Polikliniklerde madde bağımlılarının hekimleri ilaç yazmaya
zorlaması, uzun zamandır bilinen bir sorundur. Bu sorun büyük hastanelerden çok,
hastaların hekimlere daha kolay ulaşma imkânı bulduğu, güvenlik önlemlerinin
daha düşük olduğu periferdeki ve küçük hastanelerde rastlanmaktadır. Son birkaç
seneye kadar hekimler, hastane yönetimleri ve alınan güvenlik önlemleri ile kısmen
idare edilebilir olan bu durum, günümüzde değişik bir boyuta taşınmıştır.
Önceden toplumda benzodiazepin, amfetamin grubu ilaçlar ve
kenevir türevlerinin bağımlılığı daha sık görülürken, geçen yıllarda ABD
destekli çeteler ve terör örgütleri eliyle narkotik analjezik kullanımı (başta Eroin
olmak üzere) katlanarak artmıştır. Bu durumla paralel olarak, poliklinikleri
Lyrica jenerik ismine sahip Pregabalin molekülünü yazdırmak için taciz eden
yeni bir madde bağımlısı grup gelişmiştir (ilaç firma tarafından ağrı kesici ve
anti-epileptik olarak pazara çıkarılmıştır).
Literatür incelendiğinde, Lyrica’nın eroin bıraktırma
tedavisinde başarılı olduğunu gösteren çalışmalara rastlanabileceği gibi, bundan
daha büyük oranda, eroin bağımlılarının Lyrica kullanma davranışı da
geliştirdikleri, dahası Lyrica kullanımının Eroin’e geçiş öncesi bir basamak
olduğu görülecektir. Bunun yanı sıra, Lyrica kapsüllerinin açılarak damar
yoluyla enjeksiyonunun yapıldığı, sahadaki hekimler tarafından bilinmektedir.
Kısacası, 19. yüzyılın sonunda icat edilen ve akabinde Bayer firması tarafından
legal şekilde pazarlanan Eroin ilacının, bağımlılık ve ölüm bildirimlerinin
artması üzerine devletler tarafından yasaklanmasına benzer bir sürecin başında
olduğumuzu söyleyebiliriz (ilaç firmalarının yüzyıl öncesinden daha nüfuzlu
olması gibi bir ayrıntı hariç).
Geçen günlerde bir meslektaşımızı poliklinikte boğazından
yaralayan kişi de yine Lyrica ve Eroin bağımlısıdır. Bu haberin birçok haber
kanalında “sağlıkta şiddet” başlığı altında tartışılması yanlış olmuştur.
Sağlıkta şiddet elbette toplumda var olan ve çözümü için birçok kurumun
işbirliği yapmasını gerektiren bir olgudur. Buradaki sorun ise sağlıkta şiddet
başlığına indirgenemez, madde bağımlılığı ve ikincil toplumsal etkileri belki
onunla komşu bir sorundur ama sebepleri ve çözümü kabul edilmelidir ki daha farklıdır.
Madde bağımlılığı ile mücadelenin, polisiye tedbirler,
terörle mücadele, AMATEM ve rehabilitasyon merkezlerinin sayısının
arttırılması, genç işsizliğinin azaltılması, eğitim programları gibi birçok
ayağı vardır. Ancak piyasada kolayca bulunan bir ilacın, etkileri ve sonuçları
biliniyorken kısıtlanması da şüphesiz ki gereklidir.
