Polikliniklerde madde bağımlılarının hekimleri ilaç yazmaya
zorlaması, uzun zamandır bilinen bir sorundur. Bu sorun büyük hastanelerden çok,
hastaların hekimlere daha kolay ulaşma imkânı bulduğu, güvenlik önlemlerinin
daha düşük olduğu periferdeki ve küçük hastanelerde rastlanmaktadır. Son birkaç
seneye kadar hekimler, hastane yönetimleri ve alınan güvenlik önlemleri ile kısmen
idare edilebilir olan bu durum, günümüzde değişik bir boyuta taşınmıştır.
Önceden toplumda benzodiazepin, amfetamin grubu ilaçlar ve
kenevir türevlerinin bağımlılığı daha sık görülürken, geçen yıllarda ABD
destekli çeteler ve terör örgütleri eliyle narkotik analjezik kullanımı (başta Eroin
olmak üzere) katlanarak artmıştır. Bu durumla paralel olarak, poliklinikleri
Lyrica jenerik ismine sahip Pregabalin molekülünü yazdırmak için taciz eden
yeni bir madde bağımlısı grup gelişmiştir (ilaç firma tarafından ağrı kesici ve
anti-epileptik olarak pazara çıkarılmıştır).
Literatür incelendiğinde, Lyrica’nın eroin bıraktırma
tedavisinde başarılı olduğunu gösteren çalışmalara rastlanabileceği gibi, bundan
daha büyük oranda, eroin bağımlılarının Lyrica kullanma davranışı da
geliştirdikleri, dahası Lyrica kullanımının Eroin’e geçiş öncesi bir basamak
olduğu görülecektir. Bunun yanı sıra, Lyrica kapsüllerinin açılarak damar
yoluyla enjeksiyonunun yapıldığı, sahadaki hekimler tarafından bilinmektedir.
Kısacası, 19. yüzyılın sonunda icat edilen ve akabinde Bayer firması tarafından
legal şekilde pazarlanan Eroin ilacının, bağımlılık ve ölüm bildirimlerinin
artması üzerine devletler tarafından yasaklanmasına benzer bir sürecin başında
olduğumuzu söyleyebiliriz (ilaç firmalarının yüzyıl öncesinden daha nüfuzlu
olması gibi bir ayrıntı hariç).
Geçen günlerde bir meslektaşımızı poliklinikte boğazından
yaralayan kişi de yine Lyrica ve Eroin bağımlısıdır. Bu haberin birçok haber
kanalında “sağlıkta şiddet” başlığı altında tartışılması yanlış olmuştur.
Sağlıkta şiddet elbette toplumda var olan ve çözümü için birçok kurumun
işbirliği yapmasını gerektiren bir olgudur. Buradaki sorun ise sağlıkta şiddet
başlığına indirgenemez, madde bağımlılığı ve ikincil toplumsal etkileri belki
onunla komşu bir sorundur ama sebepleri ve çözümü kabul edilmelidir ki daha farklıdır.
Madde bağımlılığı ile mücadelenin, polisiye tedbirler,
terörle mücadele, AMATEM ve rehabilitasyon merkezlerinin sayısının
arttırılması, genç işsizliğinin azaltılması, eğitim programları gibi birçok
ayağı vardır. Ancak piyasada kolayca bulunan bir ilacın, etkileri ve sonuçları
biliniyorken kısıtlanması da şüphesiz ki gereklidir.
