İlk Türk hemşire Safiye Hüseyin ELBİ kimdir?

medikritik Çar, 12/05/2021 - 11:24
Ülkemizde Florence  Nightingale denilince hepimizin aklına hemşirelik tarihi gelse de, bu isim kadar değerli ve kendi topraklarımızda yetişmiş korkusuz bir başka isme daha sahibiz. Kahraman hemşire, Safiye Hüseyin ELBİ. Bu ismin bilinirliliğini arttırmak da bu topraklarda bulunan hemşirelerin görevi olarak önümüzde durmaktadır.  Türk hemşirelik tarihin ilk isimlerinden biri olan Balkan ve Çanakkale savaşlarında çok sayıda yararlıyı korkusuzca tedavi eden ve Türk kadının neler yapabileceğini kanıtlayan Safiye Hüseyin Elbi ismi yaşatılmalı, dünyaya tanıtılmalıdır.

 

Safiye Hüseyin Elbi 29 Haziran 1882'de İstanbul'da doğmuş, babası Ferit Ahmet Besim Paşa, annesi İngiliz soylularından Josephine Wilward'dır. (Müslüman olduktan sonra Firdevs adını almıştır.)

Elbi'nin meslek aşkı Nightingale hayranlığı ile başlamıştır. 1954'te bir gazeteci ile yaptığı röportajda şöyle ifade eder:

“Büyükbabam Miralay Şükrü Bey, Kırım Harbi sırasında Florence Nightingale’i Kırım’a götüren geminin süvarisiydi. Çocukluğum hep Florence Nightingale’in hikayeleri, efsaneleri ve hayatını dinleyerek geçti. Evimizde bu insanın resmi asılıydı. Bu resmi seyrederken içimde hep böyle bir kadın olmak arzusunu duyardım. Balkan Harbi’nde memlekette hastabakıcı yoktu. İngiltere buraya sağlık ekibi göndermiş, heyet şimdiki Arkeoloji Müzesi olan yere yerleşmişti. Ebüzziya Tevfik Bey, babamın çok iyi arkadaşıydı. Babama İngilizce bilen hastabakıcı aradıklarını söylüyordu. Bunu duyunca kardeşim ve ben müracaat ettik. Babam da kocam da hiç itiraz etmediler, üstelik bizi teşvik ettiler. Ben artık evimi, çocuklarımı unuttum, hastalara daldım…” 

 Elbi, böylelikle hemşireliğe ilk adımını atar. Özellikle savaş yaralılarının tedavisine ayrılan bu hastanede Elbi, petrol lambalarıyla, fenerleriyle gece geç saatlere kadar aylarca dinlenmeden yorucu tempoda çalıştığını dile getirmiştir. Elbi, geçici hastanelerin kapatılmasının ardından pratik hemşirelik bilgisini geliştirmek için anatomi kitapları okumaya başlar. Daha sonra aile dostları olan Besim Ömer Paşa’nın (Akalın) 1913-1914 yıllarında Üniversite konferans salonunda düzenlediği hemşirelik kurslarına devam eder.

  Safiye Elbi Çanakkale’de bulunan askerlerimizin haline dayanamayarak aldığı sorumluluk bilinciyle Çanakkale’ye gitmek için önce ailesiyle, sonra da Besim Ömer Paşa ile görüşür. Görüşmede vaziyetin önemini şu mukaddes sözlerle ifade eder:

“Ömer Paşam, hakkımdaki düşünceleriniz için teşekkür ederim. Ancak ben kararlıyım. Ne pahasına olursa olsun Çanakkale’ye gideceğim. Bakın, gönüllüler hatta lise öğrencileri bir bir Çanakkale’ye gitmek için sırada beklerken, ben kalamam. Ben resmi vazifeden çok bir gönüllü olarak gitmek düşüncesindeyim. Tehlike ne denli büyük olursa olsun. Artık kendi canımızı, hayatımızı düşünmek zamanı değildir. Siz de iyi biliniz ki, korkum yoktur. Bunca yaralıyı alıp getirmek gibi büyük bir vazifede yer almazsam asıl o zaman üzüleceğimi ifade etmek istedim. Ben gelincikler gibi, göz göz al güller gibi yarası olan nice yiğitlerimizin yarasını sarmak, merhem sürmek, gibi bir ulvi görevi yerine getirme mutluluğu içinde olacağım diye seviniyorum. Her iyileştirdiğim yara, her sardığım yara benim için küçük bir madalya olacaktır… Bu hizmete koşarken hiçbir ödül beklemediğimi açık ve kesin bir dille ifade etmek isterim.”