Bu amaçla son zamanlarda Sağlık Bakanlığı çeşitli önlemler
aldı. Lyrica önce normal reçete kapsamından çıkarılarak kırmızı reçete
kapsamına alındı. Daha sonra sadece üçüncü basamak hastanelerde (eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversiteler) 3 aylık rapor düzenlenerek
yazılabilmesi halinde geri ödeme kapsamına alındı. Bu önlemler kesinlikle doğru
adımlardır. Ancak yeterli değildir. Madde bağımlılarının polikliniklerdeki
tacizlerine son vermesi için, ilacın kesinlikle yazılamıyor olduğunu bilmeleri
gerekir. Ancak ilaç hala ilgili branşların uzman hekimleri tarafından renkli
reçete sistemine yazılınca, SGK tarafından karşılanmasa da kişiler tarafından
eczanelere bedeli ödenerek alınabilmektedir. Zaten birçok madde bağımlısı,
güvenceli bir işte çalışmıyor olduğundan, ilacı eskiden de hekime yazdırıp
parayla satın alma şeklinde temin etmekteydi.
Atılan adımların sonuç verici olması için, ilaç üzerinde
daha yoğun bir kısıtlanma uygulanmalıdır. Belki reçete kapsamından çıkarılması
ya da en azından sadece seçilmiş merkezlerde yazılabilmesi gibi önlemler
faydalı olabilir. Çünkü ağrı tedavisinde, narkotikler de dahil olmak üzere
birçok alternatif molekül bulunduğu gibi, ilaç bugün epilepsi tedavisinde
neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Toplumsal bir sorun apaçıkken, bunu
derinleştirecek ve polikliniklerde başka sorunlara yol açacak bir ilacın
üzerindeki denetim oldukça önemlidir.
İşin bundan sonrası Sağlık Bakanlığı ile uzmanlık
derneklerinin ortak yaklaşımına düşmektedir. Çok yakın bir zamanda, Türk
Nöroloji Derneği, bazı ilaçların SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınması
için Danıştay’a haklı bir dava açmıştır; ancak bu davanın kapsamını
incelediğimizde ne yazık ki Pregabalin’in geri ödeme kapsamına alınma talebinin
de bulunduğunu görüyoruz. Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulu üyeleri, tahmin
edileceği üzere, büyük, güvenlikli ve hastaların zor ulaştığı merkezlerde
çalışmakta ve yarı yalıtık halleriyle sorunu yakından tanımamaktadır. Sahadaki
binlerce Nörolog, FTR uzmanı ve Ortopedi doktoru ise madde bağımlılarının
yarattığı tehlikenin ortasında ve korumasızdır. Hiçbir polikliniğin kapısında
polis kontrol noktası bulunmaz. Dolayısıyla davacı konumundaki derneğimiz
şikayetini gözden geçirmeli ve Lyrica için Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı
kısıtlamayı desteklemeli, hatta arttırılmasından yana olmalıdır.
Öte yandan Nöroloji, FTR, Ortopedi uzmanlık dernekleri, AMATEM yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı’nın ilgili kurulları ortak bir masa oluşturmalı, toplumda büyüyen narkotik madde bağımlılığı ve şüpheli ilaçlar konusunda bir yol haritası çizilmelidir. En son meslektaşımız Kadir Songür’ün bir bağımlı tarafından yaralanmasıyla yeniden gündeme gelen bu sorunun çözümünde artık vakit kaybedilmemelidir. Meslektaşımıza geçmiş olsun dileklerimizi gönderiyor, yeni hadiselerin yaşanmaması için harekete geçilmesini umuyoruz.
