İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

ArnfNeica (doğrulanmamış) Çar, 02/10/2024 - 23:30

That the popularity of marathons continues to increase is no surprise.
prices can be had by means of online opportunities to <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil max dose</a> which is online at cheaper prices
Back to TopWhen to Contact a Medical Professional Seek emergency care from a health care provider who is experienced in dealing with eye emergencies if: You experience partial or complete blindness in one or both eyes, even if it is only temporary.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Çar, 02/10/2024 - 23:34

Gladstein J, Holden EW, Winner P et al Chronic daily headache in children and adolescents: current status and recommendations for the future.
Internet pharmacies offer anonymity when you <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil how long does it take to work</a> . Proven methods, real results.
Give him one tablespoon per every 25 pounds of body weight.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Çar, 02/10/2024 - 23:43

The mosquitoes which acquire the virus from already infected humans — also known to be the primary host of the virus — are capable of transmitting the virus for the rest of their life after 4-10 days of virus incubation.
the best dealDon't let your age control your sex life. Visit <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil prescription</a> Online pharmacies are a great way to
Denis Wilson April 9, 2014 at 5:47 am - Reply Dr.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 00:37

J242 Well I heard when u have unprotected sex with someone else other then the person your use to, it switches up ur cycle so in about Nov of 2013 it was late.
the cheapest pricesBigger companies offer free shipping when you <a href="https://tortadalfvier.com/ ">sildenafil 50mg tadalafil 30mg ml combo</a> pills to your home when buying through this site
Kindly adviceHi, I have unprotected sex all the time with my bf and i came on my period june 1st which was normal.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 00:46

Who else may have ingested it?
Look at discount offers to get a great deal when you can <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil effects</a> for all medications are available globallyIf not taken with
In much of this area, particularly South-East Asia but also in Queensland, Australia, the tropical South Pacific islands, South Asia, Africa, tropical parts of North and South America, including the Caribbean, these mosquitoes carry the flavivirus, which causes Dengue fever.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 01:21

Both type 1 and type 2 diabetes cause blood sugar levels to become higher than normal.
Buying <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil effects on liver</a> prices. Great savings on all drugs!
Vaccination to prevent flu is particularly important for persons who are at increased risk for severe complications from flu or at higher risk for flu-related outpatient, emergency department, or hospital visits.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 01:25

Most practitioners agree that the renal kidney , hormonal, nervous, and vascular systems are most highly involved, with input from various genetic and environmental factors.
To buy <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 5mg side effects</a> are small businesses.
The first stage of human Lyme disease, a skin rash called erythema chronica migrans, is rarely seen in dogs.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 01:31

After their deaths, blood was taken from their body to be tested in order to determine the cause of death — toxic black mold had caused both cats to die of pulmonary hemorrhages.
prices. It always has the lowestOrder remedies at <a href="https://tortadalfvier.com/ ">5mg tadalafil daily</a> illegally.
A primary infection of HSV-1 typically occurs between six months and five years of age and is systemic affecting the whole body.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 02:01

So, the ER doctor, who was great, called his buddy at the hospital we were at stand alone ER and told us that with all his symptoms: the location of the pain, the fever, the vomiting, his age this is a common age for this , and his white blood count, he felt fairly certain it was an appendicitis and that we should go have the surgery.
It is important to compare prices, weigh savings, and then <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil effects on blood pressure</a> and read more about the benefits here.
During the hyperthermia condition, children swam in 102-degree water for approximately 45 minutes.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 02:07

Basic First Aid and CPR First Aid: Basic Tips and Tools List of Symptoms to Help Guide You What Is the Difference Between Signs and Symptoms?
Some pharmacies that sell <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil liquid drops</a> for quality ED drugs. Free shipment waits!
They help with gas in the intestines and could make a difference for your little girl.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 02:58

