İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 04:59

If recurrences are frequent or severe, your eye specialist ophthalmologist may advise that you take antiviral tablets each day to prevent episodes of active infection.
Embarrass no more. View this page <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline antibiotic</a> at competitive prices when you purchase from known online
Anatomy of the appendix and large intestine The appendix is a thin, tube-shaped sac measuring about four inches long.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 04:59

The lump was getting bigger and pain more frequent.
Pay better prices to <a href="https://valtrexone7.top/ ">how to get valtrex fast</a> as a successful option.|
The Center for Advanced Imaging conducts research into new MRI techniques of the breast and our highly regarded Center for Medical Genetics helps families identify genetic risk factors associated with breast cancer development.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:04

Most of the information about pre diabetes symptoms comes from the American Diabetes Association and other medical websites.
Read your prescription label carefully when you <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosage cold sores</a> when you can get it cheap
Reply Link Chantel February 6, 2012, 8:16 pmHello, Im a 27 year old healthy women, with two children.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:04

Influenza typically is spread by air or by direct contact from one person to another.
Internet pharmacies offer anonymity when you <a href="https://flagylone24.top/ ">how long does it take flagyl to work</a> at fantastic prices so that you can reduce symptoms and get
The main EE symptoms may mimic gastroesophageal reflux disease GERD and can vary depending on the age of the child.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:09

These include cold-like symptoms, rashes, sinus inflammation, eye irritation and aggravation of asthma.
The first time you <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl over the counter</a> , always look for online deals and discounts
Parental reports have demonstrated that during febrile episodes children with ASD have improved social cognition and language skills, and decreased disruptive behaviors.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:11

It may also lower your good cholesterol HDL and raise your bad cholesterol LDL.
Don’t wait in long lines, get a <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl for diarrhea</a> are much better deals than in local stores.
Tests may include: Sickle cell test sickledex or Hgb S test — Determines if you have the abnormal hemoglobin that causes sickle cell trait and sickle cell disease.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:43

Nuts are particularly popular in Asian and African cooking such as Indian and Thai as well as Mediterranean and Mexican dishes Chex mix, granola, cereals, honey, high-energy bars, grain breads, burgers without meat, salad dressing, and salads.
If I take <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">alcohol and lisinopril</a> and fast delivery every time you buy here
In the case of reducible hernias, a bulge in the groin or in another abdominal area can often be seen and felt.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:47

This includes getting plenty of bed rest at home away from other people and drinking plenty of fluids, using a damp cloth on the forehead to reduce fever, and taking paracetamol to relieve muscle aches and fever.
It is advisable to do a comparison of prices before you <a href="https://valtrexone7.top/ ">can taking valtrex cause a negative hsv test</a> pills through this specialist low-cost site
Whenever this happens, make sure to firmly tell him "no" but never yell, scream or hit him!

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:48

Because the types or strains of the influenza virus that cause the flu may vary each season, the severity of symptoms and the number of people who become sick also differs.
Use the internet and find a <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex effectiveness</a> and fast delivery every time you buy here
Omega-3 fatty acids are recommended as a way to protect against heart disease and stroke.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 05:48

Unfortunately there is no guarantee in life — we can do the best we can but sometimes there are factors that are beyond our control such as genetics etc.
are Internet sites that will help you to compare prices for <a href="https://flagylone24.top/ ">does flagyl cause nausea</a> from Canada to gain your trust.
Related Conditions Postpartum depression Seasonal affective disorder Seasonal depression Persistent Depressive Disorder Premenstrual Dysphoric Disorder Disruptive Mood Dysregulation Disorder Bipolar Disorder Resources Listen to a personal story Cynthia talks about living with depression: Healthy Minds TV - Depression Suicide Prevention Lifeline Depression education campaign from the Partnership for Workplace Mental Health: Speak Up About Depression from The Joint Commission: Let's Talk Facts Brochures: Depression Teen Suicide ECT.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:10

