatively young age.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.