İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 05:10

Painless thyroiditis presenting as apathetic hyperthyroidism in a young male.
Forget about your medication problems with specialized <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil dosage 10 mg</a> , always look for online deals and discounts
The survey also found that only 10 percent were aware that hiccups combined with atypical chest pain are among the early warning signs of a stroke in women when accompanied by or followed by typical stroke symptoms.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 05:42

Amber Rose squeezes her extremely ample cleavage in black lace corset as she treats fans to a sexy selfie It barely fit her!
Forget about your medication problems with specialized <a href="https://tortadalfvier.com/ ">sildenafil vs tadalafil vs vardenafil</a> .Place them now!
Alternatively, tissues taken from the woman's body such as muscle and tissues under the skin can be used for reconstruction.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 05:44

In children, appendicitis is the most common abdominal medical emergency and most common pediatric emergency surgical procedure.
You can <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20mg side effects</a> can offer men?
Department of Homeland Security DHS , Federal Emergency Management Agency FEMA FEMA evaluates both the state and local off-site emergency response plans and the off-site radiological emergency preparedness exercises that are conducted at each commercial nuclear power station every two years.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 05:58

I researched what was in these cheap commercial dog foods before I got my dogs and decided then that they would never eat any of it ever.
offers received from reputable pharmacies before you actually <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil vs sildenafil cost</a> pills at the lowest prices ever
Mold has been linked to Lung Damage, Brain Damage, Cancer and even Death.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:03

The topics help you make appropriate decisions on what level of medical care if any is needed and how to provide symptom relief for minor illnesses and injuries at home.
There is no need to spend a lot of cash when you can <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil (cialis)</a> pills at a drugstore, save money by buying online
I discouverd an Enlarged node under my rt chin painless, Node removed, 2 positive reports for Peripheral T Cell Lymphoma.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:03

Harlow BL, Weis NS, Lofton S.
for your insurance problems.How can I tell if a <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20mg dosage</a> will be right online.
Some methods of preventing specific types of anemia include: Avoiding lengthy exposure to industrial chemicals and drugs known to cause aplastic anemia Not taking medications or eating foods that may cause hemolytic anemia Receiving regular B12 shots to prevent pernicious anemia See also: Sickle cell anemia.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:03

Wilson's Disease Mental symptoms of Wilson's disease Personality change Irritability Aggression Homicidal or suicidal behavior Depression Erratic behavior Paranoia Delusional disorders Unusual sexual behavior including pedophilia Inappropriate behavior especially sexual Cognitive impairment Deteriorating performance at school Difficulty concentrating Insomnia Fatigue Wilson's Disease affects approximately 1 in 30,000 people worldwide, making it a rare disorder.
Get the facts on all medicines when you <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil vs sildenafil cost</a> pills at the lowest prices ever
Radiation to the breast reduces the ability of that breast to produce milk and increases the risk of mastitis.

Damiandob (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:15

Hi everyone, I recently heard about a new platform that’s going to open soon, possibly called AFDAS (America's First Digital Asset Society). Has anyone else heard anything? Please share the link if you have it.

Investments AFDAS, <a href=https://statistic2024.com>New digital platform v</a>, Investments AFDAS

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:16

Pope invites Oprah, Matt Damon and Ari Emanuel to the Vatican to help improve Catholic Church's image in the media He's trying hard Zendaya Coleman looks stylish in a cutaway black one-piece as she steps out in New York after releasing the first tease to her new shoe line Piping hot pink!
I can quickly get my <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 9mg</a> at the lowest price possible
It was Kind of like a period but mind cramps and light flow with bloating.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:17

The connection isn't completely understood, but there's one important link between the two: Patients with sleep-disordered breathing tend to release stress hormones during sleep, which can raise blood sugar levels.
best prices can be located by making use of online promotions to <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">cialis tadalafil 20mg</a> , an effective treatment, at low prices
What are symptoms of colorectal cancer?

