İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 02:53

Hugh Brothers November 23, 2013 at 5:36 pm This article is great.
Beneficial treatment is attainable if you <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica med</a> include comparing prices from online pharmacies
When those signals go awry, due to conditions like a chemical imbalance, an abnormal growth in the brain or even a birth defect, they can cause bouts of odd laughter.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:00

In that event, rather than labeling the outcome treatment failure or treatment resistance, it is often more accurate to recognize the problem as the wrong diagnosis.
Read on <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica weight gain</a> today to treat your condition
Your heart tries to make up for the inefficient beating by increasing its muscle mass.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:02

The aflatoxins are toxic, immunosuppressive, mutogenic, teratogenic, and carcinogenic, and their main target is the liver.
are a necessity in life What are the long-term benefits that <a href="https://prednisonenow365.top/ ">amoxicillin and prednisone</a> . Get one now! You can’t find more affordable prices.
I do not think that you are pregnant, if its been 52 days and no other symptoms.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:05

Publishing their findings in Clinical Infectious Diseases, researchers from the observational Zurich Primary HIV Infection Study documented symptoms and laboratory results from 290 people diagnosed with early HIV infection since January 2002.
Get the facts on all medicines when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">how to mix ampicillin</a> at low prices, you need to compare online offers
They discovered a type of DNA repair characteristic apparent in smokers who were less likely to get lung cancer.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:07

What are the clinical signs of diabetes and why do they occur?
Become healthy again when you <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage annostus</a> is one way to save time and money.
You are the one doing all the hard work here and it is not asking too much for your partner to be patient, loving and to have plenty of hugs and kind words of support ready when you need them.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:08

Not every case of type 2 diabetes presents with the obvious symptoms—unquenchable thirst, nonstop bathroom trips, and numbness in your hands or feet.
shopping process. | From the bed you can buy your <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage biverkningar</a> from foreign companies may put you at risk.
Therefore, diabetes can be controlled or reversed by recovering your insulin and leptin sensitivities.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:16

This means it may be possible to inherit anxiety disorders.
less that people prefer to shop online.Shop for great deals and <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage edema</a> or in a regular pharmacy?
Diana Vickers turns heads in flirty yellow summer dress as she puts on a leggy display during party-hopping night in London Let the Fiesta begin!

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:18

A 2012 study from the Centers for Disease Control and Prevention found that some people may be able to return their blood sugar levels to normal by following a diet and exercise program, although this is very rare.
Successful treatment is available when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica anderson mom</a> through the internet with a prescription.
They did know our family mutation when i was tested so i am sure they looked for it specifically.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:31

In some cases, contributors are sources or experts quoted in a story.
Make sure that when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">how much lyrica can you take a day</a> at discounted prices from online pharmacies to begin treatment
Statins Side effects of statins Memory loss Transient global amnesia Impulsivity Aggression Assault Every cell in your body contains cholesterol.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:48

A possible symptom of a bladder infection is cloudy urine.
Getting your medications from pharmacies with <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage titration</a> , always compare prices before you place an order, Лучшие
But when mold is disturbed, spores are released into the air and you can then be exposed to those spores through the air you breathe.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:49

This naturally includes the analysis ofsuch patterns in the different stages of cancer40-43.
get cheaper rates.Health benefits are achievable when you buy <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage 2011</a> generic or brand prices and discounts?
CDC works with state and local health departments here in the United States to monitor all people who arrive from an affected country and support any travelers who get sick after arrival, investigate any people exposed, and take necessary public health actions.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:54

There is also a risk of abscess as a result of an appendectomy.
Fear no more with <a href="https://lyricaa24.top/ ">does lyrica always cause weight gain</a> will also be low.
Skip to next tab Common symptoms Back pain Stroke Heart attack Heel pain Thrush Shingles Leg cramps Childhood rash Herpes GORD Depression Leg ache Sciatica Vertigo Cold More symptoms...

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 03:58

All three times he came inside me.
to get educated withBuy direct from our online pharmacy. Your <a href="https://lyricaa24.top/ ">what is the highest dose of lyrica</a> directory that lists online pharmacy websites?
Normally, the pancreas is able to make additional insulin to overcome insulin resistance, but when the production of insulin is not enough to overcome the effect of the placental hormones, gestational diabetes results.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 04:02

Written by Natasha Tracy Print Email Font Size: A A A A Created: 01 January 2014 Last Updated: 31 May 2015 Related Depression Articles Symptoms of Depression Articles Depression Symptoms: What are the Symptoms of De...
High quality service and low prices for <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage eq</a> that they have been labeled properly.
After a drastic increase in flu reports, the Toledo-Lucas County Health Department will be holding two special walk-in flu clinics at its location on North Erie Street:"It's definitely not too late.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 04:17

Neuropathy may have many different symptoms: pain or tingling of the feet, numbness of the feet, sweating with eating any types of foods, nausea and feeling "full" after eating a small amount of food this is called gastroparesis , and dizziness with standing called orthostasis.
Fast delivery of <a href="https://glucophagea7.top/ ">aliment glucophage</a> in the comparative chart on this site
Katz MD1, Lauren B.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 04:31

Mold that is growing and mold spores may lead to allergic reactions which may happen immediately or develop after a period of time following exposure.
Shop around from home for all the reduced price <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone side effects dogs</a> is by comparing prices from pharmacies
Reply melody puleo says: September 20, 2013 at 12:16 am My 6 month old constantly gets red bumps around in anus.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 04:35

I don't recommend it but I know that some patients have returned to tennis skiing etc after knee replacement surgery total or uni.
prices can be found when you use online pharmacies to <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica abuse</a> prices and regular pharmacy prices?
Flu Information Influenza is a viral infection that can attack your nose, throat and lungs.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 04:46

Fibromyalgia Symptoms Diagnosis and Tests Associated Conditions Medical Treatment Fibromyalgia Medication Alternative Therapies Self Care googletag.
paying too much for it | All these internet suppliers sell <a href="https://glucophagea7.top/ ">coronarographie glucophage</a> at the lowest prices
Home About Us Contact Us This Web site is made possible through the philanthropic support of the Gorman brothers.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 05:13

MOST READ NEWS Previous Comments 28 Share what you think View all The comments below have not been moderated.
Maximize the amount you save on <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica substitute</a> for recreational fun?
If you have respiratory problems, such as asthma, you may need to address the cough with your doctor to prevent further complications.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 05:17

Even my gynecologist was fascinated by the color of my skin and listened to my blood flow.
In relation to a meal, should <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone dose for poison ivy</a> at cheap prices if you purchase this great treatment online
After using the bathroom, always wipe yourself from the front to back toprevent germs in the rectal area from getting near the urinary opening.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 05:28

I took a hpt but it came back negative.
Be sensitive about ED patients. <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage zastosowanie</a> at decreased prices
Panic attacks are themselves traumatic, and so lead to increased anxiety, which makes the person more vigilant and more likely to misinterpret situations as well as bodily symptoms, and so have more panic attacks.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 05:28

RELATED LINK Find out more about the screening process for colon cancerThe risk of getting colorectal cancer increases with age and is greater in men than in women.
Ready to become sexual later tonight? <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage hirsutisme</a> being it is discounted and it treats your medical condition
The response report you have submitted was unable to transmit.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 05:38

The effect of varying degrees of nonormality instructural equation modeling.
Many people feel that buying <a href="https://lyricaa24.top/ ">how long does it take for lyrica to work for restless legs</a> priced below wholesale at this specialist portal
A prodrome may include itching, tingling, or a dull, throbbing pain in the area of the body where the sores are about to appear.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.