Bu amaçla son zamanlarda Sağlık Bakanlığı çeşitli önlemler
aldı. Lyrica önce normal reçete kapsamından çıkarılarak kırmızı reçete
kapsamına alındı. Daha sonra sadece üçüncü basamak hastanelerde (eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversiteler) 3 aylık rapor düzenlenerek
yazılabilmesi halinde geri ödeme kapsamına alındı. Bu önlemler kesinlikle doğru
adımlardır. Ancak yeterli değildir. Madde bağımlılarının polikliniklerdeki
tacizlerine son vermesi için, ilacın kesinlikle yazılamıyor olduğunu bilmeleri
gerekir. Ancak ilaç hala ilgili branşların uzman hekimleri tarafından renkli
reçete sistemine yazılınca, SGK tarafından karşılanmasa da kişiler tarafından
eczanelere bedeli ödenerek alınabilmektedir. Zaten birçok madde bağımlısı,
güvenceli bir işte çalışmıyor olduğundan, ilacı eskiden de hekime yazdırıp
parayla satın alma şeklinde temin etmekteydi.
Atılan adımların sonuç verici olması için, ilaç üzerinde
daha yoğun bir kısıtlanma uygulanmalıdır. Belki reçete kapsamından çıkarılması
ya da en azından sadece seçilmiş merkezlerde yazılabilmesi gibi önlemler
faydalı olabilir. Çünkü ağrı tedavisinde, narkotikler de dahil olmak üzere
birçok alternatif molekül bulunduğu gibi, ilaç bugün epilepsi tedavisinde
neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Toplumsal bir sorun apaçıkken, bunu
derinleştirecek ve polikliniklerde başka sorunlara yol açacak bir ilacın
üzerindeki denetim oldukça önemlidir.
İşin bundan sonrası Sağlık Bakanlığı ile uzmanlık
derneklerinin ortak yaklaşımına düşmektedir. Çok yakın bir zamanda, Türk
Nöroloji Derneği, bazı ilaçların SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınması
için Danıştay’a haklı bir dava açmıştır; ancak bu davanın kapsamını
incelediğimizde ne yazık ki Pregabalin’in geri ödeme kapsamına alınma talebinin
de bulunduğunu görüyoruz. Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulu üyeleri, tahmin
edileceği üzere, büyük, güvenlikli ve hastaların zor ulaştığı merkezlerde
çalışmakta ve yarı yalıtık halleriyle sorunu yakından tanımamaktadır. Sahadaki
binlerce Nörolog, FTR uzmanı ve Ortopedi doktoru ise madde bağımlılarının
yarattığı tehlikenin ortasında ve korumasızdır. Hiçbir polikliniğin kapısında
polis kontrol noktası bulunmaz. Dolayısıyla davacı konumundaki derneğimiz
şikayetini gözden geçirmeli ve Lyrica için Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı
kısıtlamayı desteklemeli, hatta arttırılmasından yana olmalıdır.
Öte yandan Nöroloji, FTR, Ortopedi uzmanlık dernekleri, AMATEM yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı’nın ilgili kurulları ortak bir masa oluşturmalı, toplumda büyüyen narkotik madde bağımlılığı ve şüpheli ilaçlar konusunda bir yol haritası çizilmelidir. En son meslektaşımız Kadir Songür’ün bir bağımlı tarafından yaralanmasıyla yeniden gündeme gelen bu sorunun çözümünde artık vakit kaybedilmemelidir. Meslektaşımıza geçmiş olsun dileklerimizi gönderiyor, yeni hadiselerin yaşanmaması için harekete geçilmesini umuyoruz.
