İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

1xslots промок… (doğrulanmamış) Per, 03/07/2025 - 23:29

тануки купоны на скидку http://forum.animogen.com/posting.php?mode=post&f=9 индексация сайта проверить бесплатно https://www.thefamilylegion.se/viewtopic.php?f=4&t=143664 индексация сайта это процесс https://krok.biz/forum/viewtopic.php?f=7&t=101637 прогон сайта хрумером что это http://yonghengro.gain.tw/post.php?action=newthread&fid=6

прогон сайта по трастовым сайтам купон фудзияма уфа на скидку 2022 статейное продвижение https://raygunmvp.com/user/deweyjaw-deweyjaw/?um_action=edit гилмон в челябинске купоны скидки официальный

бездепозитный бонус автоматы http://forum.drustvogil-galad.si/index.php?action=profile;u=85434 польза от прогона сайта https://www.numeracy.wiki/index.php/%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B… прогоны сайтов http://fh7778nc.bget.ru/users/illegalnurture3 отключить индексацию сайта robots

ква ква купоны на скидку http://www.icecap.co.kr/bbs/board.php?bo_table=sub0403_en&wr_id=222672 лента онлайн промокод на скидку промокод на скидку 500 рублей https://www.fortressrisk.com/user/patrickbexpatrickbex/ скачать фильм 2021 на телефон https://metalverk.ru/forum/?PAGE_NAME=profile_view&UID=86179

прогон сайтов по каталогам софт для прогона сайта сделать прогон сайта по https://fa.earnvisits.com/index.php?page=user&action=pub_profile&id=185… прогон по трастовым сайтам http://muhaylovakoliba.1gb.ua/user/Henryexoxy/

когда начать прогон сайта https://ekvall.co/member.php?action=profile&uid=41422 скидки купоны шоп что дает прогон по трастовым сайтам https://acerfans.ru/user/DoctorLazutamr/ трастовые базы сайтов для прогона https://rightcoachforme.com/author/jamesclure/

прогон сайта по каталогам сайтов скидка ру промокод промокод олди на скидку http://bbs.teachersbbs.com/home.php?mod=space&uid=494322 акции промокоды купоны скидки

прогон сайта в социальные сети сайт для бесплатного прогона http://sgvalley.co.kr/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=298557 прогон по каталогам белых сайтов http://bbs.sdhuifa.com/home.php?mod=space&username=ubuky скачать лучшие фильмы новинки на телефон прогон сайта анкоры

букмекерская контора бесплатно скачать пин ап casino https://sovsekretno.net/ пин ап casino pin up top 1xbet официальный https://res-publika.com/ 1xbet зеркало рабочее на сегодня 1xbet xyz букмекерская контора мостбет porno Мира Андреева (теннис) casino ап porno Анастасия Янькова, боксерка почему казино casino рабочее зеркало

https://filmkachat.ru

1xslots бонус … (doğrulanmamış) Per, 03/07/2025 - 23:48

продвижение статьями услуги https://vivoes.com/forum.php?mod=forumdisplay&fid=2 купон скидка условия https://mcmon.ru/showthread.php?tid=210624 бесплатный прогона сайта по каталогам http://griffhunter.com/boards/viewtopic.php?p=1413329#p1413329 сервис прогона сайтов

боулинг купоны на скидку купон на скидку на технику оплачу прогон сайта http://zlote-centrum.pl/?attachment_id=4&cpage=5773#comment-3742816 прогон трастовые сайты https://www.google.hr/url?q=https://doctorlazuta.by/

софт для прогона сайтов купон на скидку товара качественный прогон сайта по белым каталогам http://zqykj.cn/bbs/home.php?mod=space&uid=259547 прогон трастовых сайтов https://bbs.epday.com/home.php?mod=space&uid=649236

промокод sela на скидку прогон сайтов по форумам https://vadaszapro.eu/user/profile/1281520 прогон сайта по трастовой базе https://www.kino-ussr.ru/user/Robertblisa/ запретить индексацию страницы

прогон сайтов по форумам прогоны сайтов по каталогам промокод на скидку додо пицца http://1f40forum.bunbun000.com/bbs/home.php?mod=space&uid=9514084 прогон сайта как сделать https://forum.wapinet.ru/profile.php?id=8282

индексация сайта россия http://elite-models.cc/member.php?action=profile&uid=21386 автоматический прогон по трастовым сайтам прогон сайта для поднятия тиц https://coinzaa.com/u/Zacherydox прогон сайта по каталогам сайтов http://forum.inos.at/profile.php?id=882134

программы для прогона сайта сити купон на скидку https://mcpe.ru.net/user/HenryFueLf/ займер промокод на скидку 2022 https://opencollective.com/glavdorogadv1808 бесплатный прогона сайта по каталогам http://newdigital-world.com/members/forsedropol.html

прогон сайта rss https://kcapa.net/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=2066904 прогон сайта порядок промокод на скидку https://33pachul.com/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=13840 промокод купон скидка https://njt.ru/forum/user/207564/ аптека озерки купоны на скидку

Кузнецова Анна Юрьевна порно kent casino регистрация https://th-royalgclub.com/ балтбет букмекерская контора официальные букмекерские конторы https://m.repost.news/ casino ап up casino зеркало приложения букмекерских контор ап казино букмекерская контора бесплатно скачать порно с Варвара Субботина Черкесова Бэлла Мухарбиевна порно

https://filmkachat.ru

1xslots casino… (doğrulanmamış) Cu, 04/07/2025 - 00:19

прогон сайта по профилям и http://forum3.bandingklub.cz/viewtopic.php?f=17&t=766883 прогон по сайтам отзывов заказать прогон сайта по трастовым сайтам http://junlinro520.gain.tw/post.php?action=newthread&fid=5 качественные прогоны сайта

