İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:18

Although you may not appreciate it when you are suffering from pain, angina itself is not bad.
the best ways for men to lead rewarding sex lives in bed.End <a href="https://lyricaa24.top/ ">gabapentin and lyrica</a> from.
When dogs have an abnormally low red blood cell mass — and therefore an abnormally low amount of hemoglobin available to carry oxygen throughout their bodies — they basically experience varying degrees of oxygen starvation.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:21

The list of signs and symptoms mentioned in various sources for Conn's syndrome includes the 34 symptoms listed below: Headache Excessive urination at night Excessive thirst Excessive urination Asthenia Pins and needles sensation Tetany Muscle weakness Transient paralysis Arterial hypertension Low potassium level Increased volume of blood Increased blood sodium level High alkalinity of blood and body fluids Tingling Sensation of warmth Muscle spasms High aldosterone levels Sodium retention Increased nighttime urination High blood pressure Low blood potassium levels Retinal disease Abnormal heart rhythm Paresthesia Alkalosis Increased potassium in the urine Periods of paralysis Psychiatric symptoms Muscle cramps Fatigue - due to low blood potassium levels Headaches - due to low blood potassium levels Heart palpitations - due to low blood potassium levels Reduced plasma renin activity more information...
There are many types of pills to choose from if you <a href="https://prednisonenow365.top/ ">taking prednisone</a> from responsible pharmacies online if you desire competitive
Medical Nutrition and Disease.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:23

Since certain substances cannot be removed from the environment, your vet may recommend medications to control the allergic reaction:Chronic exposure to inhaled irritants including cigarette smoke may be a cause of bronchitis in the dog.
Face off with ED problems and treatment. Contact <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage dci</a> shipped to your door in low-cost high-value deal
A separate leaflet called Head Injury Instructions gives more details.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:27

Transposons are spans of DNA that — through a process called transposition — can actually move to different positions within the genome of a cell.
Make sure that when you <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage fsh</a> at low prices, you need to compare online offers
Immunising people who are at risk of complications from the flu is the most important method we have to reduce the number of flu infections and deaths.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:33

Find out more Post-traumatic stress disorder Treatments for anxiety Obsessive compulsive disorder Have you: had repetitive thoughts or concerns that are not simply about real life problems e.
Receive low prices when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">can you take lyrica with anti inflammatories</a> to improve your health
Americans typically take in 5,000 to 8,000 mg of sodium per day.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:42

The skin around your ears and scalp may become dry, itchy, red or tender.
Helpful treatment is available when you buy <a href="https://prednisonenow365.top/ ">things to avoid while taking prednisone</a> and fast delivery every time you buy here
The first time your body encounters an allergen, your plasma cells release IgE immunoglobulin E , an antibody specific to that allergen.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:50

This research was funded by research grant P20 MH090318 from the US National Institute of Mental Health.
Why spend extra cash for <a href="https://ampicillingo24.top/ ">how to prepare ampicillin solution</a> is the biggest trend .
Before we conclude this series next week with a guidebook on managing your melancholy, we of course need to stop to examine what depression actually looks like.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 06:58

The overwhelming amount of fructose in the standard American diet is a major factor in rise of diabetes rates in the country.
Don’t rush through traffic to check the <a href="https://lyricaa24.top/ ">can lyrica cause heart problems</a> ? Find out the truth right here.
Antibiotic use often upsets the delicate balance of bacteria in the vagina leading to the overgrowth of 'bad' bacteria.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:11

For those that do not know, this means that despite perceived extreme dangers from use or abuse of this drug it is still assumed to have medical value.
Getting your medications from pharmacies with <a href="https://prednisonenow365.top/ ">how long does prednisone side effects last</a> from reputable pharmacies
Generally, it is not necessary to identify the species of mold growing in a residence, and CDC does not recommend routine sampling for molds.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:15

My addictions came after taking being put on the meds, whereas my parents were addicts when I was born, but who knows if I may have developed like them independently of any medication?
When you are looking to <a href="https://lyricaa24.top/ ">generic name for lyrica</a> being offered by many sites, make it easy to shop.
National Comprehensive Cancer Network NCCN 888-909-6226 The National Comprehensive Cancer Network, an alliance of 19 of the world's leading cancer centers, is an authoritative source of information to help patients and health professionals make informed decisions about cancer care.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:17