Ek Bilgi: Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 6, Çanakkale Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 8, Gelibolu Seyyar Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nde 7, Çanakkale ve Gelibolu’da görevli Cambridge Hilâl-i Ahmer Vapuru’nda 15, Çanakkale Hint Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hastanesi’nde 12 hastabakıcı görev yapıyordu. Birinci Dünya Savaşı’nda hastanelerde görev yapan hastabakıcı sayısı ve hastanelerin yazılı olduğu bir listede ise toplam 284 hastabakıcının çalıştığı belirtilmektedir. Aynı tarihlerde Almanya’da 67 bin 34’ü kadın, toplam 178 bin 53 hastabakıcı hizmet vermekteydi. Macaristan’da ise Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında 12 bin gönüllü hastabakıcı yetiştirildiği kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinde de hemşire sayısı yeterli durumdaydı. Diğer ülkelerle kıyaslandığında ülkemizdeki bu sayı, savaş ortamında bir ülkenin ihtiyacını karşılamaktan oldukça uzak görünmekte, yaşanan hemşire ve hasta bakımı sıkıntısını göstermektedir. 

 Çanakkale Savaşları’nı Safiye Hüseyin şöyle anlatmıştı:

“Evet savaşa da iştirak ettim Çanakkale’de uzun müddet kaldım. Çanakkale’de savaş başladığında Alman Salibiahmer (Alman Kızılhaçı) ile bizim Hilal-i Ahmer Cemiyeti birleşmiş, Reşit Paşa vapurunu hastane gemisi yapmıştık. Ben bu geminin hasta bakıcısı olmuştum. Reşit Paşa Çanakkale’ye gidecek, orada yaralıları tedavi edecek, yarası ağır olanları alıp İstanbul’a getirecekti.….Vaziyet tehlikeli dediler… Ne vapuru olursa olsun… İster hastane vapuru ister Kızılay ister Salibiahmer, İngilizler esir tutuyorlar. Ben aldırış etmedim. Zaten umumi harp başladığı zaman ben hastabakıcılık için gönüllü yazılmıştım. Gönüllü olarak gidiyordum… Peşinen şunu söyleyeyim ki hayatımda hiçbir zaman ölümden korkmuş değilim. Reşit Paşa’ya bindik. Çanakkale’ye geldik, Akbaş Mevkii’nde demirledik. Hastaları, yaralıları toplamaya başladık. Ne yaralılar, ne yaralılar. Şu parmakları görüyor musunuz? Ben bu parmaklarımla kaç delikanlının gözlerini bir daha açılmamak üzere kapattım. Kaç delikanlının…”

“Yaralıları aldık, dönüyorduk… Birdenbire tepemizde bir uçak belirdi, güverteye çıktık. Süvari müthiş bir haber verdi:- İngiliz uçağı… Mamafih zerre kadar korkmuyorduk. Reşit Paşa gemisinin bir tarafında kızıl bir ay, bir tarafına da kızıl bir salip (haç) vardı. Belli ki hastane vapuru… İçimizden “dünyada bize ateş edemezler” diyorduk. Uçaktan kırmızı bir ışık yükseldi, ve üstümüze dehşetli gürlemeler oldu… Yine bir gün yaralıları aldık dönüyorduk. Etrafımızda müthiş gürlemeler oldu dehşetli gülle yağmurunun altında kaldık. Reşit Paşa’nın sağına soluna gülleler yağıyordu, o zaman anladık ki bize ateş ediyorlar. Attıkları gülle bize o derece yakın düşüyordu ki tasavvur edemezsiniz. Yaralı gaziler vapurlara taşınırken… Fakat bütün bu tehlikelere rağmen korkmak için vaktimiz olmadı. Çünkü hastalar bizi bekliyorlardı. Ameliyat edecek, yaraları sarılacak yüzlerce hasta vardı. Bunlardan biz kendimiz için korkacak vakit bulamıyorduk. Bundan sonra düşman adet edinmişti. Ne zaman Reşit Paşa vapurunu görseler tepemize İngiliz işaretli bir tayyare dikiliyor, düşman topçusuna bizim bulunduğumuz yeri işaret ediyor. Bundan sonra o dehşetli gülle yağmuru başlıyordu. Her defasında ölüm tehlikesi geçiriyorduk. Hele bir keresinde müthiş bir bombardımana tutulmuştuk. İstanbul’a “Reşit Paşa vapuru battı” diye haberler gitmiş. İstanbul’a döndük ki, herkes vapur batmış zannediyordu. Akrabam matem içinde, İstanbul’a adeta ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten döner gibi döndüm. Hayatımda işte böyle bir ahretten dönüş faslı vardır.”

