İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 07:33

The reasons for unavailability of data included problems in the connection between the early version of Purple Robot and the data server, patients not charging their phones, and unavailability of any network connections for a long period of time for certain locations.
Some pharmacies give free consultation when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril used to treat</a> at decreased prices
Debra Jaliman, dermatologist and author of Skin Rules.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 08:16

For instance, allergic rhinitis, also known as hay fever, causes irritation of the nose, sneezing, itching, and redness of the eyes.
When you shop online for an effective treatment, you want to <a href="https://valtrexone7.top/ ">can you take valtrex and antibiotics together</a> at a regular pharmacy. Why buy it online?
These patients may require a exploratory surgery to exclude the possibility of a hernia.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 08:16

In islet cell transplantation, insulin-producing beta cells are taken from a donor's pancreas and transferred into a person with diabetes.
savings made when you order through this specialist site for <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl classification</a> supplied by a trusted pharmacy at low pricesАвторский
Stress and dietary habits can lead to deficiencies of both serotonin and melatonin.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 08:23

Many people experience warning signs or symptoms just before a flare-up of genital herpes sores.
is a lot easier on the web these days. Know more about ED at <a href="https://valtrexone7.top/ ">can you get valtrex over the counter</a> and save the money for other purchases.
Many women claim that their breasts are very sensitive and that they often experience sharp, tingling sensations.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 08:40

It should be measured again after the person stands for a few minutes, especially if the person is older or has diabetes.
Beneficial treatment is attainable if you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline sun sensitivity</a> at lower prices
As a result, inflammation might be causing conditions such as depression and obesity, which were correlated through research long before inflammation became a suspected culprit.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 08:51

I also think these symptoms can indicate the development of an autoimmune condition such as Celiac disease or rheumatoid arthritis.
you need an effective treatment option, you should definitely <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">when can i go in the sun after doxycycline</a> , a proven treatment for your condition
In the Unites States, African Americans have the highest rates of colon cancer.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 09:16

Figures published in 2009 from the National Cancer Intelligence Network showed that people diagnosed at an early stage stage A have more than a 9 in 10 chance of surviving the disease.
Don’t rush through traffic to check the <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline with alcohol</a> to improve your health
Seasonal flu is a respiratory infection that spreads through coughs and sneezes.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 09:17

Unlike the benzodiazepines, buspirone is not addictive, even with long-term use, so it may be particularly helpful for the patient whose anxiety disorder coexists with alcoholism or drug abuse.
What causes ED, and how can <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">how does lisinopril work</a> at reputable pharmacies
Treatment regimen — The dose and length of treatment depends upon whether the outbreak is the first episode or is a recurrence.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 09:21

Articulating a plan to respond to the symptoms.
you need an effective treatment option, you should definitely <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril-hydrochlorothiazide</a> from respected online pharmacies if you'd prefer great deals
Some people are more likely to get flu complications that result in being hospitalized and occasionally result in death.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 09:37

Darina, ArizonaRead more Twitter Blog News Test your health knowledge with nytimes weekly health quiz!
more information on erectile dysfunction, visit our website at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline vs minocycline</a> from an online pharmacy?
The goal for any health care provider, including those evaluating a possible appendicitis, is to make a correct diagnosis and provide proper treatment.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:07

The first oral infection with HSV usually causes many painful sores inside the mouth herpetic gingivostomatitis.
Don’t rush through traffic to check the <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosing</a> recommended if you're over 70 years old?
Colorectal cancer screening can find precancerous polyps so they can be removed before they turn into cancer.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:08

It can signal that a threat is present, thus triggering a fear response anxiety.
The sites offer information about the drug and price of <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline for uti dosage</a> through a mail order system is now very popular.
If a woman purchases this medication to relieve symptoms, it is important that she seek treatment for the infection within 24 hours.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:12

How to Diagnose Hypertension Hypertension is often known as the silent killer because it is not usually apparent and can be hard to detect until there is a crisis and the above symptoms appear.
to get what you needOnline comparison shopping allows you to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">how long does it take for chlamydia to go away after taking doxycycline</a> pills on this specialist portal
The HPV test is used in two ways: To see if a woman with a borderline Pap test result one that shows unusual cells but not dysplasia needs additional tests.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:33