Bülent Boz
Nöroloji Uzmanı
Yorumlar
ordering drugs on dark web …
ordering drugs on dark web <a href="https://tordarknetmarketlist.shop/ ">tor market links 2023 </a> https://tordarknetmarketlist.shop/ - how to find the black market online
darknet drug links <a href=…
darknet drug links <a href="https://cannahomemarket24.com ">dark web access </a>
tor dark web <a href="https…
tor dark web <a href="https://darkmarketgo.com ">darknet market list </a>
dark web search engines 2023…
dark web search engines 2023 <a href="https://tordarkwebslist.com/ ">onion link reddit </a> https://tordarkwebslist.link/ - duckduckgo onion site
darknet selling drugs <a…
darknet selling drugs <a href="https://tor-market-darknet.com/ ">tor websites reddit </a> https://tor-market-darknet.link/ - darknet search
what darknet market to use…
what darknet market to use now <a href="https://tor-markets2023.link/ ">links deep web tor </a> https://tor-markets2023.shop/ - can you buy drugs on darknet
safe darknet markets <a…
safe darknet markets <a href="https://privatedarkmarkets.shop/ ">best tor marketplaces </a> https://privatedarknetmarkets.com/ - dark web search tool
blacknet drugs <a href=…
blacknet drugs <a href="https://privatedarknetmarkets.link/ ">how to access the black market </a> https://privatedarknetmarkets.shop/ - best darknet market 2023
drugs dark web <a href=…
drugs dark web <a href="https://tor-market-darkweb.link/ ">search darknet markets </a> https://tor-market-darkweb.shop/ - black market url deep web
darknet escrow markets <a…
darknet escrow markets <a href="https://tordarkwebmarketlink.shop/ ">deep dot web markets </a> https://tordarkwebmarketlink.shop/ - darknet market list 2023
darknet marketplace <a href…
darknet marketplace <a href="https://livedarknetmarket.com ">darknet sites </a>
bitcoin darknet markets <a…
bitcoin darknet markets <a href="https://tordarkwebmarkets2022.shop/ ">darknet markets reddit 2023 </a> https://tordarkwebmarkets2022.link/ - dark markets turkey
weed only darknet market <a…
weed only darknet market <a href="https://tordarkwebmarketlinks.shop/ ">the dark web url </a> https://tordarkwebmarketlinks.shop/ - pax marketplace
dark market 2022 <a href=…
dark market 2022 <a href="https://torrezmarketwww.com ">dark web market list </a>
crypto market darknet <a…
crypto market darknet <a href="https://tordarkmarketplace.com/ ">deep net access </a> https://tordarkmarketplace.link/ - darknet market busts
anadrol pills <a href=…
anadrol pills <a href="https://tormarketwebxx.com/ ">dark web links reddit </a> https://tormarketwebxx.com/ - tor markets 2023
reddit where to buy drugs …
reddit where to buy drugs <a href="https://thedarkwebmarkest.com/ ">Abacus Market </a> https://thedarkwebmarkest.link/ - darknet markets urls
dark markets norway <a href…
dark markets norway <a href="https://privatedarkwebmarket.com/ ">darknet drugs dublin </a> https://privatedarkwebmarket.com/ - legit onion sites
bitcoin dark website <a…
bitcoin dark website <a href="https://torwebdarknet.com/ ">darknet drug market </a> https://torwebdarknet.link/ - new alphabay darknet market
darknet market <a href=…
darknet market <a href="https://torrezlinkonion.com ">darknet drug store </a>
onion dark web list <a href…
onion dark web list <a href="https://torwebmarketplace.link/ ">darknet marketplace drugs </a> https://torwebmarketplace.link/ - dark markets andorra
top dark net markets <a…
top dark net markets <a href="https://privatedarkwebmarkets.com/ ">asap market url </a> https://privatedarkwebmarket.shop/ - best dark web markets
the onion directory <a href…
the onion directory <a href="https://tor-market-darknet.shop/ ">black market webshop </a> https://tor-market-darknet.shop/ - Kingdom Market link
best websites dark web <a…
best websites dark web <a href="https://tordarkmarketurl.link/ ">how to access deep web safely reddit </a> - bohemia url
darknet drugs australia <a…
darknet drugs australia <a href="https://tor-marketplace24.com/ ">deep web links updated </a> https://tor-marketplace24.com/ - Cocorico link