NCCN Guidelines are updated on a regular basis and developed through an explicit review of the evidence integrated with expert medical judgment and recommendations by multidisciplinary panels from NCCN Member Institutions.
offers received from pharmacies to get low prices when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril 2.5 mg for kidney protection</a> will have an impact on your budget so shop online.
Diabetes CareBuse JB, Polonsky KS, Burant C.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:16

If you have high blood pressure, your doctor may also order the following tests to check for more signs of heart disease:To get more accurate readings of your blood pressure, your doctor may ask you to record your blood pressure at home and at work with your own blood pressure monitor.
There are ways to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">will doxycycline treat uti</a> solutions, visit us today!
Most important minerals are calcium, chromium, copper, iodine , molybdenum, germanium, selenium , tellurium, and zinc.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:17

For opiate drugs like heroin and prescription painkillers, you may have the option to take long-term medication like methadone or Suboxone to stop you from experiencing the brunt of the withdrawal symptoms.
Buy a <a href="https://flagylone24.top/ ">taking flagyl at 8 weeks pregnant</a> pills to your home when buying through this site
The evidence is conflicting, and where research does suggest a link to psychosis, it has not been able to give conclusive scientific proof of a causal relationship with cannabis.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:19

Due to the fact that mold-related conditions are so commonly unacknowledged and misdiagnosed, I have actually been publishing a series of posts about mold and its prospective threats, along with techniques to treatment.
the best ways for men to lead rewarding sex lives in bed.End <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl prescription online</a> for less is to compare online prices from pharmacies
A well-balanced diet high in fresh fruits and vegetables and whole grains and low in fats, sugar, and alcohol is suggested for overall well-being.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:23

Information on this web site is for educational purposes only.
100% guarantee of effectiveness on ED solutions. Visit <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosing for shingles</a> at cost-effective prices when you get it from good online
Central hypothyroidism Symptoms of Central Hypothyroidism Fatigue Apathy Weight gain Dry skin Constipation Intolerance for cold Central hypothyroidism is the decline in thyroid hormone because of inadequate stimulation of a normal thyroid gland by thyroid stimulating hormone.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:23

Patient Guide to Osteoporosis Prevention If you are like many people, you may think that osteoporosis—a condition marked by low bone mineral density, which leads to lowered bone strength and a heightened risk of fractures—is something you will not have to worry about until later in life.
bargain prices from respected pharmacies before you decide to <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl nursing considerations</a> . Check what best for you.
Check the skin and bones on your feet and legs.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:25

Get Your Free Anemia in Horses E-Book Did you find this article helpful?
Be assured of the correct price of <a href="https://valtrexone7.top/ ">herpes medication valtrex</a> !
If you have symptoms of appendicitis you should see a doctor immediately, because the major complication of an untreated appendix is rupture and infection of the entire abdomen, that can lead to generalized sepsis.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:36

A surgical procedure called a vitrectomy may be used to remove the blood-filled vitreous and replace it with a clearfluid to maintain the normal shape and health of the eye.
for safekeeping?From the kitchen table you can buy a <a href="https://flagylone24.top/ ">can you drink alcohol while taking flagyl</a> in the price chart published on this site
Pallative TreatmentIf none of the above therapies are an option, it is possible to treat the symptoms caused by a brain tumor.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 06:55

Never disregard any advice given to you by your doctor or other qualified health care professional.
Online pharmacies make it easy to buy <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline hyclate para que sirve</a> are confirmed quickly. Your drugs are shipped the same day
During this time you are able to pass the virus on to other dengue mosquitoes, so if a dengue mosquito bites you it can catch the virus and go on to infect other people.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 07:05

You can do the first test approximately three days after your period delay.
Online pharmacy serves you at <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dose for cold sores</a> to help eliminate symptoms by securing excellent online
Jordan Weingarten, who works in Seton Medical Center Austin's ECMO program, said the machine is helping to keep the patients alive while their bodies fight the disease.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.