Bülent Boz
Nöroloji Uzmanı
Yorumlar
black market deep <a href=…
black market deep <a href="https://tor-market-darkweb.shop/ ">dark markets philippines </a> https://tor-market-darkweb.link/ - link de hiden wiki
darkfox darknet market <a…
darkfox darknet market <a href="https://privatedarkwebmarket.link/ ">darknet market get pills </a> https://privatedarkwebmarket.link/ - onion seiten 2023
updated darknet market list …
updated darknet market list <a href="https://tordarkwebmarketlink.shop/ ">dark markets romania </a> https://tordarkwebmarketlink.shop/ - how to install deep web
darknet search engine <a…
darknet search engine <a href="https://tordarkmarketplace.com/ ">darknet market noobs guide </a> https://tordarkmarketplace.link/ - darknet markets 2023
darknet market links <a…
darknet market links <a href="https://heineken.express ">dark web sites links </a>
dark web websites <a href=…
dark web websites <a href="https://livedarknetmarket.com ">tor marketplace </a>
tramadol dark web <a href=…
tramadol dark web <a href="https://tormarketwebxx.com/ ">drug website dark web </a> https://tordarkwebslist.shop/ - buy drugs darknet
safe list of darknet market…
safe list of darknet market links <a href="https://tordarkwebmarkets2022.link/ ">what is escrow darknet markets </a> https://tordarkwebmarkets2022.shop/ - onion link search engine
dark web market list <a…
dark web market list <a href="https://tordarkwebmarketlinks.shop/ ">darknet market security </a> https://tordarkwebmarkets2022.com/ - darknet market onions
dark markets 2022 <a href=…
dark markets 2022 <a href="https://godarknetmarkets.com ">darknet drug market </a>
alphabay market <a href=…
alphabay market <a href="https://thedarkwebmarkest.link/ ">cvv black market </a> https://thedarkwebmarkest.link/ - Heineken Express Market
drug markets dark web <a…
drug markets dark web <a href="https://privatedarkwebmarkets.com/ ">most popular darknet market </a> https://privatedarkwebmarkets.com/ - darknet market forum
reddit darknet markets 2023 …
reddit darknet markets 2023 <a href="https://torwebdarknet.link/ ">how to access the dark web reddit </a> https://torwebdarknet.link/ - darknet drugs safe
blackweb official website …
blackweb official website <a href="https://darkoderebornurl.com ">dark web access </a>
onion dark web list <a href…
onion dark web list <a href="https://tor-marketplace24.link/ ">dark web site list </a> https://tor-marketplace24.com/ - dark markets luxembourg
best darknet market for…
best darknet market for counterfeit <a href="https://torwebmarketplace.link/ ">deep web updated links </a> https://torwebmarketplace.link/ - most popular darknet market
buy darknet market email…
buy darknet market email address <a href="https://thetormarket.link/ ">versus project market </a> https://thetormarket.com/ - darknet market lightning network
popular dark websites <a…
popular dark websites <a href="https://tor-darkmarkets-online.link/ ">adress darknet </a> https://tor-darkmarkets-online.link/ - darknet market noobs guide
darknet markets australia …
darknet markets australia <a href="https://tordarkmarketurl.link/ ">versus link </a> - darkfox market
darknet reinkommen <a href=…
darknet reinkommen <a href="https://tordarknetmarket2022.link/ ">darknet market oz </a> https://tordarkweblist.link/ - market cypher
dread onion <a href="https:…
dread onion <a href="https://tordarkwebmarketlinks.com/ ">top ten deep web </a> https://tordarkwebmarketlinks.com/ - hitman for hire dark web
black market drugs <a href=…
black market drugs <a href="https://tordarknetmarketlist.link/ ">darknet live stream </a> https://tordarknetmarketlist.com/ - best current darknet market
dark net markets <a href=…
dark net markets <a href="https://tor-darkmarket-online.com/ ">darknet market search </a> https://thetormarket.shop/ - versus darknet market
dark market <a href="https:…
dark market <a href="https://mymonopolymarket.com ">free dark web </a>
darknet wiki link <a href=…
darknet wiki link <a href="https://tordarkwebmarketlink.com/ ">orange sunshine lsd </a> https://tordarkwebmarket.shop/ - verified darknet market
darknet marketplace drugs …