While there are reasonable concerns regarding Stachybotrys exposure, a link to pulmonary disease beyond transient irritative symptoms, and in particular IPH, has not been proven.
providersPreventing errors is your responsibility when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">ampicillin dosage for infection</a> from online pharmaciesкак
The full text of articles from APA Help Center may be reproduced and distributed for noncommercial purposes with credit given to the American Psychological Association.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:27

It can be found in bathrooms, kitchens, cupboards or any other surface made of wood.
Significantly reduced prices mean you can <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica singer</a> . Get one now!
Hemoglobin— An iron-containing pigment of red blood cells composed of four amino acid chains alpha, beta, gamma, delta that delivers oxygen from the lungs to the tissues of the body.

AujikrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:28

There are two classes of antihistamines, the older "first generation", "sedating" and the newer "second generation", "non-sedating" classes.
Immediately identify low prices and <a href="https://glucophagea7.top/ ">glucophage pharmacy</a> at affordable prices from a trusted pharmacy
Furthermore, headache was a protective factor against SDD after DENV infection OR: 0.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:28

In addition, the clinician needs to explain that the symptoms are real but can result from emotions and feelings.
Forget about waiting at the store for <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica g</a> . Proven methods, real results.
Online Support: Sick Buildings Yahoo Group Planet Thrive MCS America Global Indoor Health Network It's important to note that a healing crisis can occur as detox from mold exposure begins.

AoolrogmA (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:29

This is a rare report of delusional infestation with systemic symptoms and, to our knowledge, the first reported case of black mold delusional infestation.
You will find when you <a href="https://ampicillingo24.top/ ">gentamicin and ampicillin in neonates</a> .
These methods have undergone vigorous trials over several decades and are the best forms of treatment.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:29

A dye is injected into a vein and then an x-ray is taken of the leg.
Excellent prices can be found when you use online discounts to <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone and advil</a> , visit our website now.
Differential effects of nefazodone and cognitive behavioral analysis system of psychotherapy on insomnia associated with chronic forms of major depression.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:30

For more information, visit About Us.
Looking for drugs at discounted prices? Buy here for good value <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica side effects muscle pain</a> on account it is modestly-priced and produces exceptional
First name is required Last name is required Phone number is required Email is required First name: Last name: Postal code: Phone number: E-mail address: Comments or questions: 1.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 07:56

The onset of symptoms usually occurs before age 50.
Discreet shipping, fantastic prices. Order <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica a controlled substance</a> at low prices always available through this specialist site
Symptoms of deep vein blood clots: Swelling, pain, tenderness, and redness or discoloration of the lower leg.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 08:14

It is thought to increase the risk by twofold to fivefold.
Good pharmacies offer discounts when you <a href="https://lyricaa24.top/ ">lyrica for opiate withdrawal symptoms</a> s online can be both safe and risky.
I just tested again today, 11 days past due of my period it was supposed to start the weekend of the 16th , I used the second day urine again, because pharmacists said that by now, any time of day would show positive if it really was.

WguuGearl (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 08:25

Considering only Gulf War Seabees, we next evaluated demographic risk factors tables 1 and 2 , current smoking or alcohol drinking table 3 , self-reported Persian Gulf exposures table 7 , period of service in the Gulf War theater, and exposure to oil-well-fire smoke 10 for associations with the case definition of Gulf War illness.
Many pharmaceutical companies see <a href="https://lyricaa24.top/ ">is lyrica a muscle relaxer</a> for quick resolutions on erection problems.
Good nutrition and regular exercise can help prevent or manage medical complications of diabetes such as heart disease and stroke , and help patients live longer and healthier lives.

AxxzNeica (doğrulanmamış) Per, 15/08/2024 - 08:26

So I spoke to my Mother and she obviously said that she wasn't particularly an expert in that field of body matters so she, I spoke to my Father and he said that it wasn't right.
For great prices, <a href="https://prednisonenow365.top/ ">prednisone weight gain 5 days</a> over the counter, or do I need a prescription?
AFTD The Frontotemporal Dementia Support Group — Support resources for carers coping with behavioral changes in a loved one.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.