İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 18:48

Just walking 30 minutes a day can lower your risk for heart attack and stroke.
Can I expect more discounts if I buy <a href="https://lyricaa24.top/ ">pregabalin lyrica</a> and various payment options when you buy online.
Otherwise, the physician-psychiatrists would continue to uselessly provide psychiatric treatment for this condition as they do for other poorly diagnosed conditions.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 18:50

Immunizations All Around At Home At Play On The Go.
Look no further for the most effective treatment and <a href="https://ampicillingo24.top/ ">can i take ampicillin for a tooth infection</a> pills to your door if you order what you need here
Components of MedicareMedicare Part A Hospital Insurance Covered Services and CostSigning Up for Part AMedicare Card Part B-Covered Services Physical Exam "Welcome to Medicare" exam Cardiovascular ScreeningsNew Medicare Participant EKG ScreeningDefibrillator Implantable Automatic Flu ShotsSmoking Cessation Counseling Things to Consider When Choosing CoverageJoining, Switching, or Dropping When to Join, Switch, or DropHow to Join a Medicare Drug PlanHow to Switch Medicare Drug Plans Premiums, Deductibles, and CopaymentsCoverage GapCatastrophic Coverage Exclusive — Chef LaLa Recipes!

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 18:59

It would be important to explore the nature of her relationship including age of partner, consensuality of the intercourse.
the best value|Find out the effective way of treating ED. Visit <a href="https://lyricaa24.top/ ">another name for lyrica</a> delivered when you order from this siteProtect yourself and
See also: eye pain or discomfort blepharitis, corneal abrasion, dry eye syndrome, keratitis including radiation UV keratitis cataract, corneal edema, corneal opacity, drugs, glaucoma, migraine, ocular migraine aniridia, coloboma, eye tumor iris , surgery, trauma allergy, conjunctivitis, contact lens problem, dry eye syndrome, entropion, pterygium inflamed , Sjogren's syndromefungal keratitis eye infection migraine, ocular migraine, retinal detachment, retinal tear, vitreous detachment fungal keratitis eye infection, photophobia cranial nerve palsy, eye tumor orbital , trauma orbital fracture nystagmus, opsoclonus cranial nerve palsy, eye tumor orbital , Graves' ophthalmology, ophthalmoplegia, Parinaud dorsal midbrain syndrome, stroke, trauma myopia, retinitis pigmentosa blepharoconjunctivitis, eye tumor orbital , orbital pseudotumor inflammatory , sinusitis, trauma blepharitis, blepharoconjunctivitis, chalazion, conjunctivitis, contact lens problem, corneal abrasion, corneal dystrophy, corneal edema, corneal erosion, corneal ulcer, dacryocystitis, dry eye syndrome, ectropion, endophthalmitis, entropion, episcleritis, eye tumor, foreign body, fungal keratitis eye infection, glaucoma, Graves' ophthalmology, hypotony, keratitis, migraine, mucormycosis, neuroretinitis, ophthalmoplegia, optic nerve problem, orbital cellulitis, photokeratitis, scleritis, sinusitis, sty, surgery, trauma, uveitis, vascular problem.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 18:59

Monitoring your blood glucose level will help you to adjust the amount of insulin and food according to the level and your daily routine.
Look for the best <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone what is it used for</a> directory that lists online pharmacy websites?
However, the procedure is longer and requires specialized surgical experience in operating on pediatric patients.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 19:30

Review article: dual delayed release formulation of dexlansoprazole MR, a novel approach to overcome the limitations of conventional single release proton pump inhibitor therapy.
Get rid of ailments now with <a href="https://lyricaa24.top/ ">is lyrica a narcotic or opiate</a> directory that lists online pharmacy websites?
Feeling states associated with anxiety include tension or nervousness, feeling "hyper" or "keyed up," and feelings of unreality, panic, or terror.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 19:36

A weight gain or loss of more than 5 percent of your body weight in one month is one of the warning signs of depression.
Can I expect to take <a href="https://lyricaa24.top/ ">can you take lyrica and tramadol together</a> is the best part about the internet.
Other complications of hemolytic anemia include: pain shock gallstones and other serious health problems KEY TERMS Aplastic— Exhibiting incomplete or faulty development.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 19:56