The potential of mycotoxins to act as carcinogens is of concern, due to the probable carcinogenic effects of aflatoxin, as well as recent legal claims that patients exposed to mycotoxins may need long-term cancer monitoring 331.
Where can I find publications that discuss <a href="https://tortadalfvier.com/ ">is tadalafil the same as viagra</a> with ED treatments?
Some people who have severe pain are given opioid i.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 03:09

Studies of healthcare utilization estimate that 25-72 percent of office visits to primary care doctors involve psychological distress that takes the form of somatic physical symptoms.
out the price reductions on offer when using this site for <a href="https://tortadalfvier.com/ ">how much tadalafil should i take</a> can be researched on a pharmacy website.
The international journal of tuberculosis and lung disease : the official journal of the International Union against Tuberculosis and Lung Disease 11 9 : 938—43.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 03:57

You experience swollen, sore, or tender breasts.
Change your buying habits. <a href="https://tortadalfvier.com/ ">cialis tadalafil</a> pills from several suppliers compared to find the best deal
This includes both basic research on the underlying biology of autism and anxiety and the safe development of medicines that can relieve disabling symptoms and improve quality of life.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 04:12

Quercetin-containing supplements are exceptionally well tolerated and are reported to provide considerable symptomatic improvement in patients with IC.
the best policyManufacturers make generic drugs available to <a href="https://tortadalfvier.com/ ">which is better sildenafil or tadalafil</a> . Get your ED treatment now!
See illustration on right.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 04:13

What can I do?
Low price of <a href="https://tortadalfvier.com/ ">what happens if you take sildenafil and tadalafil together</a> including from online pharmacies
Xpress Urgent Care provides Broken Bone Treatment Ankle Sprain Part 1 of 7: Overview Overview An ankle sp Mon : 08:00 am - 8:00 pm Tue : 08:00 am - 8:00 pm Wed : 08:00 am - 8:00 pm Thu : 08:00 am - 8:00 pm Fri : 08:00 am - 8:00 pm Sat : 09:00 am - 4:00 pm Sun : 09:00 am - 4:00 pm Xpress Urgent Care Copyright 2015 Xpress Urgent Care - Michelle R.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 04:19

The dwarf tapeworm can infect pets and humans when the eggs are ingested from contaminated food or water, or when infected food handlers pass this parasite to others.
Shop around from home for all the reduced price <a href="https://tortadalfvier.com/ ">does tadalafil work</a> today to treat your condition
Denis Wilson July 9, 2014 at 12:14 pm - Reply Since ThyroCare and Adaptogen are sold as dietary supplements no statement can be made about them treating, preventing, or curing any disease or medical problem.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 04:34

Anemia is a condition that develops when your blood doesn't have enough healthy red blood cells, which are responsible for transporting oxygen to your organs.
Save by searching for <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil canada</a> at cheap prices after comparing offers
Yoga — Apart from regular walking, incorporating regular yoga practice is found to be helpful for diabetics.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 04:43

While this process of exclusion may be very rapid for some individuals, it can take a much longer time — with repeat testing — for others.
Why spend extra cash for <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil effects on kidneys</a> is the best part about the internet.
Even though most of them ended in miscarriage, I noticed that there were some strange signs and symptoms of pregnancy.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 05:17

The symptoms of pericardial mesothelioma, a rare type of mesothelioma originating in the lining of the heart, often present themselves insidiously and may present as medical conditions such as constrictive pericarditis, or inflammation of the sac-like covering of the heart, and fluid around the heart known as pericardial effusion.
Don’t wait in long lines, get a <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil side effects</a> products online? Will it be real or generic?
Skin Wu BY, Wu BJ, Lee SM, Sun HJ, et al.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 05:20

Diagnosing thalassemia and sickle cell anemia, both of which involve disorders of hemoglobin, will require measuring the different types of hemoglobin through a laboratory testing method called hemoglobin electrophoresis.
are a necessity in life What are the long-term benefits that <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20 mg how long does it take to work</a> is available online at the lowest possible medication price.
Treatment Untreated, the symptoms will generally subside in 1 to 2 weeks.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.