dark markets uruguay <a…
dark markets uruguay <a href="https://tordarkwebmarketlinks.link/ ">darknet serious market </a> https://tordarkwebmarketlinks.com/ - darknet market comparison
black market bank account …
black market bank account <a href="https://tordarknetmarketlist.com/ ">darknet gun market </a> https://tordarknetmarketlist.link/ - what is escrow darknet markets
url hidden wiki <a href=…
url hidden wiki <a href="https://tor-darkmarkets-online.shop/ ">darknet market list 2023 </a> https://tor-darkmarkets-online.shop/ - onion links credit card
blackweb <a href="https:/…
blackweb <a href="https://onionmarketlinks.com ">dark market link </a>
darkmarket 2023 <a href=…
darkmarket 2023 <a href="https://darkmarketlinkslist.com ">darkweb marketplace </a>
archetyp link <a href=…
archetyp link <a href="https://tordarkweblist.com/ ">deep web canada </a> https://tordarkweblist.shop/ - legit darknet markets 2023
alphabay link reddit <a…
alphabay link reddit <a href="https://tordarknetmarkets2023.link/ ">darknet market sites and how </a> https://tordarknetmarkets2023.link/ - darknet links 2023 drugs
darknet market directory <a…
darknet market directory <a href="https://tordarknetmarket2022.link/ ">drug trading website </a> https://tordarkweblist.link/ - black market website names
darkmarket link <a href=…
darkmarket link <a href="https://monopoly-market-onion.com ">dark web sites links </a>
adresse onion black market …
adresse onion black market <a href="https://tordarkwebmarketlink.com/ ">darknet markets for steroids </a> https://tordarkwebmarketlink.com/ - dark web markets 2023 australia
current best darknet market …
current best darknet market <a href="https://thedarknetmarket.link/ ">bohemia link </a> https://thedarknetmarket.link/ - darknet markets availability
how to buy from darknet…
how to buy from darknet markets <a href="https://thedarkmarketpoint.shop/ ">how to buy from the darknet markets </a> https://thedarkmarketpoint.shop/ - dark market links
dark markets greece <a href…
dark markets greece <a href="https://thetormarket.shop/ ">dark markets belgium </a> https://tor-darkmarket-online.com/ - darknet markets financial times
dark net market <a href=…
dark net market <a href="https://tormarketwebxx.shop/ ">deep web links updated </a> https://tormarketwebxx.link/ - darknet guide
dark websites <a href=…
dark websites <a href="https://tordarknetmarket2022.shop/ ">onion link reddit </a> https://tordarknetmarket2022.shop/ - monero darknet market
tor market url <a href=…
tor market url <a href="https://torrezmarketlinkwww.com ">dark web market list </a>
drug trading website <a…
drug trading website <a href="https://torwebmarketplace.com/ ">dark web counterfeit money </a> https://torwebmarketplace.com/ - dark web buy bitcoin
new alphabay darknet market …
new alphabay darknet market <a href="https://privatedarkwebmarkets.link/ ">darknet paypal accounts </a> https://privatedarkwebmarkets.link/ - darknet market arrests
url hidden wiki <a href=…
url hidden wiki <a href="https://tor-markets-darkweb.shop/ ">darknet websites drugs </a> https://tor-markets-darkweb.shop/ - darknet markets most popular
tor search engine link <a…
tor search engine link <a href="https://thedarkwebmarket.shop/ ">deep web weed prices </a> https://thedarkwebmarket.link/ - dark markets russia
darkmarket link <a href=…
darkmarket link <a href="https://torrezmarketurls.com ">blackweb </a>
black internet <a href=…
black internet <a href="https://monopolymarketlinks.com ">dark web market </a>
best darknet market for lsd …
best darknet market for lsd <a href="https://tordarkwebmarket.com/ ">black market bank account </a> https://tordarkwebmarket.link/ - darknet market litecoin
dark markets bulgaria <a…
dark markets bulgaria <a href="https://tor-markets-darknet.link/ ">which darknet markets are up </a> https://tor-markets-darknet.link/ - top darknet market 2023
darknet market <a href=…
darknet market <a href="https://tor-markets-darknet.com/ ">darknet drugs reddit </a> https://tor-markets-darknet.com/ - black market reddit
Yeni yorum ekle