İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 00:33

Symptoms typically include progressive lower abdominal pain with guarding and rebound tenderness, fever, copious purulent cervical discharge, nausea and vomiting, malaise, urinary urgency and frequency, vaginal itching, and maceration.
Successful treatment is available when you <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">ivermectin 50 mg</a> on the Internet.
Recovery time depends on age, condition, complications, and other circumstances, including the amount of alcohol consumption, but usually is between 10 and 28 days.

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 00:33

Mild respiratory symptoms rhinitis, rhinoconjuncitivitis are much more likely to be encountered with exposure to environmental allergens such as pollens or animal danders that are airborne and inhaled directly into the respiratory tract.
Read more at <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">ivermectin 3mg dosage</a> you can save dollars.
During clinical trials, there was an indication that it could cause bladder cancer.

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 00:36

The BMJ report concluded that it is still unclear whether the mystery illness is an emerging disease or one that was previously present but unrecognised.
What are the top five benefits of using <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">ivermectin tablets uk</a> on their site.
Understanding the risks and knowing the signs and symptoms of common STDs in men is crucial for any man who is sexually active.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 01:04

Visible Lump The first sign of a hernia is often a noticeable swelling under the skin, which will likely turn into a visible lump or bulge.
don't buy all coverage.For men with ED, is <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">ivermectin 0.1</a> for ED patients. Visit and learn more.
If you take a home pregnancy test at just three weeks after your last period, many pregnancy tests may give a negative result even though you may be pregnant.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 01:14

When the conventional multivariate analysis was tested using bootstrapping it was observed that the SE and CIs obtained by resampling were similar to those calculated from asymptotic approximation and this supports the adequacy of our conventional analysis.
the best options provided by trustworthy pharmacies before you <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">stromectol order</a> and save your money.
Kirsti Stephenson replied to What is your favorite Animal related book or poem?

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 01:39

In some studies, cognitive data has been shown to be more sensitive in detecting tumor progression than MRI imaging.
Anybody can enjoy low price of <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">stromectol medicine</a> , check bargain deals available online..
This occurs when the clot, or thrombus, loses its attachment to the inside of the vein, leaves the leg and lodges in the pulmonary artery, the main blood vessel to the lungs.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 02:34

The pressure in the blood vessels arteries depends on how hard the heart pumps, and how much resistance there is in the arteries.
Does a health problem need to be treated with <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">stromectol uk</a> to reduce symptoms
Source: NY Department of Health: Radiological Terrorism Rapid Response Card and CDC: Radiation Emergencies Q: How do we know radiation causes cancer?

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 03:04

Standard therapy for glioblastoma multiforme consists of maximal surgical resection of the tumor, followed by radiotherapy between two and four weeks after the surgical procedure to remove the cancer, then by chemotherapy.
Online pharmacy serves you at <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">ivermectin 6mg</a> at the lowest price
On the 11th Feb day 38 i had 1 day heavy bleeding with no cramps like i normally would have.

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 03:49

Signs of heart attack, cardiac arrest and sudden arrhythmia death syndrome SADS Signs of heart attackSigns of cardiac arrestSigns of Sudden Arrhythmia Death Syndrome SADS Signs of heart attack Thousands of Canadians die from heart attacks every year because they don't receive medical treatment quickly enough.
There is no need to spend a lot of cash when you can <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">stromectol tablets for humans for sale</a> to manage symptoms
Why women feel more pain than men in break-ups: But they do get over it faster and move on How spicing up dinner could save your life: Eating hot food three times a week 'reduces the risk of early...

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 03:49

Further Reading References About This Document Disclaimer Creative Commons License Download PDF Summary: Thanks to advances in public health and medicine, people live longer lives than ever before.
Exceptional prices allow you to <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">ivermectin for humans</a> can be a sexual stimulant for women?
User Profile: Be prepared in case of an emergency with access to your medical information.

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 04:42

This information should not be used in place of the advice of your physician or other qualified health care provider.
to get what you needOnline comparison shopping allows you to <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">ivermectin buy canada</a> to improve your health
If you have already been diagnosed with allergies, it is probably safe to say the allergies are the cause of your itchy eyes.

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 04:51

This is good news, because it means that there are many ways you can use insulin to control your blood sugar levels.
Medical experts agree you should <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">stromectol covid</a> misconceptions about online ordering. Don’t be ignorant, read
Answer Given the negative history to suggest any chronic disease, the negative history of trauma or infections, the negative history of association with exercise but some increase with movement and the exam showing tenderness at the costochondral junction, the most likely diagnosis is costochondritis.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 05:21

Generalized Anxiety Disorder - Diagnostic Criteria, American Psychiatric Association An individual diagnosed with generalized anxiety disorder needs to meet all of the following criteria: Excessive anxiety and worry apprehensive expectation , occurring more days than not for at least 6 months, about a number of events or activities such as work or school performance.
Good deals are available when you <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">ivermectin 4000</a> remain in my system?
There is a series of sounds that can be heard as the blood pushes back through the arteries.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 05:36

Ultrasound Exam - Ultrasoudns can help evaluate bladder and kidney problems as doctors are able to see whether there are abnormalities in the bladder that could be contributing to the infections.
Can you suggest a <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">buy liquid ivermectin</a> from reliable pharmacies
Chest discomfort is the most common symptom, but women are somewhat more likely than men to experience others, such as nausea, shortness of breath, and pain in the back or jaw.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 05:59

Some teens and adults may develop a flu-like illness within a month or two after exposure to the HIV virus, although, many people do not develop any symptoms at all when they first become infected.
People realized that by searching for <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">purchase stromectol</a> and instead buy online.
Symptoms of the flu include fever, headache, fatigue, cough, sore throat, runny or stuffy nose, body aches, diarrhea and vomiting more common among children than adults.

ArnnNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 06:08

Michael Roizen and nutritionist Kristin Kirkpatrick discuss how the Total Choice Plan is designed for you to eat 1200...
People focus on the price of <a href="https://stromectolcarestore.com/ ">ivermectin cost australia</a> . Check what best for you.
We did a survey of our members who have a brain cancer and asked what signs or symptoms did they have that made them think "do I have a brain cancer?

ArrgNeica (doğrulanmamış) Per, 19/09/2024 - 06:08

Eating raw garlic reduces lung cancer risk - a research team from the Jiangsu Provincial Center for Disease Control and Prevention, China, reported in the journal Cancer Prevention Research that people who eat raw garlic twice a week could be cutting their lung cancer risk in half.
Look no further. Unbeatable low prices for <a href="https://stromectolquickrx.com/ ">ivermectin iv</a> many more details.
He also had siezures on and off, but they started getting worse so I had to give him medicine for that daily.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.