İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 20:53

Research also shows that, in general, people with well-developed religious beliefs tend to be healthier than those who are not, while hyper-religiosity is sometimes tied to mental problems, particularly seizures, depression, mania, paranoia, and psychosis.
Has your <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage einnahme</a> should not be stored?
The breast treated with radiation may go through the same changes as the normal one during pregnancy, but it will produce little or no milk.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:00

Thank you, Hannah Reply yucalandia says: October 3, 2014 at 11:04 amHi Hannah, In years of reading Dengue studies, WHO reports, CDC reports etc.
Instead of inconvenient traveling, <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage vomiting</a> should not be stored?
Data regarding parity, onset of menarche, or age at menopause as risk factors are inconclusive.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:16

If you eat processed foods daily, the balance between omega-3 and omega-6 fats will become distorted, which can cause the type of inflammation that leads to asthma.
Do health problems affect your life today? Fix them with <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage mp.pl</a> in order to save money
I've always wondered about a phrase that when younger, haunted me.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:24

If you or someone in your family has had problems with blood clots, talk to your provider about getting a blood test to see if you have a thrombophilia.
Bookmark this portal for buying <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica anderson age</a> is one way to save time and money.
All of these symptoms started slowly and then accumulated to a nightmare.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:28

It may have you wondering if it could be something serious.
the best promotions from established online pharmacies and <a href="https://prednisonenow365.top/ ">what are the worst side effects of prednisone eye drops</a> as they provide reliable reviews. Always get the best deal!
Medical abortion refers to the process of taking medications to end a pregnancy, rather than through surgical intervention such as vacuum aspiration or dilatation and curettage.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:33

The "purpose" of this reaction is to keep the kidneys from squandering iron free hemoglobin is freely filtered by the glomerulus, but hemoglobin-haptoglobin complexes are too big to muscle their way through, so that they are safe to bumble their way back to the reticuloendothelial system where they can be properly disassembled.
Want to get your normal life back? <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage purchase</a> from Canada to gain your trust.
While he generally knows they are his own thoughts, he can't control them, and finds them very disturbing.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:41

Journal of the National Cancer Institute 97 18 : 1317—9.
to get educated withBuy direct from our online pharmacy. Your <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone side effects in men</a> , when we have the brand product you need?
All cho-lestatic signs and symptoms were individually asso-ciated with more localized tumours p there was a clear trend towards more localized tu-mours with increasing number of cholestatic signs pPORTA M, FABREGAT X, MALATS N, ET AL.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:53

Some cases of type 2 diabetes can also be improved with weight-loss surgery.
the pricesAlways ask if you get something new when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin dosing for enterococcus</a> . Get your ED treatment now!
In New York City, Latino men who have sex with men make up 59 percent of all HIV diagnoses for Latinos, making them the subgroup most affected by HIV among Latinos.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 21:56

The SSD work group is broadening the medical label pool to include any and all leftovers.
Can I expect more discounts if I buy <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone injection</a> are advantages of internet shopping.
Mold is also known to cause asthma and life-threatening primary and secondary infections in immune-compromised patients that have been exposed.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:02

Spending time with your friends and family is good but don't forget to give yourself some time.
In relation to a meal, should <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone in dogs</a> in order to save money
Common organisms involved in PID include Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrheae, staphylococci, streptococci, coliform bacteria, mycoplasmas, and Clostridium perfringens.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:06

Typical complications can include: respiratory failure cardiac failure liver failure kidney failure gangrene body tissues die due to loss of blood In cases where septic shock is caused by an incomplete abortion, a total hysterectomy may be necessary to remove the source of the infection.
possibleYour pharmacists should respect your decision to <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin hydrolysis</a> sent immediately to avoid delay in treatment
This includeBlood pressure is measured using an instrument called a sphygmomanometer.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:11

Alcohol calculator Check you're drinking sensibly Type 2 diabetes risk score Understand your risk of type 2 diabetes More tools, apps and quizzes Our library of free tools and calculators Gestational diabetes diabetes in pregnancy Gestational diabetes is a type of diabetes that some women develop when they are pregnant.
Make sure that when you <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage aukaverkanir</a> when they are buying it online.
Acute renal failure from inhalation of mycotoxins.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:15

This condition, known as rhinophyma, affects more men than women.
Internet pharmacies offer anonymity when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">how long does it take lyrica to work</a> to help eliminate symptoms by securing excellent online
While there are over 100 toxigenic fungi and more than 300 mycotoxins 268, 383 , only two aflatoxin and sterigmatocystin have been shown to cause tumors in primate experiments 375.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:26

Return to: Duration of Menopausal Vasomotor Symptoms Over the Menopause Transition This feature is provided as a courtesy.
High quality service and low prices for <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage reactions</a> to get low prices for this effective treatment
It can be done farther along in the pregnancy than with either Mifeprex or Methotrexate.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:28

Reply Link amanda jean October 24, 2011, 12:11 amHooray for the side by side chart deal.
Buy direct from our online pharmacy. Your <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage ecuador</a> offered by a top online pharmacy at low prices
If you have nausea or vomiting, are unable to have a bowel movement or unable to pass gas, that may be a dangerous sign.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:32

Children are also at higher risk of a bone infection osteomyelitis from salmonella, which can be caused by food poisoning.
Follow instructions after you compare the <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage acidosis</a> s online can be both safe and risky.
The app may include account creation, location detection, user generated content, advertisements, explicit references to or images of drugs, alcohol, tobacco, graphic violence, profanity, or crude humor, mild sexual and suggestive themes, nudity within medical, informational, or artistic contexts, simulated gambling, or other content only suitable for mature audiences.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:33

Pregnant women and young children may need even more iron in their diet, as it is essential during times of rapid growth and development.
Do not <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica interactions</a> now from online pharmacies if you'd like incredible offers
Cystic fibrosis-related diabetes CFRD is a unique type of diabetes that is common in people with CF.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 22:57

Most infections usually produce a fever but botulism does not.
Fast <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica drug class</a> is easy.
More detailed information on these topics is available in the references and resources listed in this document, as well as from medical specialists and medical specialty societies, state and local public health authorities, and federal government agencies.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.