İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:00

Inside the two lobes is a network of tubes, also called the biliary tree that carries bile from the liver to the intestine.
Forget about waiting at the store for <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage mdlosci</a> so you can save money
The adult worm attaches itself to the mucosal tissue lining the small intestine, where the female may produce several thousands eggs a day, which are passed in the feces.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:02

This background and preparation of psychologists makes them especially well suited to provide thorough assessment and psychotherapy services for individuals with Social Phobia.
Not everybody can afford medicine so they get the low <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage beograd</a> for proper guidance.
This is known as persistent generalised lymphadenopathy PGL.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:09

Reply Alert moderator Lizard Liz : 12 Sep 2014 3:59:33pm When I had written my first comment on this story it hadn't been broadcast and I hadn't noticed that Ian Hickie was one of the guests.
You will find when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">can i take expired ampicillin</a> supplied by a trusted pharmacy at low pricesАвторский
Other types, called low-risk types, may cause genital warts but do not cause cervical cancer.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:10

It discusses breast changes that are not cancer benign , as well as changes that are abnormal or could be signs of cancer.
Anybody can <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage infertility</a> makes a trip to the pharmacy a thing of the past. Best meds
Ive also had diarrhea everyday since my last period and ive been experiencing morning sickness and extreme tiredness.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:15

Chronic red blood cell destruction-caused anemia entails jaundice, abdominal pain, small bruises under the skin, seizures, brown or red urine, leg ulcers, failure to thrive in infancy and symptoms of gallstones or kidney failure.
Make sure you talk to a real person when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">can ampicillin cause birth defects</a> from them.
Urine culture: A urine culture is recommended in complicated UTI, for cystitis in men, pregnant women or postmenopausal women after unsuccessful treatment or with diabetes mellitus.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:17

Not all of the quarters are as bleak as Duncan's, but the despair of Building 18 symbolizes a larger problem in Walter Reed's treatment of the wounded, according to dozens of soldiers, family members, veterans aid groups, and current and former Walter Reed staff members interviewed by two Washington Post reporters, who spent more than four months visiting the outpatient world without the knowledge or permission of Walter Reed officials.
time you happen to be searching the web for a great remedy, <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica love and hip hop</a> at a discount, is there something wrong with the product?
Some patients perceive surgery to be an inconvenience to their daily lifestyle and to those around them.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:26

I couldn't feel any lumps, but the changes may have been there for months - I couldn't remember when I'd last looked at my breasts properly.
For effective treatment, use <a href="https://glucophagea7.top/ ">lekarstwo glucophage</a> . ED problems quickly resolved!
Hide copyright information Copyright Common cold Definition The common cold, also called a rhinovirus or coronavirus infection, is a viral infection of the upper respiratory system, including the nose, throat, sinuses, eustachian tubes, trachea, larynx, and bronchial tubes.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:27

Efficacy of static magnetic field therapy in chronic pelvic pain: a double-blind pilot study.
Apart from the price of <a href="https://glucophagea7.top/ ">quitting glucophage</a> products online? Will it be real or generic?
In some patients, prominent psychosis-like experiences occur throughout the day and overshadow other symptoms of narcolepsy that can lead to a mistaken diagnosis of schizophrenia.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:32

Br J Anaesth published online October 22, 2010 Full Text HTML Philip D Nelson Is the dose of insulin correct?
Excellent health benefits are attainable when you <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage pret</a> . Get your ED treatment now!
A positive test on therapy, coupled with a symptom relationship, theoretically suggests GERD as a cause for symptoms but outcome studies are lacking for any symptom other than heartburn.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:36

Treatments for cystitis range from home remedies to antibiotics for bacterial infections.
Shop around from home for all the reduced price <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica for anxiety dose</a> at low prices, you need to compare online offers
October 2014 she slowed down eating her dry Benefuls and on December 4, 2014 she refused her wet Benefuls.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:42

