İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:27

Maternal dengue and pregnancy outcomes: a systematic review.
Check expiration dates when you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">is doxycycline good for uti</a> cause health risk?
Symptoms of Blood Clots in the Brain There are a variety of symptoms one may experience when having blood clots in brain, ranging from headaches to difficulty speaking, depression and Ischemic Attack.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:27

Women first undergo a glucose screening test, in which they drink a sugar solution, and their blood sugar level is tested one hour later.
Watch out for substandard product with buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex daily dose</a> when you are done analyzing cost savings to get the best
Then I turned up the settings and immediately saw tiger stripes and green spots on my patients.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:27

We recommend consulting a physician about allergy to determine if you are experiencing true allergy symptoms, or a viral or other illness.
Do health problems affect your life today? Fix them with <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">what is doxycycline mono used for</a> which is online at cheaper prices
The Alvarado score calculator consists of 3 categories and 8 factors that are taken in consideration in the final result, each in a different proportion.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:27

More than fifty chemical compounds in tobacco smoke have been recognized as known or probable human carcinogens, some of which may be formed during combustion or smoking and some which may exist naturally in tobacco.
for your insurance problems.How can I tell if a <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl reviews</a> pills to your home when buying through this site
The blood and urine may be tested for breakdown products of red blood cells for suspected haemolytic anemia.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:42

For example, users can add an age to the previous example e.
less that people prefer to shop online.Shop for great deals and <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl interactions</a> at large discounts with great service
Many of us are late to call in hospice---there's no shame in that---and we don't realize until later, with 20-20 vision, that the help probably could have been used earlier.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:43

Also, the act of exercising can lead to better control, but it can also lead to the body sensing a blood sugar "crash" coming and lead it to compensate with more cravings.
The internet is one place to get low price of <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">40 mg lisinopril</a> for more ignitions.
Now when officer friendly comes knocking I can tell, though, from the manufacturer's floor to pharmacy shelves.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 09:59

The classic symptoms are: A potentially life-threatening complication of deep vein thrombosis DVT is pulmonary embolism, often referred to as PE for short.
Where can I buy discounted <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril other names</a> at great low prices from online pharmacies
Healthy liver tissue will regrow to its full size within a few weeks if a section of liver is cut out.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 10:08

Shortness of breath, pain in the chest, arm, shoulder or jaw are possible symptoms of a heart attack or a pulmonary embolism.
Bookmark this portal for buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">how long after taking valtrex are you contagious</a> from foreign companies may put you at risk.
Therefore, those with Type 1 diabetes are unable to produce insulin, which causes an increase in blood sugar.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 10:34

Whether or not the doctor prescribes medication, you'll need to see that your child stays home and gets plenty of rest and — most important — plenty of fluids.
Beneficial treatment is attainable if you <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex interactions</a> including from online pharmacies
If a tumor is difficult to reach, a stereotactic biopsy may be done.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 10:49

This article is for informational purposes only, and is not meant to offer medical advice.
Enjoy great online deals and <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex dosage for cold sore</a> you can save even more when you get generic.
Secondary hypertension may be due to: Chronic kidney disease Disorders of the adrenal gland such as pheochromocytoma or Cushing syndrome Hyperparathyroidism Pregnancy or preeclampsia Medications such as birth control pills, diet pills, some cold medicines, and migraine medicines Narrowed artery that supplies blood to the kidney renal artery stenosis What is blood pressure?

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 10:50

Data support the recommendation that African Americans should begin screening at a younger age because of the higher incidence of colorectal cancer and a greater prevalence of proximal or right-sided polyps and cancer in this population.
Retail pharmacies in your area are the best place to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">can i take ibuprofen with doxycycline</a> at economical prices if you purchase from trusted online
This type of heat stroke is particularly common when people exercise hard in very hot weather It is very important if someone is suffering from hyperthermia to bring down their temperature as quickly as possible eg by using cool water on the surface of the body or immersing them in a cool bath and by making sure the person is well hydrated and is given plenty of salt and other electrolytes.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:00

Any downloading fees charged by Xposure are for Xposure's services only, and do not, nor are they intended to, convey to the user any Copyright or License in the material.
Change your buying habits. <a href="https://valtrexone7.top/ ">does valtrex affect birth control</a> if it’s priced too low?
The average dog shouldn't be any stinkier than the average person!

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:00

Those MTHFR individuals who may find hydroxycobalamin to be more effective — does it matter which form of MTHFR they have?
sells drugs at discountsInstead of buying <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl 400mg</a> , check bargain deals available online..
Diabetic Gastroparesis Submitted by Diane J on January 20, 2013 - 9:44pm Many of us with chronic illness ARE affected on a daily basis with physical symptoms.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:10

We see families who are having babies with CDH in our Prenatal Diagnosis and Treatment Program.
Strengthen your affectivity at <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline pregnancy</a> at a fraction of the normal cost
In every single one of these cases, once the cat was given appropriate blood pressure medication, it was possible to stop the phenobarbital which should always be done gradually and the seizures never returned.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:17

The most common cause of sudden cardiac death in young athletes is: Undetected aortic aneurysm Undetected asthma Undetected thickening of the heart muscle Undetected heart muscle infection Am I Correct?
Enjoy great online deals and <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">can lisinopril cause constipation</a> are available online.
At odds with recognised scholarly practices, it references no publications.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:26

Some of the most common signs we assess in the medical field are the skin signs: color, temperature and moisture.
It is advisable to do a comparison of prices before you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">another name for lisinopril</a> at a cheaper price?
These sets of scans together are known as a multiphase CT scan or a pancreatic protocol CT scan.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:26

Some of the most common signs we assess in the medical field are the skin signs: color, temperature and moisture.
It is advisable to do a comparison of prices before you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">another name for lisinopril</a> at a cheaper price?
These sets of scans together are known as a multiphase CT scan or a pancreatic protocol CT scan.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:44

Is that treatment approach the same for kids?
Report errors in your meds immediately when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">alcohol and lisinopril</a> through the internet with a prescription.
I even forgot to mention that we had unprotected sex again on the 8th of this month,is it possible that I could have conceived on the 8 and not on the 1st of this month,because my period started on the 20 Dec and ended 24 Dec 2013?

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:54

Kids should be reassured that the brain tumor is not the result of anything they did, and that it's OK to be angry or sad.
After you compare offers, you can <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">should doxycycline be taken with food</a> delivered right to your door with no hassles. Order Online!
Umbilical hernias usually aren't serious or painful to the baby and they go away without treatment by the fifth birthday - often much sooner.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 11:56

At this time, there is little reason to be worried about bird flu.
less that people prefer to shop online.Shop for great deals and <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">does lisinopril cause erectile dysfunction</a> to get low prices for this effective treatment
For personal protection, one should wear long pants and long sleeves especially during rainy seasons or when there is wide spread Dengue in a region.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 12:17

Often, children may first experience food allergies and eczema before developing hay fever, Josephson said.
Does <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril potassium</a> to get low prices for this effective treatment
Kidney infections are less common than bladder infections, and they can cause similar symptoms, but they can also cause fever, back pain, and nausea or vomiting.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.