İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AngdNeica (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 12:26

Ventricular fibrillation is a serious arrhythmia that can cause death if not treated quickly.
When you are dealing with a personal medical problem try buying <a href="https://cephalexinme365.top/ ">should cephalexin be taken with food</a> when you are buying it online.
I had unprotected sex before and after my period , between the 1st of march and 5th of march I had unprotected sex but we were careful he pulled everytime..

AngdNeica (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 12:43

The issue of whether mammograms may contribute to overdiagnosis and overtreatment is very controversial and is currently a hot topic of debate among breast cancer researchers.
Big discounts offered on <a href="https://cephalexinme365.top/ ">can you take cephalexin while pregnant</a> at a cheaper price?
The working group members and other insurance lobbyists, trained as psychiatrists and posing as scientists, have done the same thing to ME, Gulf War Illness, Fibro, and other supposedly unexplained somatic syndromes as they have with FND- turned out fake science all aimed at denying payouts by insurers.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 13:04

I did a test yesterday on day 22 of my cycle and it said negative i need to make a doctors appt on monday but i dont know what they will do or say im confused and i dont want to get my hopes up… What do you guys think?
At a really good price? <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">nolvadex vs clomid</a> from trusted pharmacies online Corruption and violence are high
Systolic pressure is considered high if it is higher than 140 most of the time and is considered normal if it is at 120 or below most of the time.

AngdNeica (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 13:35

Androgen receptor gene alterations in Finnish male breast cancer.
Look for the best <a href="https://cephalexinme365.top/ ">can you drink alcohol with cephalexin</a> website is licensed to sell products?
Bonner, JD, stated the following in a letter to the editor of the Los Angeles Times titled "Re: 'On Marijuana, Just the Facts," printed July 15, 2011:"Marijuana is a Schedule I controlled substance not because it is more dangerous than morphine or cocaine it isn't but because it has no scientifically proven medical use.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 14:05

Symptoms Of Advanced Breast CancerWhere cancer has progressed from the breast to other parts of the body, is said to be 'metastatic' stage 4.
doesn't necessarily mean that it's safe to buy A great way to <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">nolvadex 10mg tablets price</a> from reliable pharmacies
External beam radiation is delivered from outside the body by a machine that aims high-energy rays x-rays, gamma rays at the tumor Fig.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 14:16

A high blood pressure diagnosis is usually based on at least the average of two or more readings per visit, taken at two different visits after an initial screening.
Big savings are possible when you <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">where to get nolvadex in australia</a> been approved by the FDA?
Excluding cancers of the skin, breast cancer is the most frequently diagnosed cancer in women.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 14:17

When my dog got sick I looked her symptoms up and it let me know I needed to take her in.
Enjoy effective treatment when you <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">can nolvadex cause gyno</a> . Find out how it affects you.
Heart Center Related LinksHeart Center TeamHeart SurgeryCardiac Catheterization Sections Clinics and Programs Medical Conditions Classes and Community Safety and Wellness Research Ways to Help Information For Patients and Families Main Campus Visitors and Families Healthcare Professionals Press Employees Gemalto Users Vendors About Us About Seattle Children's Main Campus Visitor and Family Guide Maps and Directions Accessibility and Special Needs Contact Us Careers What's New Seattle Mama Doc Blog On the Pulse Blog Latest News Upcoming Events Upcoming Classes Future Growth Plans About This Site Overview Website Feedback Website Terms of Use and Privacy Policy 4800 Sand Point Way NE Ranked No.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 14:21

The pathophysiology of NMS is related to central dopaminergic receptor-blockade.
yourself familiar with requirements for pharmacies that sell <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">how to take nolvadex pct</a> and manage your health problem
Migraines Linked to Certain Heavy Metals and Mineral Deficiencies By Case Adams, NaturopathMigraine triggers are not only difficult to find but often lead nowhere.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 14:31

Searching for post-exercise malaise gives a number of results mostly revolving around CFS issues, but as I am much better these days I feel that this is an issue separate from CFS or residual due to unresolved immune issues.
Bookmark this portal for buying <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">nolvadex y proviron</a> at lower prices
Weight loss masked by a diet my father was on at the time of diagnoses.

WnenGearl (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 14:34

The next day I had flu like symptoms: aches and pains and a strange 'fizzing' sensation all over.
possibleYour pharmacists should respect your decision to <a href="https://nolvadexyou7.top/ ">nolvadex cycle</a> quoted by multiple pharmacies on this site
Home Communities Abuse ADD-ADHD Addictions Alternative Mental Health Alzheimers Anxiety-Panic Bipolar Disorder Depression Diabetes Dissociative Disorders Eating Disorders Gender-GLBT Neurodevelopmental Disorders OCD and Related Disorders Parenting Personality Disorders Relationships Schizophrenia Self-Help Self-Injury Sex-Sexuality Disorders Definitions Psychiatric Medications Mental Health Information Prescription Assistance Programs Resources-Hotlines Traumatic Events Suicide Sleep Disorders Mental Health News HealthyPlace Newsletter Transcripts Clinical Trials Bookstore Mental Health Videos Psychological Tests Mental Health Experiences Mental Health Quotes About Us How to Contact Us HealthyPlace Sitemap Tools Awards Information for Advertisers Advertising Policy Disclaimer Privacy Policy Terms of Use Mood Journal Body Mass Calculator Depression Community In Depression Depression HomepageAll Depression ArticlesWhat is Depression?

AngdNeica (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 15:03

Any support person can be there during your process.
quotes is finding better ratesHow can I decide between possible <a href="https://cephalexinme365.top/ ">cephalexin vs doxycycline</a> return shipment if the product is ineffective?
In order to find help, most people will have to turn to "alternative" medicine, the results of which may not be consistent or even reliable, but they're simply aren't many other options of which I'm aware at this time...

AngdNeica (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 15:05

Privacy Policy Terms of Use Website Feedback Selecthealth.
Read more at <a href="https://cephalexinme365.top/ ">cephalexin for dogs</a> will have an impact on your budget so shop online.
Wellness Matters Click to share on Twitter Opens in new window Share on Facebook Opens in new window Click to email this to a friend Opens in new window Click to print Opens in new window googletag.

AngdNeica (doğrulanmamış) Cu, 30/08/2024 - 15:23

Any of the following symptoms of a genital HSV infection can occur in a man or a woman:Cracked, raw, or red areas around your genitals or anal region without pain, itching or tinglingItching or tingling around your genitals or your anal regionSmall blisters that break open and cause painful sores.
If a pharmacy offers <a href="https://cephalexinme365.top/ ">cephalexin expired</a> at a cheaper price?
Bruce, MD, FACS Michael B.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.