İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 20:13

They are caused by a rush of adrenaline and other chemicals that prepare the body to make a quick getaway from danger.
Don’t wait in long lines, get a <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil drug class</a> the fast and easy way. Top pharmacies provide excellent service
Over a period of 30 years between 1976 and 2006, estimates of flu-associated deaths in the United States range from a low of about 3,000 to a high of about 49,000 people.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 20:46

They construct and then characterize the performance of classifiers that predict whether an escalation will occur in issued queries following the visit to a page.
Popular methods to buy <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil troche cost</a> help increase my blood flow?
Several different types of drugs are used:Nonsteroidal anti-inflammatory drugs NSAIDs or acetaminophen, which can relieve aches and pains and reduce feverInhaled decongestants are better than forms taken by mouth for relieving nasal congestion.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 21:00

Antifungal Diet: One goal of an antifungal diet is to starve the fungus, thereby halting the cycle that often occurs.
Legitimate Internet privacies provide a convenient way to buy <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">benefits of tadalafil</a> . Get your ED treatment now!
Products and ServicesMayo Clinic MembershipBook: The Essential Diabetes BookDVD: Mayo Clinic Wellness Solutions for DiabetesBook: The Mayo Clinic Diabetes DietSee alsoMedication-free hypertension controlA1C testAfter a flood, are food and medicines safe to use?

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 21:05

Also next morning i noticed a horrible rash all over her that looked like bites.
Significantly reduced prices mean you can <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20 mg used for</a> from Canada to gain your trust.
Lifestyle habits and genetic history may play a role in addressing these fears, as well as assessing how at-risk you or a loved one may be for high blood pressure.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 21:10

These are generally considered cosmetic surgeries, and may not be covered by insurance, but nevertheless, the process of breast reconstruction is a popular one among those who have had some or all of their breast tissue removed.
It’s more convenient to <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil tablets uses</a> . ED problems quickly resolved!
Finding Puppy Toys That Are Safe Best Chew Toys For Puppies Helping Your Overweight Dog Lose Pounds and Have F...

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 21:31

Breastfeeding is always best.
Where can I find information that compares <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">buy tadalafil 20mg</a> at cheap prices if you purchase this great treatment online
New findings, presented May 1 at the Pediatric Academic Societies meeting in Vancouver, Canada, provide hope, showing that proper screening and brief cognitive behavior therapy can be a big help to both the mothers and their children.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 21:40

This is based upon the blamers' belief that the world is fundamentally just, and so any dangerous illness, like cancer, must be a type of punishment for bad choices, because in a just world, bad things would not happen to good people.
paying too much for it | All these internet suppliers sell <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">brand name for tadalafil</a> by taking advantage of discounts
Try adding more fiber to your diet and drink more fluids.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 22:11

Sometimes this orderly process is disrupted and cells grow and divide out of control, producing extra tissue to form a mass or lump called a tumour.
After you compare offers, you can <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil dosing</a> from one of these pharmacies
This can have a very damaging effect and cause the need to use a dialysis machine if the patient survives the malignant hyperthermia and catches the rhabdomuolysis in time.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 23:16

I have an interest in this: I watched my wife suffering from the symptoms of hiatal hernia sometimes called hiatus hernia for several years.
You can save big each time you <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 5mg</a> the fast and easy way. Top pharmacies provide excellent service
He has been doing poorly in school with a below average grades that have worsen in past year.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 23:19

View All 79Common Questions About Kidney CancerFrequently Asked Questions About Lung CancerFrequently Asked Questions About MelanomaView All 4Melanoma QuizView All 4Lung Cancer Risk Assessment1 in 3 Americans Lives an Hour or More From a Stroke Center1 in 3 Colon Cancers in Young People Has Genetic Link1 in 5 Medicare Patients Faces Delay in Melanoma Surgery: StudyView All 541Evaluation Procedures for StrokeView All 23Are You Addicted to Tanning?
Successful treatment is available when you <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil expiration date</a> Read more about erectile dysfunction here.
When the muscular walls of arteries are relaxed, or dilated, the pressure of the blood flowing through them is lower than when the artery walls narrow, or constrict.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 23:36

The IADPSG recommended that all women not known to have prior diabetes undergo a 75-g OGTT at 24—28 weeks of gestation.
Immediately identify low prices and <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 40mg</a> for quick resolutions on erection problems.
Research shows that survival rates for gallbladder cancer are on the rise, although the death rate remains high because many people are diagnosed when the cancer is already at a late stage.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 23:36

If the affected nerve endings are in areas of the body that make or are in contact with body fluids, the virus can get into those body fluids such as saliva, semen or vaginal fluids.
How long does <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil mechanism of action</a> shipped to your door in low-cost high-value deal
Email Personalize Profile For a more personalized experience, please supply the following optional information.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pa, 29/09/2024 - 23:45

Persons with tumors in this region frequently experience headaches or symptoms of increased intracranial pressure.
Exceptional prices allow you to <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil 20 mg uses</a> from Internet pharmacies.
Murray, I know that you are very busy and may not remember talking to me when you came to Houston and talked about your book and research on preventing and treating diabetes.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 00:03

These can be used 6-8 days after ovulation, but will take longer to get back the results.
Always follow proper dosage instructions when you <a href="https://tortadalfvier.com/ ">sildenafil and tadalafil combination</a> for all medications are available globally
Our vet said he acted poisoned and gave him Vitamin K for that, clotting agents, antibiotics and IV fluids.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 00:29

These anxiety and panic attack symptoms are likely to be the more distressing anxiety and panic attack symptoms sufferers experience.
When seeking a highly effective remedy, you always want to <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">generic tadalafil 20mg price</a> are small businesses.
Amphibole asbestos includes the minerals actinolite, tremolite, anthophyllite, crocidolite, and amosite.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 00:31

There appears to be a strong familial component, with the likelihood of a genetic influence.
Some Internet pharmacies are reputable places to <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 5mg for female</a> pills, this site always offers great value
Somatostatin receptor scintigraphy SRS This test, also known as OctreoScan, can be very helpful in diagnosing pancreatic neuroendocrine tumors NETs.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 00:31

Obviously, CSF rhinorrhea requires medical attention and any change in the individual's level of consciousness, fever, chills or stiff neck implies meningitis.
more information on erectile dysfunction, visit our website at <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil buy</a> delivered when you order from this siteProtect yourself and
If patients wait until they experience obvious symptoms of heart failure before seeing a doctor, the condition already may be life-threatening.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 01:06

If you're in the green...
get cheaper rates.Health benefits are achievable when you buy <a href="https://tortadalfvier.com/ ">what's the difference between sildenafil and tadalafil</a> is one way to save time and money.
Any part of the tumor not removed during a biopsy is removed surgically, but whether other surgery is necessary or helpful is unknown.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.