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:19

In some cases e.
Be wise, buy a <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil sublingual tablets 20mg</a> contains all the details.
But I'd like to argue that that actually fundamentally is where it derives from, and in fact the European tradition…Ian Hickie: Yes, and in the European tradition they were never separated, and in fact the German text and the German colleague today, they never were.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:29

My son is a plumber of 22 yrs.
Watch out for substandard product with buying <a href="https://tortadalfvier.com/ ">can i smoke after taking tadalafil</a> . Also offer free shipping!
For instance, if an indi-vidual had reported that a condition was present in a priorwave, we assumed that the condition is present in all subse-quent waves even if the condition was not reported in a laterwave.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 06:58

When diluted in water and sprayed or wiped on mold, borax eliminates the spores and prevents further development.
There is no need to spend a lot of cash when you can <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">online tadalafil prescription</a> when you find a great deal
However, further research may clarify how useful they are for depression:A one-off episode of depression at some stage in life is common.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 07:01

Connect Legal Contact contact twitter facebook disclaimer privacy policy terms of service 101 S Ellsworth, San Mateo, CA 94401 650.
Pay better prices to <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil 20mg</a> if you order through this site
A skin rash usually doesn't accompany the flu or a cold, so if you have one at the same time as other symptoms, see a doctor right away.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 07:09

Learn More About Sickle Cell Disease Symptoms and Tests Visit our Health Library for more on: Symptoms of Sickle Cell Disease Sickle Cell Test sickledex or Hgb S test Hemoglobin Electrophoresis Echocardiogram Doppler ultrasound of the heart Adult sickle cell disease requires ongoing monitoring and treatment, even when you feel healthy.
Excellent prices can be found when you use online discounts to <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil medication</a> pills quoted here are amazing
The main goals of treatment are to correct fluid volume deficits, to improve blood vessel integrity, to provide a source of glucocorticoids, to correct electrolyte and acid base abnormalities, and to confirm the diagnosis.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 07:59

There are many different symptoms, and it is possible to have all or only a few of them.
Get effective treatment when you <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil overdose</a> solutions for your health with online ordering.
Protective measures may include: Oral contraceptives the pill Pregnancy Risk-reducing salpingo-oophorectomy Uterine or endometrial cancer is the most common of the gynecologic cancers, with more than 40,000 new cases per year.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 08:18

When blood pressure falls for systolic, to 100 mm Hg or lower , the kidneys release the enzyme renin into the bloodstream.
deals onlinePeople who can’t afford prescriptions will often <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 5 mg para que sirve</a> pills to your door if you order what you need here
Whenever a dog or cat that is greater than five or six years of age has a new onset of seizures, a brain tumor is a possible differential and ruled out by a full diagnostic workup.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 08:33

However after the event, her father Jason found a way to turn the experience into something hopeful and positive.
Read more at <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil name brand</a> so that you can ease symptoms while accessing excellent
Probiotics may help relieve seasonal allergies Probiotics May Improve Seasonal Allergies, Quality Of Life The Surprising Natural Remedy Linked to Allergy Relief Get top stories and blog posts emailed to me each day..

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 08:41

Asbestos has been classified as a known human carcinogen a substance that causes cancer by the U.
amounts with discountsExperience health benefits when you buy <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">which is stronger sildenafil or tadalafil</a> at discounted prices
People who delay tend to be older, female, African-American and to have a history of angina, high blood pressure or diabetes.

ArnvNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 08:53

Back to TopReferences Cunningham D, Atkin W, Lenz HJ, Lynch HT, Minsky B, Nordlinger B, et al.
Are there harmful side effects if I take <a href="https://ltetadafiilus.com/ ">tadalafil dosage 60 mg</a> and fast delivery every time you buy here
We are constantly working on advancement of Slideworld and would love to hear from you about ways to improve this knowledge sharing experience.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 08:57

Compared to the control diet, the DASH diet was associated with a significantly lower systolic blood pressure at each sodium level.
Be smart enough. Read <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil 20 mg used for</a> at decreased prices
One recent pivotal clinical trial conducted by various oncology groups in the United States has shown that radiation therapy combined with chemotherapy for locally advanced cervical cancer is superior to treatment with radiation therapy alone.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 09:02

Although some might develop a black mold allergy which can be identified by symptoms such as headaches and difficulty breathing, other people might develop a black mold affliction that consists of a lot of other symptoms.
And kick your ailments. Guaranteed online proven methods with <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil side effects</a> is more convenient
Nervous system inhibitors: Increase nerve impulses from the brain to relax and widen blood vessels.

ArnfNeica (doğrulanmamış) Pt, 30/09/2024 - 09:11

I was once diagnosed with this cervical cancer 8 years ago, I was lucky I went for several tests and everything was removed before it got worst… Thanks for sharing this vital information, women its not a joke, I went thru hell but because I trust God everything turn out good for me..
The sites offer information about the drug and price of <a href="https://tortadalfvier.com/ ">tadalafil cost walmart</a> to deliver as it promises? Click
Dysphagia always requires medical attention, even if the symptoms are mild.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.