İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 23:07

While some progress has been made in the treatment of metastatic cervical cancer, the majority of patients still succumb to cancer and better treatment strategies are clearly needed.
Beneficial treatment is attainable if you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril potassium</a> deals here.
Hi DP, I always have regular periods, and my partner says that he notices me start to PMS about ten days before my period starts.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 23:11

Taking high doses of vitamin C is not recommended, for the following reasons:In addition, a review of evidence suggests that taking large doses of vitamin C after the onset of cold symptoms does not improve the symptoms or shortens the duration of the cold.
Check <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril used to treat</a> online instead of buying medicine at the pharmacy.
And in the brain area in particular we are struggling, but we are developing progressively more specific tests, but we are still left with other issues.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Pt, 26/08/2024 - 23:52

A urinary tract infection develops when bacteria infect part of the urinary tract.
You can search any drug online when you want to <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex covid</a> includes information. See the ED natural treatment options.|
Polymerase chain reaction PCR -based assays are available from some laboratories for diagnosis of fetal infection and infection in compromised hosts.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 00:03

The treatment is thus applied over the period when most illness is expected the first 3 days of infection.
Report errors in your meds immediately when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">side effects of lisinopril hctz</a> you are getting the best medication available
Additional tests may be done to determine the underlying cause of anemia.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 00:17

Symptoms of Toxic Mold Exposure — Black Mold, In some cases, symptoms can be quite severe so if you think you may have symptoms from toxic mold exposure, you should see a doctor for a diagnosis and treatment..
Looking for drugs at discounted prices? Buy here for good value <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl uti</a> guarantee top performance?
It does not replace the need to take professional or other advice.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 00:25

Those with OCD will obsess about specific concerns or thoughts, such as something happening to someone they love and will create routines to help cope with their obsessions.
Forget about your medication problems with specialized <a href="https://flagylone24.top/ ">drinking on flagyl reviews</a> pills when you order on this site
A child who has symptoms of these other conditions should be evaluated by a specialist.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 00:32

The Information Standard quality mark is a quick and easy way for you to identify reliable and trustworthy producers and sources of information.
for your insurance problems.How can I tell if a <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline in pregnancy</a> for less is to compare online prices from pharmacies
Blood is not pumped efficiently to the rest of the body which may cause you to feel weak or tired, or to experience uncomfortable heart sensations like a racing or irregular heartbeat.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 00:38

Some of the organisms include :The three cardinal symptoms triad of bladder inflammation, including infectious cystitis, include :Other signs and symptoms of a bladder infection may vary in severity and may be absent at times.
for the drugs you need and get a low price of <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril alcohol</a> Online pharmaci
Delivering substances to the brain has long been a barrier to effective treatment of brain tumors.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:00

Some things you can do to take care of yourself with a cold include: Get plenty of rest and drink fluids.
Compare sales and discounts to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">ibuprofen and lisinopril</a> return shipment if the product is ineffective?
Emphasis is on control of blood sugar glucose by monitoring the levels, regular physical activity, meal planning, and routine healthcare.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:20

In addition, each person is different, and there is no general rule that works concerning social anxiety and medications.
There are many types of pills to choose from if you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">brand name for lisinopril</a> , is it dangerous for someone else to take my pills?Low rates
Like any other infections, symptoms will vary from person to person.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:25

But letting go of worry allows space for more happiness and fun.
Get the facts on all medicines when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">is lisinopril a blood thinner</a> as it is modestly-priced and effectively works to relieve
The Anxious ChildObsessive-Compulsive Disorder in Children and AdolescentsPanic Disorder in Children and AdolescentsPosttraumatic Stress Disorder PTSD Children Who Won't Go to School Separation Anxiety Psychiatric Medications for Children and Adolescents Part I: How Medications are UsedPsychiatric Medications for Children and Adolescents Part II: Types of MedicationsWhen to Seek HelpWhere to Find HelpUnderstanding Your Mental Health InsuranceAnxiety Disorders and Medication Moira Rynn, M.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:40

Any medical practitioner or professional should agree that a Google diagnosis, in lieu of a doctor visit or consultation, is not recommended.
for the drugs you need and get a low price of <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex side effects weight gain</a> pills, this site always offers great value
Symptoms of flu Flu symptoms develop one to three days after infection and include: high fever, chills and sweating sore throat runny or stuffed nose weakness headache general muscle and joint pains in the legs and back a non-productive dry cough that can later become more severe and productive sputum or mucous is coughed up.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:48

Nashville in new top town competition Truck driver wanted in fatal I-75 crash eludes authorities Artists plan to uplift M.
It’s more convenient to <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex while pregnant</a> are cheaper at online pharmacies
Smokers or patients with a history of cancer, including lung, breast, prostate, or neck cancer, are at increased risk of metastatic spread of the tumor to the brain.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:49

Nerves other than those of the brain and spinal cord peripheral nervous system are frequently affected.
Compare the price of <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl 400mg</a> and save the money for other purchases.
Cystitis in men UTIs are uncommon in younger and middle-aged men but may occur as complications of bacterial infections of the kidney or prostate gland.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:53

This type-specific HSV-1 blood test looks for antibodies to the Herpes-1 HSV-1 virus in the bloodstream.
Men lost their confidence when ED came. <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril medication</a> at low prices always available through this specialist site
In early 2004, outbreaks of the avian flu reemerged in Japan, South Korea, Vietnam, Thailand, Cambodia, China, and Indonesia.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:54

Absalt EasyWakeup Pro is a unique app, because not only will it automatically track your sleep, but it will also double as an alarm clock.
The price of <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline dosage for acne</a> at low prices, you need to compare online offers
However, all anxiety disorders have one thing in common: persistent, excessive fear or worry in situations that are not threatening.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:57

In addition, he appears to be drinking heavily and has a history of depression and perhaps suicidal ideation.
There are many pharmacies where you can <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline monohydrate 100mg caps</a> makes a trip to the pharmacy a thing of the past. Best meds
The relationship between indicators of building dampness andrespiratory health in young Swedish adults.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 01:58

Oral herpes herpes labialis is most often caused by herpes simplex virus 1 HSV-1 but can also be caused by herpes simplex virus 1 HSV-2.
best prices can be located by making use of online promotions to <a href="https://valtrexone7.top/ ">what does valtrex do</a> is by using online pharmacies
Early signs included the following:The late signs occurred mostly in the last 3 days of life, had lower frequency, and were highly specific for impending death in 3 days.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.