Bekir Çavuş: Kumandanım emrinizi yapamadım!

”Reşit Paşa vapuruna bir gün Bekir Çavuş isminde bir ağır yaralı getirdik. Onun cephenin ön saflarında bulmuştuk. Bir ayağı kangren olmuştu. Hemen Reşit Paşa vapurunda ameliyat masasına yatırdık. Ayağını kestik. Bir tek ayağı ile kalmıştı ama vaziyeti çok tehlikeli idi. Kangren çok ilerlemişti. Aynı zamanda pek fazla kan kaybetmişti. Adeta ölmesini bekliyorduk. O gece sabaha karşı kamaramın kapısı hızlı hızlı vuruldu. Kalktım dışarıda bir ses: Çanakkale Menzil Hastanesi’ndeki Türk yarılaları…— Başhemşire… Başhemşire… diye bağırıyordu….Hemen giyinip fırladım, genç bir Alman hastabakıcısı:— Hani ayağını kestiğimiz yaralı yok mu?— Bekir Çavuş mu?— Evet.— Ne oldu peki?— Kendisine bir hal geldi hemşire, tek bacağıyla ayağa kalktı. Odanın içinde dolaşmak istiyor. Hemen koştum. Bekir Çavuş yaralarından kanlar aka aka ayağa kalkmıştı. Yanına koştum. Bileğinden tuttum, müthiş ateşi vardı.— Aman Bekir Çavuş dedim, Ne yapıyorsun? Bu hal ile ayağa kalkılır mı? Bekir Çavuş kendini kaybetmiş bir halde idi.— Aman dedi, Ne diyorsun? Emir geldi, emri yerine getirmek lazım.. Tabii kalkacağım. Ve sabaha karşı Bekir Çavuş kollarımız arasında dünyaya gözlerini büsbütün kapadı. Bu adamcağız son dakikasına kadar kumandanın emrini, kendisine verilen vatan vazifesini yapmaktan başka bir şey düşünmüyordu. Son dakikasında bile ne annesini ne sevdiğini düşünüyordu. Kansız beyaz dudaklarından çıkan en son cümle:— Emri yapamadım, oldu. Fakat ben ona kani idim ki Bekir Çavuş vazifesini son derece yapmıştı.”

 Safiye Hüseyin Elbi, savaş sonrasında iyi seviyede yabancı dil bilgisi sayesinde meslek gelişimi için birçok yayını Türkçeye kazandırmıştır. Kendisi Mesleki Nitelik Kodlarını o zamanlar belirlemiş ve bu özellikleri barındıran bir lider olmuştur. İlk hemşirelik okulu olan ‘Kızılay Hemşirelik Okulu’nun da kurucuları arasında yer alan Elbi, ayrıca Yeşilay Cemiyeti’nin ilk üyesi ve Türk Kadınlar Derneği’nin kurucularındandır. 1921’den beri her yıl verilen Florance Nigthingale Madalyası’nı kazanan ilk ve tek Türk kadın olan Safiye Hüseyin Elbi, yurt dışından da hizmetleri için çeşitli madalyalar aldı.  23 Ağustos1933 yılında kurulan, şu anki adıyla Türk Hemşireler Derneği olan Türk Hasta Bakıcılar Cemiyeti’nin de kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

Ömrünü hemşirelik mesleğini geliştirmeye adayan Elbi, tedavi gördüğü Gureba Hastenesi’nde 8 Temmuz 1964’de vefat etmiştir ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.  

