İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 05:29

For a good, inexpensive guide to overcoming panic attacks and phobias, consider my Panic Attacks Workbook.
Most online stores will guarantee you the <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20 mg how long does it last</a> online you save money and keep your privacy.
This is why regular Pap tests are so important, particularly if you are sexually active.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 05:35

In adults, direct and indirect inguinal hernias look and feel about the same.
More people are using the internet to look for a <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 60 mg</a> pills using this comparative listing
Studies show that the number of cases of cervical cancer and deaths from cervical cancer are greatly reduced by screening with Pap tests.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 06:20

In such a case stronger alternatives such as norfloxacin or ciprofloxacin may be prescribed.
A common way to save money and <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil tablets 10 mg</a> if it’s priced too low?
However, even at this moderately reduced haemoglobin level it has been found that the ability to work and carry out day-to-day activities is impaired.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 07:25

It is important to know the signs and symptoms of diabetes to detect the disease early and get it under control before any irreversible damage is done to the body.
If you need to economize, order your <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil side effects</a> at large discounts with great service
It can help find the tests that are best for you, based on your your age, gender, and risk level.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 07:34

View event detailsISES Solar World Congress 2015Date: 8—12 November 2015Disciplines: Engineering, Materials ScienceLocation: Daegu, Korea, Republic OfEvent types: ConferenceThe International Solar Energy Society is pleased to announce that the next ISES Solar World Congress will be held in beautiful Daegu, Korea on 8-12 November, 2015, hosted by the Korean Solar Energy Society.
Fast <a href="https://tortadalfvier.com/ ">how to use tadalafil</a> at the lowest price possible
Redness, Blisters These symptoms may be accompanied or followed by a tenderness and redness in the infected area manifesting usually as a bump or cluster of vesicles blisters on the skin that rupture to form lesions or sores.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 08:06

Trichothecenes, particularly T2 toxin, induce necrosis and lymphoid depletion in the thymus, spleen, and lymph nodes of various laboratory animals, livestock, and fowl 76.
will save you money on this effective treatment | If I can buy <a href="https://tortadalfvier.com/ ">generic tadalafil 20mg price</a> if you order through this site
After taking several antidepressants one worked.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 08:30

People who developed Guillain-Barre syndrome GBS within six weeks of getting flu vaccine.
The first time you <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil with alcohol</a> should not be stored?
Partners Clinic Breast Cancer Videos City of Hope experts cover prevention, screening, treatment and breast cancer reconstruction in a series of informative videos.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 09:22

Early detection and treatment can increase the chances of a cure for some patients.
Follow instructions after you compare the <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20 mg</a> ! Order reliable products from us.
Mobile phones are ubiquitous and have an increasingly large complement of sensors that can potentially be useful in monitoring behavioral patterns that might be indicative of depressive symptoms.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 09:32

One study has concluded that artificial nutrition—specifically, parenteral nutrition—neither influenced the outcome nor improved the quality of life in terminally ill patients.
Some pharmacies give free consultation when you <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil max dose</a> from solid online pharmacies when you need cost-effective
I am diagnosed with Methylenetetrahydrofolate Reductase, or MTHFR, a hereditary gene mutation that can cause a variety of problems such as anxiety, depression, miscarriage and blood clots.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Per, 03/10/2024 - 10:42

I would try the Enfamil, since you have it.
Do foreign countries offer <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil citrate liquid</a> in the price chart published on this site
If early HIV infection is suspected, your provider can test directly for the virus, using a test called "PCR" or a "4th generation" HIV test that looks for the antibody and the virus at the same time , as well as doing the standard antibody test to determine whether HIV is present in the blood.

airline (doğrulanmamış) Ct, 05/10/2024 - 15:53

Cocaine comes from coca leaves found in South America.
While split second utilized in established drug, it's instanter a banned substance right to its dangers.
It’s highly addictive, unrivalled to health risks like
pump attacks, conceptual disorders, and merciless addiction.

asleep (doğrulanmamış) Sa, 08/10/2024 - 17:33

Cocaine comes from coca leaves organize in South America.
While periodically utilized in established drug, it's instanter a banned substance due to its dangers.
It’s hugely addictive, leading to vigorousness risks like pump attacks,
deranged disorders, and merciless addiction.

great (doğrulanmamış) Çar, 09/10/2024 - 01:55

acquire the whole shooting match is cool, I
apprise, people you command not cry over repentance! The whole kit is critical, thank you.

Everything works, say thank you you. Admin, credit
you. Acknowledge gratitude you as a service to the vast site.

Appreciation you damned much, I was waiting to take, like never before!

buy super, caboodle works horrendous, and who doesn't like it, believe yourself a
goose, and attachment its percipience!

brought) (doğrulanmamış) Çar, 09/10/2024 - 05:48

Cocaine comes from coca leaves establish in South America.
While split second cast-off in well-known pharmaceutical, it's now a banned substance due to its dangers.
It’s hugely addictive, leading to healthiness risks like brotherly love attacks, deranged disorders, and severe addiction.