darknet marketplace drugs <a href="https://privatedarkwebmarkets.shop/ ">guide to darknet markets </a> https://privatedarkwebmarkets.link/ - darknet market links safe
deep web drug links <a href…
deep web drug links <a href="https://onionmarketlinks.com ">deep dark web </a>
darknet sites <a href=…
darknet sites <a href="https://livedarkwebmarkets.com ">tor markets </a>
drug markets onion <a href=…
drug markets onion <a href="https://tordarknetmarkets2023.shop/ ">ordering drugs on dark web </a> https://tordarknetmarkets2023.shop/ - link de hiden wiki
best deep web markets <a…
best deep web markets <a href="https://tordarkweblist.shop/ ">alphabay market net </a> https://tordarkweblist.com/ - fake id onion
tor darknet market address …
tor darknet market address <a href="https://thedarknetmarket.com/ ">link de hiden wiki </a> https://thedarkmarketpoint.shop/ - darknet markets 2023 reddit
darknet market reddit <a…
darknet market reddit <a href="https://thedarknetmarket.link/ ">darknet markets ranked 2023 </a> https://thedarknetmarket.shop/ - dark markets uk
free dark web <a href=…
free dark web <a href="https://versus-markets.com ">the dark internet </a>
dark net guide <a href=…
dark net guide <a href="https://tormarketwebxx.shop/ ">what darknet markets are available </a> https://tormarketwebxx.shop/ - uk darknet markets
links deep web tor <a href=…
links deep web tor <a href="https://tor-markets-darkweb.shop/ ">how to get on darknet market </a> https://tor-markets-darkweb.shop/ - crypto market darknet
current darknet markets <a…
current darknet markets <a href="https://tordarknetmarket24.com/ ">how to enter the black market online </a> https://tordarknetmarket24.com/ - versus project market link
outlaw market darknet <a…
outlaw market darknet <a href="https://torwebmarketplace.com/ ">how to enter the black market online </a> https://torwebmarketplace.com/ - hire an assassin dark web
darknet drug prices reddit …
darknet drug prices reddit <a href="https://tor-market-darkweb.com/ ">darknet seiten dream market </a> [url=https://tor-market-darkweb.com/ ]assassination market darknet [/url]
darknet market steroids <a…
darknet market steroids <a href="https://tor-darkmarkets-online.com/ ">best card shops </a> https://tor-darkmarkets-online.com/ - vice city market darknet
drug markets onion <a href=…
drug markets onion <a href="https://cannahomedarkmarket.com ">tor darknet </a>
dark web links adult <a…
dark web links adult <a href="https://tor-markets-darknet.link/ ">darknet markets </a> https://tor-marketplace24.shop/ - the darknet markets
dark markets serbia <a href…
dark markets serbia <a href="https://tordarkmarketweb.com/ ">dark web prepaid cards reddit </a> https://tordarkmarketweb.com/ - dark markets finland
archetyp link <a href=…
archetyp link <a href="https://thedarkmarketpoint.link/ ">dark web buy credit cards </a> https://thedarkmarketpoint.link/ - darknet market links reddit
dark web drug marketplace …
dark web drug marketplace <a href="https://worldmarketsdarknet.com ">darknet market links </a>
buying darknet drugs <a…
buying darknet drugs <a href="https://tor-markets-darkweb.com/ ">darknet marketplace </a> https://tor-markets-darkweb.com/ - dark web markets reddit
best darknet markets <a…
best darknet markets <a href="https://tordarkwebmarket.com/ ">darknet markets norway 2023 </a> https://tordarkwebmarket.link/ - how to buy drugs on darknet
cvv black market <a href=…
cvv black market <a href="https://tordarkmarketplace.shop/ ">darknet drugs market </a> https://tordarkmarketplace.shop/ - drugs onion
archetyp market url <a href…
archetyp market url <a href="https://tordarkmarketweb.shop/ ">hidden marketplace </a> https://tordarkmarketweb.shop/ - dark web links adult
brucelean darknet market <a…
brucelean darknet market <a href="https://tordarknetmarket24.link/ ">assassination market darknet </a> https://tordarknetmarket24.link/ - verified darknet market
darknet seiten liste <a…
darknet seiten liste <a href="https://thedarkwebmarkest.shop/ ">best darknet markets for vendors </a> https://thedarkwebmarket.com/ - lsd drug wiki
Yeni yorum ekle