İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 12:21

Talk to your doctor about certain antiviral medications including acyclovir, famciclovir, and valacyclovir.
Low price of <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex for bell's palsy</a> help increase my blood flow?
Though swelling and soreness are usually no cause for concern, these symptoms can be signs of a rare but aggressive form of the disease known as inflammatory breast cancer.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 12:22

However, this caution regularly is abandoned in the mystical operation menstruaI extraction,29 This euphemism for early abortion, which pretends to "extract" the menses, shuns the concept of diagnosis of pregnancy, thereby justifying somehow the performance of abortion on nonpregnant women as well as women in whom pregnancy is too early to detect by routine hormonal assay.
Amazing savings on <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl online</a> benefit the elderly?
My doc kept checking my levels because he was positive it was my thyroid.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 12:50

The whole area along the bottom of the leg was numb.
Amazing savings guaranteed when you buy your <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl for dogs</a> recommended if you're over 70 years old?
Oral dissolution therapy uses bile acids in pill form to dissolve gallstones, and may be used in conjunction with lithotripsy, although both techniques are rarely used today.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 13:00

HSV1 more commonly occurs around the mouth, but it can also occur on the genitals.
keep them away from direct sunlight.You should only <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex half life</a> from responsible pharmacies online if you desire competitive
Flu can be a serious illness for older people, young children, pregnant women, or people of any age who have a chronic medical condition, such as heart disease or diabetes.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 13:09

If a diagnosis cannot be made, a provisional diagnosis may be formulated, and other possibilities the differential diagnoses may be added, listed in order of likelihood by convention.
Good deals are available when you <a href="https://flagylone24.top/ ">what is flagyl used for in dogs</a> . Should I stop taking it?
Randomized controlled studies have also been undertaken to provide evidence as to the efficacy of how achieve acupuncture weight loss.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 13:30

Primary hypertension not only has no symptoms in the early stages but has no cause that we can determine.
Use the internet and find a <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril cost without insurance</a> as it is modestly-priced and effectively works to relieve
Your data, without your name will be added to the data of other study participants and analyzed by the study team.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 13:36

If your dog is suffering from any of the symptoms described above, visit a veterinarian since treatment depends on the specific diagnosis of the underlying cause.
Score big savings when you <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dog</a> in the price chart published on this site
A PA catheter may be necessary for close hemodynamic monitoring and to maintain adequate intravascular fluid volume.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 13:56

For Healthcare Professionals For Pharmacists Important Safety Information Full Prescribing InformationSuffering from the flu is a really big deal.
Looking for drugs at discounted prices? Buy here for good value <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">can you take lisinopril while pregnant</a> , you can buy medication from home.
If your immune system is severely weakened by HIV infection, you are likely to develop various opportunistic infections.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 14:13

Patient Guide to Diabetic Neuropathy Several types of neuropathy nerve damage are caused by diabetes.
coverage you have now.Lock in the best deal on <a href="https://valtrexone7.top/ ">how many valtrex to take during an outbreak</a> without a prescription?
Genetic causes — Many people with type 2 diabetes have a family member with either type 2 diabetes or other medical problems associated with diabetes, such as high cholesterol levels, high blood pressure, or obesity.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 14:19

Moon Daisy 4 years ago from London Hub Author If you're having pregnancy symptoms and are getting spotting at this time, then it's possible you might be pregnant, but the only way to know for sure is to do a pregnancy test.
Canadian Pharmacy.Add more heat into your sexual aspect. Read <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl and birth control</a> supplied by a trusted pharmacy at low pricesАвторский
After researching her symptoms online, the British teenager was convinced that her cancer had come back.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 14:39

This article originally appeared on Medical News Today on Wednesday 26 August 2009, and was last updated on Monday 8 September 2014.
Make the maximum savings when buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">taking valtrex while pregnant</a> from specialists you get extra help.
Posted 30 July 2015 at 17:30 GMT in Pernicious AnaemiaMy problems started 7 years ago when I had bad digestive problems, unbelievable back pain and shooting nerve pains down my arms, blood tests showed up nothing and doctors thought it was in my head....

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 14:39

If it is outside the 48-hour window when antiviral treatment is effective and there is no evidence of severe illness or secondary complications, the person may simply be sent home to rest, drink fluids, and soothe their symptoms with over-the-counter remedies.
Report errors in your meds immediately when you <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl diarrhea</a> because it is powerful medication
The determination of the appropriate measures to be taken depends on the patient's overall periodontal health and tolerance for pain, as well as the specific treatment to be delivered.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 14:40

Psychosis is a frequent ancillary symptom of delirium that can overshadow its cardinal cognitive features.
amounts with discountsExperience health benefits when you buy <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl alcohol</a> for more ignitions.
Lateral skull base approaches — tumor is removed after removing bone from just in front of or behind the ear.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 15:02

Coughing or straining may make the lump appear.
It is now easy to get a <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl used to treat</a> at lower prices
Links to Web sites that are not under the control of Chattem are provided for convenience of reference only and are not intended as an endorsement by Chattem of the organization or a warranty of any type regarding the information on the Web site.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 15:11

PREVIOUS ARTICLE: Hip Cancer NEXT ARTICLE: Pancreatic Cancer Up Next Pancreatic Cancer Health condition e.
Look no further. This site always sells <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">what is lisinopril</a> offered by a top online pharmacy at low prices
More interesting among our observed statistical associations was the clear association between Gulf War illness and a high score on the Cognitive Failures Questionnaire.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 15:34

Thank you for your advise.
When you are dealing with a personal medical problem try buying <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl and cipro for diverticulitis</a> including from online pharmacies
We hope that with your help, we can make MediFind the premiere medical encyclopedia on the internet, which will in turn give alternative and holistic medicine huge exposure, spreading health and wellness worldwide.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 15:42

It is well documented that humans can suffer from depression, but it is lesser known that depression can also occur in dogs canines.
Not everybody can afford medicine so they get the low <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">can lisinopril cause diarrhea</a> with wholesale discounts
The earlier in pregnancy this procedure is done, the less the cervix has to be dilated, which makes the procedure easier and safer.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 15:51

Although bowel cancer can develop for no apparent reason, there are certain risk factors which increase the chance that bowel cancer will develop.
Shop around from home for all the reduced price <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">what is doxycycline monohydrate</a> pills using this comparative listing
All women with an abnormal Pap smear or cervical lesions should undergo an office colposcopic examination.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.