Most dogs love to overeat if given the opportunity, so any dog, from a Greyhound to a Chihuahua, can get bloat.
Do all pharmacy websites offer <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">antibiotic doxycycline</a> benefits and drawbacks?
Chronic fatigue syndrome CFS is a clinically defined syndrome for adults that is characterized by new onset, severe, disabling fatigue and a combination of symptoms highlighted by self-reported impairments in concentration and short-term memory, musculoskeletal or joint pains, sleep disturbances, headaches, sore throat, tender lymph nodes and post exertional malaise.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:45

Great for cancer curing as well… Or you can buy naturally alkalized water from sources that drip through limestone ph about 8,5 I think.
There is no need to spend a lot of cash when you can <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril vs amlodipine</a> from respected online pharmacies if you'd prefer great deals
Caring for patients with neuro-oncological disease is a complex task that requires input from many specialists.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:46

But some kids with chronic medical conditions such as asthma, diabetes, and HIV or children under 2 years old might become sicker with the flu and may have a greater risk of complications.
Enjoy effective treatment when you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline hyclate para que sirve</a> s online can be both safe and risky.
It can take from 10 to 40 years or more for symptoms of an asbestos-related condition to appear 2.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 10:57

So, all of my back problems was a kidney infection that they could not diagnose with their little machines.
the best value|Find out the effective way of treating ED. Visit <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex in pregnancy</a> are advantages of internet shopping.
Influenza vaccination is required every year as the influenza virus is constantly changing and each year the influenza vaccines are altered to provide protection against the strains that are circulating.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 11:02

Some DVT patients are candidates for a procedure called isolated thrombolysis, which uses a catheter, a balloon, and a clot-dissolving drug called tPA to take care of the clot quickly.
the best options provided by trustworthy pharmacies before you <a href="https://flagylone24.top/ ">can i take cipro and flagyl at the same time</a> you want to compare costs from pharmacies
Live vaccines include measles, mumps, rubella MMR , rotavirus, typhoid, yellow fever, varicella chickenpox , zoster shingles , and nasal flu influenza vaccine.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 11:05

I mean I thought I'd, the doctor, I and the doctor thought that it was just, I'd just pulled a muscle.
Treat ED now. More details and recommendations at <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril ingredients</a> to improve your health
Decided to keep the baby notalone22 over a year ago Guest over a year ago guest over a year ago elegantuniverse over a year ago confusedasheck over a year ago melanie over a year ago Guest over a year ago kay over a year agoCan a woman develop Post-Traumatic Stress Syndrome after having an abortion?

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 11:07

Only one report of an allergic reaction after administering hepatitis B vaccine in a patient with known severe allergy anaphylaxis to latex has been published.
Deals for <a href="https://flagylone24.top/ ">does flagyl cause diarrhea</a> today
It is estimated that over half the population of all the women in the world will have a urinary tract infection at least once in their life while in any given year, one out of every 2,000 healthy men develop the condition.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 11:09

But not all doctors have signed on.
is a lot easier on the web these days. Know more about ED at <a href="https://flagylone24.top/ ">can flagyl pills terminate early pregnancy</a> are much better deals than in local stores.
LoginSearchSearch Hot search: Activities Personals Discuz View: 2 Reply: 0 Medical symptoms of black mold admin admin Online Credits5 1Threads1Posts5Credits.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 11:09

Indeed, more people than ever before are turning to Google to diagnose their ailments rather than going to a doctor.
of real pharmaciesWith offers from online pharmacies you can <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril is used for</a> Online pharmacies are a great way to
Primary lung cancer originates in the lungs, while secondary lung cancer starts somewhere else in the body, metastasizes, and reaches the lungs.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 11:13

That's the lesson he wants to pass along: that even the fittest person needs to have regular checkups and pay attention to unusual symptoms.
prices are offered by online pharmacies who want you to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">alternative to lisinopril</a> is more convenient
To cut a long story short, I lost about four stone in 18 months, mainly through running, 20-25k per week.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.