Kaynak

A. Yurttakal – Çanakkale Savaşlarında Safiye Hüseyin 28 Ocak 2007
Ş. Yılmaz Gönen-N. Y. Yalım -Lokman Hekim Dergisi 2016(2)-Hemşirelik Tarihinde Bir Öncü Safiye Hüseyin Elbi

Fatma Utkan-Hemşire

Etiketler
hemşire
Hemşireler Günü
Safiye Hüseyin ELBİ

Yorumlar

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 19:35

He added that injured muscles in the lower leg tend to cause pain on the right side of the calf, while DVT usually causes pain in the back of the calf.
Internet drugstores list their prices for <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">enalapril vs lisinopril</a> locally, why should I have to shop online?
It seems to happen whilst and after drinking formula we have been keeping a food and milk diary as suggested by our doctor.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 19:35

I find that the "brain fog" is frustrating when you can't hink of the words you want to use and when your mind is too tired to make conversation.
Looking for drugs at affordable prices? This site makes low-cost <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril side effects hair loss</a> locally, why should I have to shop online?
There is some evidence that heart disease and diabetic neuropathy improve after pancreas transplantation although not retinopathy.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 19:44

Thosewith probable major depression andthose with probable mild and moderatedepression ranked their current rotationsas more difficult than those withoutdepression 1.
sells drugs at discountsInstead of buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">can i get valtrex over the counter</a> at budget prices keep your medical costs affordable. Buy here
But more concerning are the levels of airborne spores than the types of molds present indoors.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 19:57

Psychological problems in men experiencing cancer.
Your doctor should know your history before you <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl and cipro for diverticulitis side effects</a> from reliable pharmacies
D-brief The Crux Body Horrors Citizen Science Salon Drone 360 ImaGeo Inkfish Lovesick Cyborg Neuroskeptic Out There Science Sushi Seriously, Science?

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:23

Mercola Mold pollution is a key element of indoor air pollution that few people understand.
are a necessity in life What are the long-term benefits that <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril coupon</a> solutions for your health with online ordering.
Common risk factors associated with development of deep vein thrombosis DVT include but are not limited to the following primary conditions:Secondary conditions that predisposes to blood clot formation in the legs as are follows:Blood clot in leg symptoms can be relieve with certain treatments.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:47

Patients should finish their prescribed antibiotics, even if symptoms disappear, because not finishing a course of antibiotics may allow the infection to return.
Make sure that when you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">what is doxycycline monohydrate used for</a> remain in the body?
Guest over a year ago bambi27109793 over a year ago Guest over a year ago Guest over a year ago Guest over a year ago bambi27109793 over a year ago Guest over a year agoHad the same experience, I was 6 weeks when I had got the surgical abortion but I didn't know that it failed until I wuz 13 weeks, since I was so far along I jus.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:51

Halle Berry 'NOT divorcing Olivier Martinez as it's revealed star's engagement sparkler went missing in Mexico' Singer Jewel's brother Atz Lee Kilcher charged with hunting violation after illegally using helicopter to track black bear in Alaska LORRAINE CANDY: Come on, Taylor Swift, help me fight this evil sugar cult Why my eldest drinks giant beakers of hot chocolate More Bad Blood!
Exceptional prices allow you to <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">will 3 days of doxycycline cure chlamydia</a> at affordable prices from a trusted pharmacy
It is important to isolate a pregnant female from other dogs during the high-risk period—both late in her pregnancy and during the first three weeks after birth.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:54

The main problem with dietary supplements is that in many countries It's not very difficult for companies to make crappy products and to sale them.
For people who use daily medications buying <a href="https://valtrexone7.top/ ">valtrex pregnancy category</a> because it is effective treatment
Sircus — International Medical Veritas Association ——————————————————————I have pretty much all the symptoms of Magnesium Deficiency MD.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:54

Weight fluctuations also fall under the umbrella of possible diabetes signs and symptoms.
Instead of paying high prices locally for <a href="https://valtrexone7.top/ ">can you drink alcohol on valtrex</a> online.Easeus Deleted File Recovery - CNET Download. Disk
This can make it hard to unwind, and it can also make you feel preoccupied when it comes time to sleep.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:54

Bowel cancer screening is looking for early changes in the bowel lining, or signs of a bowel cancer, in healthy people who do not have symptoms.
Protect your health and <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dosage for dogs</a> is by comparing prices online
The sad part is that the condition is frequently triggered by trauma or sometimes the death of a spouse.

AngkrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:54

Patierno, PhD, Deputy Director of the Duke Cancer Institute and Professor of Medicine at Duke University School of Medicine, stated the following in a July 7, 2014 opinion article titled "New York Does Medical Marijuana Right," published in the Wall Street Journal:"The use of marijuana as a medicine is remarkably uncontroversial at the bedside of a cancer patient or a child suffering from convulsions who might be helped...
Watch out for substandard product with buying <a href="https://flagylone24.top/ ">flagyl dog</a> at decreased prices
Although allergies can trigger asthma and asthma is often associated with allergies, they are actually 2 different things.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:55

Intern outfit unlocks at level 2 Patient outfit unlocks at level 4 Doctor uniform unlocks at level 7 Author: SimsOnline Writing News, Downloads, Guides and Tutorials about The Sims 4.
When using <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline 100mg uses</a> on the Internet.
Unlike your car, your body will likely still be doing what it was doing all along and, in some cases, it is now worse.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 20:56

Improvement among boys was not statistically significant 5.
low prices for your must-have drugs and shippingIf you plan to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril side effects weight gain</a> pills side-by-side on this site
If your partner has HSV, you should avoid any sexual activity, including genital rubbing or touching, from the time of the first prodromal symptoms until the blisters have completely healed.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 21:06

Your doctor will also do another exam using two gloved fingers to check your womb and ovaries.
For <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">amlodipine vs lisinopril</a> by buying it online.
The presentation of acute pyelonephritis is distinct from that of the less severe lower tract infections and usually includes symptoms that may include: Nausea Vomiting High fever Abdominal pain Chills and shaking Generalized malaise Upper back and side pain A frequent urge to urinate Signs and symptoms of a urinary tract infection UTI may be particularly hard to observe in children and seniors.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 21:21

The patient may have one treatment or a combination of treatments.
sohocredit.pl, When you plan to <a href="https://valtrexone7.top/ ">how long do valtrex side effects last</a> is available online at the lowest possible medication price.
Opponents of medical marijuana argue that it is too dangerous to use, lacks FDA-approval, and that various legal drugs make marijuana use unnecessary.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 21:37

Patients can enter clinical trials before, during, or after starting their cancer treatment.
Select the best deals to <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">ramipril vs lisinopril</a> . The best deal!
Computed tomography scan Also called a CT or CAT scan - a diagnostic imaging procedure that uses a combination of x-rays and computer technology to produce cross-sectional images often called slices , both horizontally and vertically, of the body.

AnedNeica (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:03

Hide copyright information Copyright Lung cancer is an abnormal growth of cells in the lungs, usually caused by smoking cigarettes, that frequently spreads to other parts of the body and often is fatal.
Report errors in your meds immediately when you <a href="https://doxycyclinego365.top/ ">doxycycline for bronchitis</a> supplied by a trusted pharmacy at low pricesАвторский
Most information on breast cancer in men has been collected from retrospective studies spanning several decades, and treatment recommendations have been extrapolated from results of trials in female patients.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:04

Home Professional Reference Dengue Fever Dengue Fever 243 Users are discussing this topic Article Related Support Discuss Print PDF Email Bookmark Bookmarked Remove?
Major pharmacies compete on prices for <a href="https://valtrexone7.top/ ">how long after taking valtrex are you contagious</a> from Internet pharmacies.
In many cases, getting the exact diagnosis may not be as important as getting the correct advice about whether--or how quickly--to go to the doctor.

WnwfGearl (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:13

Even when it appears that the entire tumor has been surgically removed, microscopic cancer cells often remain in the surrounding brain tissue.
Big savings are possible when you <a href="https://lisinoprilgo7.top/ ">lisinopril reviews</a> for an extended period?The lowest prices to
Continue 0 The idea that particular individuals drive history has long been discredited.

AgnvrogmA (doğrulanmamış) Sa, 27/08/2024 - 22:15

BRCA gene mutations are present in only about 0.
It is important to compare prices, weigh savings, and then <a href="https://valtrexone7.top/ ">when to take valtrex</a> been approved by the FDA?
I know it's too early after the procedure to worry about anything, but I think it's really getting me down, especially since only myself and boyfriend knows about the termination and he only seems to be able to talk about it after he's had a drink, so I feel quite on my own.

Yeni yorum ekle

Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
Metin biçimleri hakkında

Plain text

  • Hiç bir HTML etiketine izin verilmez
  • Web sayfası adresleri ve e-posta adresleri otomatik olarak bağlantılara dönüşür.
  • Satır ve paragraflar otomatik olarak bölünür.