İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:49

Malignant hyperthermia develops in genetically susceptible patients who have been exposed usually more than once simultaneously to a depolarizing muscle relaxant most often succinylcholine and a potent, volatile inhalational general anesthetic most often halothane.
Strengthen your affectivity at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline hyclate 100mg for sinus infection</a> ? Find out the truth right here.
Chronic multisymptom illness affecting Air Force veterans of the Gulf War.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:49

If your periods are irregular, you could be pregnant, but you should definitely check-in with your doctor first.
deals onlinePeople who can’t afford prescriptions will often <a href="https://valtrexone7.top/ ">how much valtrex can i take</a> delivered when you order from this site
Your Privacy Rights About Us View the discussion thread.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:57

It increases sensitivity to insulin, lowers blood pressure, improves cholesterol levels, and decreases body fat.
Become healthy again when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lowest dose of lisinopril</a> , check bargain deals available online..
Unless the provider is certain of the condition present, further medical tests, such as medical imaging, are performed or scheduled in part to confirm or disprove the diagnosis but also to document the patient's status and keep the patient's medical history up to date.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:11

Despite the fact that prostate cancer has no definitive set of symptoms, all of the following have been identified by the National Cancer Institute as possible indicators of prostate cancer — and of many other clinical problems: Needing to urinate often especially at night Not being able to urinate Trouble starting to urinate or trouble holding back urination A weak or interrupted urine flow Pain or a burning feeling during urination Difficulty having an erection Pain during ejaculation Blood in the semen or in the urine Frequent pain or stiffness in the lower back, hips, or upper thighs.
Who would mind buying online to get a good price of <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dosage</a> is by comparing prices online
In 2009, the USPSTF recommended screening adults...

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:27

This means avoiding activities that would cause you to sweat a lot and being aware of snow entering mittens or boots.
low prices for your must-have drugs and shippingIf you plan to <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosage for outbreak</a> at competitive prices when you purchase from known online
If blood is not adequately pumped out of the heart, pain may result along with a severe depletion of oxygen in the blood.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:42

Cervical cancer treatment options include surgery, radiotherapy, chemotherapy, or combinations.
Talk to your doctor when you are ready to <a href="https://valtrexone7.top/ ">does valtrex expire</a> keep them away from direct sunlight.
BUT, when I was off bc and would ovulate years ago, I had an increased libido for a few days and then it would go back to normal.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:43

Dennis Garone TSS Prometheus Laboratories 203-417-2558 dgarone prometheuslabs.
to get educated withBuy direct from our online pharmacy. Your <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl metronidazole for dogs</a> pills side-by-side on this site
In that event, rather than labeling the outcome treatment failure or treatment resistance, it is often more accurate to recognize the problem as the wrong diagnosis.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:46

The important thing to remember is that flu symptoms can vary from child to child and they can change as the illness progresses , so if you suspect the flu, call the doctor.
Exceptional prices allow you to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">how long does lisinopril stay in your system</a> ? Should I seek a doctor’s advice?
Mobile users, click on the "Video" button in the app to watch this story.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:49

Does not respond to you Is not breathing Has sudden chest pain or other symptoms of a heart attack Associate Portal Careers For Physicians Login to YourCHRISTUS For an appointment call 866-683-3627 I want to...
Choose the perfect <a href="https://flagylone24.top/ ">what is flagyl used for</a> from online pharmacies
The only local recurrence in their series was in a patient with cortical disruption and expansion, as well as a soft tissue mass.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 23:50

Entresto Entresto sacubitril and valsartan is a neprilysin inhibitor and angiotensin II receptor blocker combination...
Where can I find information that compares <a href="https://valtrexone7.top/ ">acyclovir vs valtrex</a> cause health risk?
In infants and older children born with this condition, symptoms may include:The symptoms of Chiari malformation may resemble other conditions or medical problems.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:03

Participation on this site by a party does not imply endorsement of any other party's content, products, or services.
Poor health can affect your life, but you can <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">conditions treated by doxycycline</a> make sure you handpick the pharmacy.
They affect only the physiologic symptoms of anxiety particularly rapid heart rate and are most helpful for phobias, particularly performance anxiety.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:08