проверка индексации страницы в яндексе https://analsex.tube/user/Ralphmam/ проверка индексации сайта как закрыть ссылку от индексации в wordpress https://silkroad4arab.com/vb/member.php?u=180106 учи ру купоны на скидку

скидка алиэкспресс промокод на первый прогон сайта по сервисам whois http://psvhome.ru/user/Julesdut/ еда купон скидки http://medicina38.ru/index.php?subaction=userinfo&user=bashfultag94 бесплатный прогон сайта в каталогах

качественный прогон сайтов по каталогам ламода промокод на скидку 10 процентов мвидео промокоды купоны скидки http://loket.kr/free/149159 трастовые сайт для ручного прогона

продвижение научных статей купон на скидку 50 процентов индексирование страниц сайта http://longlive.com/node/1428 статейный прогон бесплатно

промокоды на скидку 50 процентов новые бездепозитные бонусы https://98e.fun/space-uid-7769466.html прогон по каталогам сайтов 2020 http://mtpkrskstate.ru/forum/user/206510/ проходит индексация сайта

код купона для скидки купон на скидку 50 процентов поисковая индексация сайта https://forum.expert-watch.com/index.php?action=profile;u=320381 промокод на скидку самокат

прогон сайта по форумам https://www.ipixels.com/profile/95154/Robertgah игровые автоматы с бездепозитным бонусом http://k636419q.beget.tech/user/EdwardRef/ промокод в спортмастер 2022 на скидку http://catalog.drobak.com.ua/communication/forum/user/2838513/ exist купон на скидку 2022 http://hoiqt.com/user-9874.html порядок купон на скидку

порно с Алина Загитова, фигуристка cat casino https://vestnik-jurnal.com/ 1xbet зеркало 1xbet зеркало xbet xyz https://repost.news/ porno Илья Ковальчук (хоккей) bitz casino Приезжева Екатерина Геннадьевна порно 1xbet сейчас порно с Васильева Татьяна Викторовна 1xbet 7k casino зеркало

https://filmkachat.ru

регистрация в … (doğrulanmamış) Cu, 04/07/2025 - 02:02

фармленд промокод на скидку http://btd-clan.maweb.eu/forum/viewthread.php?thread_id=379066 аптека апрель промокод на скидку https://rolivka.online/forum/showthread.php?tid=80094 ускоренное индексирование сайта в гугл https://teamabove.com/alacrity/viewtopic.php?f=4&t=464983 официальный сайт индексация

прогон сайта по твиттеру https://www.tadalive.com/blog/422777/exploring-architectural-cgi-the-po… прогон сайта результат https://pbtur.com.br/users/glennsop рив гош купон на скидку http://www.sfgshz.com/home.php?mod=space&uid=382151&do=profile промокоды на скидку травелата https://www.freebeg.com/forum/member.php?action=profile&uid=23358

ускоренное индексирование сайтов роботами http://zghncy.cn/home.php?mod=space&uid=679107 прогон сайта по профилям https://aopvp.com/home.php?mod=space&uid=30887 промокоды на скидку 50 процентов http://cvpvm09.ru/user/GlennSmuth/ заказать прогон по трастовым сайтам http://ceh-i.ru/user/Brianbound/

промокод дает скидку cozy home промокод на скидку на первый http://kioskindustry.ru/index.php?subaction=userinfo&user=spiritualwork… автоматический прогон сайта бесплатно https://www.alligator.spb.ru/forum/index.php?PAGE_NAME=profile_view&UID… хлоп топ купоны на скидку https://dc-kd.ru/user/Joshuatailk/

купоны скидок иркутск https://scientific-programs.science/wiki/Shisha_Tobacco_From_4_Eur casino промокод на бездепозитный бонус http://forum.xpscenery.net/member.php?action=profile&uid=593 промокоды на скидку на еду http://cn-sh.cn/space-uid-142163.html проверить индексацию сайта в google https://lustbb.com/member.php?action=profile&uid=2408

будь здоров промокод на скидку промокоды скидки на отели бонусы купоны скидки https://forum.spherecommunity.net/User-GregoryMex купоны на скидку санкт петербург http://newdigital-world.com/members/oscarlak.html

программы прогона сайта по каталогам http://ods.org.ua/user/DoctorLazutaOi/ casino бездепозитный бонус за регистрацию без пополнения база трастовых сайтов для ручного прогона https://uniteckorea.net/bbs/board.php?bo_table=free&wr_id=42726 как влияет прогон по каталогам на сайт https://policjaforum.pl/user-2179.html

прогон сайта по каталогам что это http://slideshow-forum.com/profile.php?id=101894 промокод на скидку сбер https://www.alivelink.org/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%88%D0%B8%D0%B7%D1… ускоренное индексирование сайта в яндексе http://www.aytastarim.net/user/JasperGuevy/ проверка индексации ссылок купоны на скидку екатеринбург

леон букмекерская контора казино ли https://strelochnik.com/ 1xbet сайт гта казино https://7club7.com/ 1xbet скачать бесплатно порно с Анна Щербакова, фигуристка 1xbet слоты Манилова Алла Юрьевна порно porno Илона Маркова, хоккеистка 1xbet зеркало рабочее на сегодня casino бездепозитный

https://filmkachat.ru

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.