İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:26

Similarly, they may have a concern and want to run some more tests, or have an alternative medication which may make your pet more comfortable.
Always follow proper dosage instructions when you <a href="https://prednisonenow365.top/ ">is prednisone an anti inflammatory</a> . The best deal!
Pyruvate kinase PK deficiency, which is usually present at birth congenital , also makes red blood cells more fragile.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:28

It is extremely important to find a health-care provider to explain the advantages and disadvantages of the different approaches to treatment so that you can fully understand your options.
Beneficial treatment is attainable if you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin oxidative stress</a> so that you can ease symptoms while accessing excellent
Cancer that grows in the last section of the colon, the rectum, is often called rectal cancer, and cancer that grows in other areas of the colon is often referred to as colon cancer.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:31

In many cases, the person may experiences a brief lapse of memory or a feeling of being dazed.
Stay home, shop your drugs online and enjoy a low price of <a href="https://prednisonenow365.top/ ">can you take advil with prednisone</a> shipped to your door in low-cost high-value deal
If, however, precancerous cells are detected in a Pap smear, the condition is 100 percent treatable at this stage.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:31

Not sure about what to watch for and how to know when your baby has a hernia?
savings made when you order through this specialist site for <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica for depression</a> website is licensed to sell products?
For instance, a patient with a well-differentiated liposarcoma has a tumor that closely resembles adipose, or fat, tissue and has little propensity, if any, to metastasize.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:34

Tumors of the male breast are more likely to express the estrogen and progesterone receptors and less likely to overexpress her2-neu than breast cancers in women.
Your privacy should be safeguarded when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica vs generic pregabalin</a> at a fraction of the normal cost
A Google search for individual BHD symptoms does not produce any immediately relevant results on the first page.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:36

Sexually active teenagers should use a latex condom during every sexual experience.
Ready to become sexual later tonight? <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage ecuador</a> . Also offer free shipping!
We come from a time of feast and famine when if we couldn't store the excess energy during times of feasting, we would not be here because all of our ancestors encountered famine.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 02:11

Basler:The message from the CDC, which makes a lot of sense, is that any hospital in the United States is able to house and treat an Ebola virus patient safely.
Looking for drugs at affordable prices? This site makes low-cost <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage hives</a> at budget prices keep your medical costs affordable. Buy here
C Refer patients with significant claudication for further vascular assessment and consider exercise and surgical options.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 02:16

As few studies before 2000 met the criteria of WHO guidelines 1997 , the search time window was set between January 1, 2000, and August 1, 2012, with no language limit.
Any time you need a beneficial treatment option, you should <a href="https://prednisonenow365.top/ ">can you take one dose of prednisone</a> remain in my system?
Skip to Main content ScienceDirect is phasing out support for older versions of Internet Explorer on Jan 12, 2016.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 02:46

Postpartum depression symptoms include the presence of five or more of the following:Postpartum depression treatment will often help symptoms disappear within a few months.
prices can be found when you use online pharmacies to <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin side effects wiki</a> s online can be both safe and risky.
Multiple Sclerosis Glad S, Nyland H, Myhr KM.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 02:46

As with any public forum on any site, this information may also appear in third-party search engines like Google, MSN, Yahoo, etc.
Do I need a doctor’s prescription to buy <a href="https://lyricaa24.top/ ">how long after taking gabapentin can i take lyrica</a> is by using online pharmacies
Worms and internal parasites take hold of our precious pets ever so slowly.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 02:46

Once you have downloaded your image, you have life-long rights to use it under the terms of the license purchased.
you need an effective treatment option, you should definitely <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage advantages</a> from the Internet.
The most common symptoms of Feline Calicivirus FCV The most common symptom of Feline Calicivirus is ulceration of the mouth and tongue, palate, lips and sometimes the tip of the nose.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 02:49

The anxiety of hyperthyroidism may present with manic-like euphoria or agitation, along with weight loss, heat intolerance, rapid pulse, fine intention tremor and often exophthalmoses bulging of the eyes caused by abnormal deposition of fat behind the eyeball.
online? Do it here. <a href="https://ampicillingo24.top/ ">unterschied zwischen amoxicillin und ampicillin</a> and read more about the benefits here.
Inguinal hernias, which occur in about five in 100 children, more frequently in boys than girls, are the most common type of abdominal hernias Source: PubMedHealth.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 03:03

Yet such variation between mild and severe symptoms, she noted, also characterizes other mental health problems, such as anxiety and depression, which are recognized as disorders.
The internet is one place to get low price of <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin resistance gene lactamase</a> now.
In this circumstance, the nerves around the hernia are irritated, and the pain signals travel along the nerve root to other regions supplied by the same nerve.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 03:23

In some cases, you may have an anxiety disorder without experiencing any of these causes.
The first time you <a href="https://lyricaa24.top/ ">does lyrica give you energy</a> at the lowest price
When patients have been awake for days under the influence of a stimulant drug, when there is a co-occurring mental disorder present, or when substance-induced psychosis is an issue, they can behave erratically and have the potential to hurt others or themselves.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 03:26

If you take medicines such as tamoxifen, it may also reduce your risk of breast cancer.
Choose the perfect <a href="https://lyricaa24.top/ ">how long does it take for lyrica high to kick in</a> are a cure for health problems.Интересная
Groin pain is a challenging problem because of the long list of injuries in the groin that share similar symptoms.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 03:31

Your doctor might want to check to see if your ovaries are enlarged or swollen by the increased number of small cysts.
There are ways to <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica 150 mg price in usa</a> for quality ED drugs. Free shipment waits!
A person with a serious illness, therefore, must be diligent in monitoring symptoms and managing the illness wherever possible - but not get "carried away" with doing so.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 03:32

Many of the signs and symptoms of type 1 diabetes are the same as type 2 diabetes even though the reasons the person develops the diabetes are different.
Wise people will purchase a <a href="https://lyricaa24.top/ ">is lyrica and gabapentin the same</a> at cost-effective prices when you get it from good online
The doctor will usually order some blood tests and urine studies, and may recommend X-rays, a CAT scan, or an ultrasound.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 03:42

I think with perimenopausal symptoms it could help a great deal because I am really going through a tough spell right now.
More people are using the internet to look for a <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin plants</a> from one of these pharmacies
MyHealth Blogs Shop Symptom checkerBlood clotting tests are used to diagnose and assess bleeding problems and to monitor people who take warfarin or other anticoagulant medicines.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.