Learn more about cardiac arrest Dial 9-1-1 Fast Heart attack and stroke are life-and-death emergencies — every second counts.
Heat up your body with the newest product of <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica withdrawl</a> from foreign companies may put you at risk.
Having sudden outbursts of emotion - for example, sudden crying or laughing episodes.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:42

The local recurrence rate and potential for metastasis in low-grade chondrosarcoma are low, so limited surgery intralesional resection with adjuvant therapy has been advocated for less aggressive-appearing lesions.
There are many natural products when you <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage prediabetes</a> too?
In contrast, a bloody nose is a sign of injured blood vessels in the nose that can be detected by a doctor, a nurse, or another observer.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:45

The following is an interview with Russell Earl, a veterinarian at Long Valley Animal Hospital in the Long Valley section of Washington Township, and AVMA spokesperson Douglas Aspros.
Stay home, shop your drugs online and enjoy a low price of <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage precautions</a> pills at the lowest prices online
It is a habit of thinking to do it, reinforced by a physical sensation.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:51

The list of symptoms we have created is not exhaustive but we have listed the most common in an attempt to show you that your anxiety and panic attack symptoms aren't harmful in any way.
more information on erectile dysfunction, visit our website at <a href="https://prednisonenow365.top/ ">what is the lowest dose of prednisone you can take</a> so that you can ease symptoms while accessing excellent
Heavy alcohol use has been shown to increase the risk of colorectal cancer.

WguuGearl (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:52

ContinueYou are about to visit a website outside of eMedicineHealth.
to cut rates A single chart has the lowest prices for the usual <a href="https://lyricaa24.top/ ">neurontin and lyrica are highly toxic to new brain synapses</a> at great prices
Stay in places that are clean, insect free, and have air conditioning or well-screened windows.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Çar, 14/08/2024 - 23:59

The next day it was,little dark reddish or dark brownish but it was less bleeding then normal,but I wore pads.
Helpful treatment is available when you buy <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage 2000</a> delivered to your door by a trusted pharmacyVerify offers to
Well my March period was due on the 10 and has yet to come also have taken pregnancy tests which have all been negative.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 00:27

This study found that performance of LINX resulted in consistent symptom relief and pH control with markedly fewer side effects than traditional laparoscopic fundoplication in well-selected patients.
Heat up your body with the newest product of <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone vs dexamethasone</a> when they are buying it online.
They usually heal within 2 weeks without treatment.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 00:27

I would advise everyone to question doctors about every aspect of this surgery.
Stay home, shop your drugs online and enjoy a low price of <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage presentation</a> , check bargain deals available online..
There are usually no specific signs or symptoms of early prostate cancer - which is why prostate screening is so important.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 00:34

Not all binders work the same for each person so you can try each one for three to six months at a time each to see which one works.
And convenience are the main reasons for buying <a href="https://ampicillingo24.top/ ">does ampicillin cause dizziness</a> includes information. See the ED natural treatment options.|
Epidemiology detectives now use footprints on the web and in social media to help track new epidemics of disease the moment they arise.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 00:46

Other medical conditions sensitive to TSH secretion can also impact results and cloud accurate interpretation of serum TSH levels, leading to inconsistent and variable results during testing.
Consider various price options before you <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica garrett wiki</a> are unbelievably low they are probably counterfeit.
Adrenal glands Rubin RT, Phillips JJ, Sadow TF, McCracken JT.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 00:57

Fam Med 28:196, 1996Creinin MD: Randomized comparison of efficacy, acceptability and cost of medical versus surgical abortion.
To buy <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin specific indication</a> and read more about the benefits here.
Use of a reduced 4-dose vaccine schedule for postexposure prophylaxis to prevent human rabies: recommendations of the advisory committee on immunization practices.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 01:13

Mold: The War Within17 is also a useful resource for you and your physician you can read a review by NORMI here,18 the National Organization of Remediators and Mold Inspectors.
After you compare offers, you can <a href="https://lyricaa24.top/ ">does lyrica make you tired</a> generic or brand prices and discounts?
The urethra is the final part of the urogenital tract in men and urinary tract in women.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.