Sometimes, though, the source of the worry is hard to pinpoint.
When you buy a drug online at low price of <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin lb plates concentration</a> pills online.
He loves improving new articles, expanding short how-tos into more detailed and helpful ones, and reviewing and approving new edits in Recent Changes Patrol.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 20:01

The "purpose" of this reaction is to keep the kidneys from squandering iron free hemoglobin is freely filtered by the glomerulus, but hemoglobin-haptoglobin complexes are too big to muscle their way through, so that they are safe to bumble their way back to the reticuloendothelial system where they can be properly disassembled.
Any consumer can easily <a href="https://ampicillingo24.top/ ">stability of ampicillin ivpb</a> to improve your health
Disequilibrium is also something separate, seen in older people - an unsteadiness due to poor balance and strength.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 20:18

This treatment is highly effective when performed within 10 days after symptoms begin.
Where can I find information that compares <a href="https://ampicillingo24.top/ ">what produces ampicillin</a> pills through this specialist low-cost site
BernardStandard PoodleWeimaranerWolfhoundSighthoudsBloodhounds Canine Gastric Dilatation-Volvulus Bloat Research from Purdue University School of Veterinary Medicine Meteorological influence on the occurrence of gastric-dilation volvulus New Purdue University School of Veterinary Medicine study on possible influences of temperature and weather on GDV Bloat: Strikes in Minutes, Kills in Hours New Excellent pdf trifold to give to people watching your dog or to hand out to the public for educational purposesBloat: The Mother of All Emergencies Interesting statistics and clear medical explanations.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 20:24

It depends on how well an individual modifies his or her risk of complications.
Many sites offer a good price of <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin dosage for infection</a> on account it is modestly-priced and produces exceptional
The effect of this is sometimes delayed — for example, if you were to play a game of sport, the resulting fatigue may not develop until a few hours afterwards, or even the next day.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 20:37

Social Security Programs Social Security Disability Insurance SSDI Supplemental Security Income SSI Application Process Do You Qualify for Disability?
For people who use daily medications buying <a href="https://prednisonenow365.top/ ">5-day prednisone dosage for poison ivy</a> . Proven methods, real results.
But, of course, there is a serious side to this issue and others having to do with women's health.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 20:37

Due to this, she may experience excessive thirst and urination throughout the day which is another symptom of diabetes in women.
Report errors in your meds immediately when you <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone generic name</a> through a mail order system is now very popular.
However, you need to see your doctor once this pain does not feel right and becomes unbearable.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 20:45

This topic discusses the signs and symptoms of food allergy and testing that may be recommended to diagnose food allergies.
Free shipping for Asian countries at <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica dosing for neuropathic pain</a> and save their dollars.
This leads to weight loss, irrespective of your diet, when you are fighting disease.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 21:04

GSM base stations: short-term effects on well-being.
Should I worry about buying <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin im dosage</a> at consistently low prices
It is not recommended that patients be treated solely on the information presented here, but that physicians consider the information in the Doctor's Manual, as well as the thyroid medical literature, in the exercise of their professional judgment.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 21:24

Previous SectionNext Section Traditional Medical Systems These complete systems of theory and practice were developed by ancient cultures and remain essentially intact.
Shop at <a href="https://ampicillingo24.top/ ">when should you take ampicillin</a> from trusted pharmacies at the lowest prices ever
I spend about 2 months in bed with general malaise and body aches every year around the same time.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 21:27

Well, we found prostate cancer in one of the first men with low testosterone we biopsied, even though his PSA level and digital rectal exam DRE were normal.
Some offers are available on the Internet with a low <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin in lb agar plates</a> pills guaranteed to buyers here
UI Hospitals and ClinicsA urinary tract infection UTI is a common infection which can involve any portion of the urinary system.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 21:30

Anemia due to nutritional deficiencies can usually be treated with iron replacement therapy, specific vitamin supplements, or self-administered injections of vitamin B12.
is a lot easier on the web these days. Know more about ED at <a href="https://lyricaa24.top/ ">despacito lyrica</a> for all medications are available globally
Flu symptoms come on more suddenly and include higher fever, muscle aches, chills, sweats, weakness, possible severe sore throat, cough, and chest discomfort.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.