право на получение квалифицированной юридической помощи помощь юриста защита прав суд юридический помощь юриста помог помощь юриста бесплатная юридическая помощь юриста вопросу юридическая помощь нужна помощь юриста юридическая помощь гражданам гражданский помощь юриста бесплатная юридическая помощь стоит помощь юриста

вознаграждение юридическая помощь обеспечение юридической помощи виды юридической помощи помощь юриста в системе виды оказываемой юридической помощи система бесплатной юридической помощи юридическая помощь помощь юриста средство право на бесплатную юридическую помощь о бесплатной юридической помощи в рф социальная юридическая помощь

bring out (doğrulanmamış) Çar, 09/10/2024 - 09:12

Cocaine comes from coca leaves establish in South America.
While in a trice in use accustomed to in traditional pharmaceutical, it's in this day a banned significance rightful to its dangers.
It’s highly addictive, leading to health risks like spunk attacks,
mental disorders, and merciless addiction.

адвокат помощь бесплатного юриста помощь юриста семьи помощь юриста какого бесплатный гражданин помощь юридический судебная юридическая помощь нужна помощь юриста вознаграждение юридическая помощь помощь юриста онлайн бесплатно без регистрации участники юридической помощи содержание юридической помощи оказание помощь право юридический

помощь юриста компания о бесплатной юридической помощи в рф помощь юриста какого военный юрист помощь военнослужащим по контракту через помощь юриста помощь юриста в системе помощь юриста по кредитам в чем суть помощь юриста помощь юриста оказание право получения юридической помощи помощь юриста бесплатно чат

юридический помощь юриста юридическая помощь юридическим лицам получение бесплатной юридической помощи проблема помощь юриста центр бесплатной юридической помощи юридическая помощь по уголовным делам должный помощь юриста бесплатная юридическая помощь адвокатов формы юридической помощи получить юридическая помощь федеральный закон о бесплатной юридической помощи

закон о бесплатной юридической помощи юридическая помощь ассоциация юристов адвокатура юридическая помощь юридическая помощь пенсионерам квалифицированная помощь юриста помощь юристов инвалидам должный помощь юриста юрист оказывающий правовую помощь разводами помощь юриста юридическая помощь по телефону юридическая помощь делу

гражданский помощь юриста помощь юриста средство юристы сво помощь юридическая помощь адвоката помощь юриста вопросу юрист оказывающий правовую помощь бесплатный гражданин помощь юридический помощь юриста в составлении заявления оказание бесплатной юридической помощи юридическая помощь статья качество юридической помощи

предоставление юридической помощи помощь юриста военнослужащему по контракту юридический помощь юриста юридический помощь юриста помощь юриста круглосуточно вопросу юридическая помощь юридический помощь юриста порядок оказания юридической помощи помощь юриста компания государственная юридическая помощь бесплатно вопрос консультация помощь юриста

право получения юридической помощи гражданский помощь юриста помощь студентам юристам юридическая помощь ассоциация юристов помощь адвоката лицо юридический долги помощь юриста помощь юриста решала порядок оказания юридической помощи качество юридической помощи адвокат помощь бесплатного юриста помощь юриста регистрация

юридическая помощь совет юридические услуги помощь юриста день бесплатной юридической помощи оказание помощь право юридический право на квалифицированную юридическую помощь бесплатный гражданин помощь юридический юридическая помощь консультация оказание бесплатной юридической помощи помощь юриста решала общественная юридическая помощь конституция юридическая помощь

через помощь юриста оказывая юридическую помощь адвокат помощь юриста по кредитам адвокатура юридическая помощь юридическая помощь отношением бесплатный консультация помощь юридический юрист юридическая помощь установить профессиональная помощь право юрист помощь юриста профессионального юридическая помощь лицо право конституция юридическая помощь

юридическая помощь физическим помощь юриста рф соглашение юридической помощи фз о бесплатной юридической помощи юридическая помощь средство помощь юриста жилищные помощь юриста правовые квалифицированная юридическая помощь адвоката помощь юриста по жилищным вопросам юристы помощь пенсионерам помощь юриста ответы

помощь юриста онлайн бесплатно без регистрации принципы юридической помощи квалифицированная юридическая помощь адвоката принципы юридической помощи оплата юридической помощи счет помощь юриста юридическая помощь район федеральный закон юридическая помощь юристы помощь пенсионерам соглашение об оказании юридической помощи адвокатом сколько помощь юриста

помощь юриста жилищные помощь юриста обращение получение квалифицированной юридической помощи юридическая помощь ставки цель юридической помощи цель юридической помощи оказание юридической помощи органы заявление суд помощь юриста помощь юриста квартира профессиональную юридическую помощь юридическая помощь установить

виды юридической помощи адвоката помощь юриста по кредитам помощь юриста рф соглашение об оказании юридической помощи адвокатом помощь государственных юристов адвокатская палата юридическая помощь юридическая помощь установить день юридической помощи день помощь юриста онлайн помощь юриста телефон бесплатной юридической помощи в российской

помощь адвоката лицо юридический бесплатная юридическая помощь юристов и адвокатов помощь военного юриста сколько помощь юриста помощь военного юриста формы юридической помощи помощь право юрист случай юридическая помощь понятие юридической помощи юридическая помощь привести помощь юриста отказ

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.