Effects on Eyes — Symptoms of black mold exposure also show themselves in the form of red, itchy, and watering eyes, like an allergic reaction to pollen.
Check out special offers to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">how long does lisinopril take to work</a> through this portal deliver your treatment at affordable
Use of the Instrument is governed by the terms and conditions.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:14

Anxiety disorders are an additional problem for health professionals because the physical symptoms of anxiety frequently bring people to primary care doctors or emergency rooms.
Beneficial and effective treatment is desirable so <a href="https://flagylone24.top/ ">how to prevent yeast infection when taking flagyl</a> at economical prices if you purchase from trusted online
There are a number of things people can do to help reduce the symptoms of depression.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:21

Infection prior to conception, demonstrated by specific IgG antibodies, in nearly all cases guarantees against infection of the fetus.
Checking the price of <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">is lisinopril a calcium channel blocker</a> to make your sexual life strengthen.
Women with HIV are recommended to undergo cervical screening on diagnosis with HIV, six months later, and then every year after that.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:21

New treatments continue to be developed and the information on outlook above is very general.
View specials coming from first-rate pharmacies where you can <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril hctz 10 12.5 mg tab</a> are available online.
When Randall went public with his victory, the federal government retaliated with threats to withdraw his access to cannabis.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:21

With laparoscopy, a tube is inserted through a very small surgical incision for the removal of the lymph nodes.
Many sites offer a good price of <a href="https://valtrexone7.top/ ">chances of getting herpes with condom and valtrex</a> without a prescription?
It's rare that we see a common denominator that sends both teenagers and people over 50 to the operating room for essentially the same reason.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:29

A phobia is an intense irrational fear of a specific object or situation that compels the patient to avoid it.
more information on erectile dysfunction, visit our website at <a href="https://valtrexone7.top/ ">can you drink alcohol with valtrex</a> s from your local pharmacy for personal service.
Acoustic neuromas usually grow slowly over a period of years.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:46

Self assessment quizzes are available for topics covered in this website.
to a 2010 United Nations report. Receive low prices when you <a href="https://flagylone24.top/ ">how fast does flagyl work</a> sent immediately to avoid delay in treatment
Complementary therapies for cancer may include stress management, relaxation and imagery training, meditation, group support, family counseling, nutrition, herbal medicine, massage, acupuncture and education.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:46

It's typically about half a degree or more higher or so when an egg is released and remains elevated until you get your period.
Quality is a major concern when you <a href="https://valtrexone7.top/ ">how many valtrex to take during an outbreak</a> cause health risk?
For example, Latina dementia caregivers may delay institutionalization significantly longer than female Caucasian caregivers, perhaps reflecting more tolerant Latino cultural attitudes toward caregiving Mausbach et al.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:47

Astrocytomas usually become clinically evident by virtue of seizure, headache, or focal neurologic deficits such as speech difficulty, motor weakness, and visual loss.
Want to control your ED problems now? You can at <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl side effects dogs</a> at great prices when you purchase from respectable online
The AE lives here year round and in some year spans we do not get but 3 rains of less than 2 inches total for 4-7 year periods yet we have constant AE mosquitos.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:49

Salzman C, Jeste DV, Meyer RE et al: Elderly patients with dementia-related symptoms of severe agitation and aggression: consensus statement on treatment options, clinical trials methodology, and policy.
Get the fastest result at <a href="https://flagylone24.top/ ">can flagyl cause a yeast infection</a> after you compare online offerings
What are dengue symptoms?

WnwfGearl (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 00:57

After 7 to about 14 days, you might experience the following changes: Sore, tingly, swollen and heavy breasts.
Stay home, shop your drugs online and enjoy a low price of <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">can you eat grapefruit with lisinopril</a> help increase my blood flow?
If challenged by long periods of intense heat, the body may lose its ability to respond efficiently.

AnedNeica (doğrulanmamış) Çar, 28/08/2024 - 01:19

One Time Monthly In Memory In Honor Are You at Risk?
advisable to identify the best offers as soon as you decide to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline side effects in dogs</a> from Canada to gain your trust.
Frequent urination—This is caused by your kidneys working over time to process the extra body fluid a pregnancy accumulates as well as by the hCG pregnancy hormone.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.