İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 01:34

While the starting point may be a staple topic for observational stand up comedians, the DDB team have pushed it to the extremes and the execution makes the most of the raw material.
Some people use the Internet to buy <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril 5mg</a> to make your sexual life strengthen.
It is like wearing a backpack on your front instead of your back.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 01:43

Relationships between nonverbal IQ and brain size in right and left-handed men and women.
Make the maximum savings when buying <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">alternatives to lisinopril</a> solutions, visit us today!
Your health care provider will do a physical exam to look for signs of heart disease, damage to the eyes, and other changes in your body.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 01:47

Some scientists and regulatory agencies believe that even small doses of ionizing radiation may increase cancer risk, although by a very small amount.
How long does <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">para que sirve lisinopril 20 mg</a> you want to compare costs from pharmacies
It can occur through reading age-appropriate books, attending support groups or having group therapy with peers.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:11

Sarcoma cells are cells that resemble or are derived from these cell types, but have undergone a transformation into a malignancy.
A healthy manhood leads to a happy wife. <a href="https://flagylone24.top/ ">how long does it take flagyl to work</a> from respected online pharmacies if you'd prefer great deals
And although it was painful I never imagined it could be anything like cancer.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:31

Your body gives off certain signs as soon as conception occurs.
first-rate online pharmacies the moment you decide to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">long term side effects of lisinopril hctz</a> at a cheaper price?
Antiretroviral therapy ART , however, can dramatically prolong the lives of many people infected with HIV and lower their chance of infecting others.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:36

Children and teens are far more likely to get leukemia, lymphoma, or sarcoma than cancers associated with carcinoma.
Great treatment is attainable if you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline for pneumonia</a> are unbelievably low they are probably counterfeit.
HSV-1 can also infect the genitals and could be caused by oral-genital contact during oral sex or genital-genital contact during vaginal or anal sex.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:42

High rates of alcoholism and other substance abuse, family difficulties and problems, lack of personal relationships, and difficulty in obtaining and continuing with employment are among the everyday problems experienced by many people with social anxiety disorder.
less that people prefer to shop online.Shop for great deals and <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex near me</a> from internet suppliers at unbeatably low prices
If the strangulated hernia is not treated severe infection, nausea and vomiting can occur.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:42

What is done if cystitis is present, but the culture is negative for bacteria and bladder stones cannot be felt?
Find effective treatments online everyday with <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl urine color</a> from solid online pharmacies when you need cost-effective
While the solution for most allergies is simply avoiding the troublesome irritants, it is seldom that simple.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:45

To find a health file on a particular subject, try entering terms into the search field below, or check our complete list of HealthLinkBC Files.
Become healthy again when you <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex order online</a> at specially reduced prices
Encephalitis, an inflammation of the brain tissue, can also lead to dizziness, as well as headache and mental changes.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:45

Some types of Chiari malformations may require surgery to relieve increased pressure inside the head or neck area, or to help drain excess cerebral spinal fluid from the brain.
You will find when you <a href="https://flagylone24.top/ ">can you get flagyl over the counter</a> at low prices, you need to compare online offers
Sleep problems in adolescence.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:48

You should see most of the behaviors listed above at approximately the age ranges shown.
Does an online pharmacy pay for a <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril dosages</a> today.
If your partner has HSV, you should avoid any sexual activity, including genital rubbing or touching, from the time of the first prodromal symptoms until the blisters have completely healed.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 02:58

Headache and FatigueHeadaches are a possible symptom, due to the sudden rise of hormones in your body.
I feel tired when I take <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">can you drink alcohol while taking doxycycline</a> . Should I stop taking it?
Home Remedies for Flu Flu is a viral infection and antibiotics are ineffective against it.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:01

What's NewAboutGuided TourLibrarian ServicesContact UsHelpThe Oxford Index UnderbarAllAllTitleAuthorKeywordAllTitleAuthorKeywordHomeBrowseLanguageSelect language English Spanish Recently viewed 1 lower urinary tract sy...
Beneficial treatment is attainable if you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lowest dose of lisinopril</a> are standard from these trusted pharmacies
Your provider may drain the abscess before surgery.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:04

Individuals who do not respond to medical therapy, may undergo surgery to remove the spleen, which controls the anemia in some individuals by helping to add more RBCs to the circulation.
You should only <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl pregnancy</a> can help you buy it safely online.
Sometimes, the tumors do not make much serotonin, but they do make its precursor, 5-HTP, which can be converted to serotonin in the urine.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:10

Washington, DC: National Academy Press, 1996.
you need an effective treatment option, you should definitely <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">best foods to eat when taking lisinopril</a> and save the money for other purchases.
A number of patients with colon cancer have been misdiagnosed with inflammatory bowel diseases IBD such as irritable bowel syndrome, diverticulitis, and colitis.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:19

The patient was admitted for 17 days and was then discharged home, neurologically intact with resolution of pulmonary and renal complications.
prices can be found when you use online pharmacies to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline for folliculitis</a> delivered in days to give you essential treatment
If you are concerned that you have black mold in your home, even if you are not sure, it is important to immediately take all of your pets to the vet if even one begins exhibiting symptoms of toxic black mold poisoning.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:21

Had a normal period in may but june period was weird wasnt like my usual one it only lasted about 30hours nd was brown in colour no red blood what so ever im gettin worried now as that happened on 4th june and since then ive got swollen breasts, back ache that starts at botton then up ribs, constantly needing the loo nd feeling bloated with cramps.
Amazing savings guaranteed when you buy your <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril adverse effects</a> is by using online pharmacies
People with type 2 diabetes usually have a family history of this condition and are most often overweight.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:23

If you're having any of these symptoms, see your health care provider physician, nurse practitioner, or certified nurse midwife as soon as possible.
Want to get your normal life back? <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex vs zovirax</a> being offered by many sites, make it easy to shop.
One of the primary reasons exercise works is that it drives your insulin levels down.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:30

Mild forms of anemia may go undiagnosed.
get cheaper rates.Health benefits are achievable when you buy <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosage for cold sores in adults</a> to reduce symptoms
However, during the past several decades, the rate of serious complications among people with diabetes has been decreasing, and more patients are living longer and healthier lives.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:44

Want to see our most detailed pages about specific areas of medicine, including conditions, nutrition and forms of treatment?
Free shipping for Asian countries at <a href="https://flagylone24.top/ ">can you drink while taking flagyl</a> is by comparing prices from pharmacies
In children, emergency signs include:The flu spreads in respiratory spraying from coughing and sneezing.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 03:47

Iron deficiency anemia is the most common cause of microcytic anemia anemia characterized by small red blood cells.
the best policyManufacturers make generic drugs available to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline hyclate and alcohol</a> on the grounds that it is economical and powerful
Next, an labeled antibody against the IgE is added and will bind to any IgE on the solid phase.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.