Polikliniklerde madde bağımlılarının hekimleri ilaç yazmaya
zorlaması, uzun zamandır bilinen bir sorundur. Bu sorun büyük hastanelerden çok,
hastaların hekimlere daha kolay ulaşma imkânı bulduğu, güvenlik önlemlerinin
daha düşük olduğu periferdeki ve küçük hastanelerde rastlanmaktadır. Son birkaç
seneye kadar hekimler, hastane yönetimleri ve alınan güvenlik önlemleri ile kısmen
idare edilebilir olan bu durum, günümüzde değişik bir boyuta taşınmıştır.
Önceden toplumda benzodiazepin, amfetamin grubu ilaçlar ve
kenevir türevlerinin bağımlılığı daha sık görülürken, geçen yıllarda ABD
destekli çeteler ve terör örgütleri eliyle narkotik analjezik kullanımı (başta Eroin
olmak üzere) katlanarak artmıştır. Bu durumla paralel olarak, poliklinikleri
Lyrica jenerik ismine sahip Pregabalin molekülünü yazdırmak için taciz eden
yeni bir madde bağımlısı grup gelişmiştir (ilaç firma tarafından ağrı kesici ve
anti-epileptik olarak pazara çıkarılmıştır).
Literatür incelendiğinde, Lyrica’nın eroin bıraktırma
tedavisinde başarılı olduğunu gösteren çalışmalara rastlanabileceği gibi, bundan
daha büyük oranda, eroin bağımlılarının Lyrica kullanma davranışı da
geliştirdikleri, dahası Lyrica kullanımının Eroin’e geçiş öncesi bir basamak
olduğu görülecektir. Bunun yanı sıra, Lyrica kapsüllerinin açılarak damar
yoluyla enjeksiyonunun yapıldığı, sahadaki hekimler tarafından bilinmektedir.
Kısacası, 19. yüzyılın sonunda icat edilen ve akabinde Bayer firması tarafından
legal şekilde pazarlanan Eroin ilacının, bağımlılık ve ölüm bildirimlerinin
artması üzerine devletler tarafından yasaklanmasına benzer bir sürecin başında
olduğumuzu söyleyebiliriz (ilaç firmalarının yüzyıl öncesinden daha nüfuzlu
olması gibi bir ayrıntı hariç).
Geçen günlerde bir meslektaşımızı poliklinikte boğazından
yaralayan kişi de yine Lyrica ve Eroin bağımlısıdır. Bu haberin birçok haber
kanalında “sağlıkta şiddet” başlığı altında tartışılması yanlış olmuştur.
Sağlıkta şiddet elbette toplumda var olan ve çözümü için birçok kurumun
işbirliği yapmasını gerektiren bir olgudur. Buradaki sorun ise sağlıkta şiddet
başlığına indirgenemez, madde bağımlılığı ve ikincil toplumsal etkileri belki
onunla komşu bir sorundur ama sebepleri ve çözümü kabul edilmelidir ki daha farklıdır.
Madde bağımlılığı ile mücadelenin, polisiye tedbirler,
terörle mücadele, AMATEM ve rehabilitasyon merkezlerinin sayısının
arttırılması, genç işsizliğinin azaltılması, eğitim programları gibi birçok
ayağı vardır. Ancak piyasada kolayca bulunan bir ilacın, etkileri ve sonuçları
biliniyorken kısıtlanması da şüphesiz ki gereklidir.
Bu amaçla son zamanlarda Sağlık Bakanlığı çeşitli önlemler
aldı. Lyrica önce normal reçete kapsamından çıkarılarak kırmızı reçete
kapsamına alındı. Daha sonra sadece üçüncü basamak hastanelerde (eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversiteler) 3 aylık rapor düzenlenerek
yazılabilmesi halinde geri ödeme kapsamına alındı. Bu önlemler kesinlikle doğru
adımlardır. Ancak yeterli değildir. Madde bağımlılarının polikliniklerdeki
tacizlerine son vermesi için, ilacın kesinlikle yazılamıyor olduğunu bilmeleri
gerekir. Ancak ilaç hala ilgili branşların uzman hekimleri tarafından renkli
reçete sistemine yazılınca, SGK tarafından karşılanmasa da kişiler tarafından
eczanelere bedeli ödenerek alınabilmektedir. Zaten birçok madde bağımlısı,
güvenceli bir işte çalışmıyor olduğundan, ilacı eskiden de hekime yazdırıp
parayla satın alma şeklinde temin etmekteydi.
Atılan adımların sonuç verici olması için, ilaç üzerinde
daha yoğun bir kısıtlanma uygulanmalıdır. Belki reçete kapsamından çıkarılması
ya da en azından sadece seçilmiş merkezlerde yazılabilmesi gibi önlemler
faydalı olabilir. Çünkü ağrı tedavisinde, narkotikler de dahil olmak üzere
birçok alternatif molekül bulunduğu gibi, ilaç bugün epilepsi tedavisinde
neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Toplumsal bir sorun apaçıkken, bunu
derinleştirecek ve polikliniklerde başka sorunlara yol açacak bir ilacın
üzerindeki denetim oldukça önemlidir.
İşin bundan sonrası Sağlık Bakanlığı ile uzmanlık
derneklerinin ortak yaklaşımına düşmektedir. Çok yakın bir zamanda, Türk
Nöroloji Derneği, bazı ilaçların SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınması
için Danıştay’a haklı bir dava açmıştır; ancak bu davanın kapsamını
incelediğimizde ne yazık ki Pregabalin’in geri ödeme kapsamına alınma talebinin
de bulunduğunu görüyoruz. Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulu üyeleri, tahmin
edileceği üzere, büyük, güvenlikli ve hastaların zor ulaştığı merkezlerde
çalışmakta ve yarı yalıtık halleriyle sorunu yakından tanımamaktadır. Sahadaki
binlerce Nörolog, FTR uzmanı ve Ortopedi doktoru ise madde bağımlılarının
yarattığı tehlikenin ortasında ve korumasızdır. Hiçbir polikliniğin kapısında
polis kontrol noktası bulunmaz. Dolayısıyla davacı konumundaki derneğimiz
şikayetini gözden geçirmeli ve Lyrica için Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı
kısıtlamayı desteklemeli, hatta arttırılmasından yana olmalıdır.
Öte yandan Nöroloji, FTR, Ortopedi uzmanlık dernekleri, AMATEM yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı’nın ilgili kurulları ortak bir masa oluşturmalı, toplumda büyüyen narkotik madde bağımlılığı ve şüpheli ilaçlar konusunda bir yol haritası çizilmelidir. En son meslektaşımız Kadir Songür’ün bir bağımlı tarafından yaralanmasıyla yeniden gündeme gelen bu sorunun çözümünde artık vakit kaybedilmemelidir. Meslektaşımıza geçmiş olsun dileklerimizi gönderiyor, yeni hadiselerin yaşanmaması için harekete geçilmesini umuyoruz.
Bülent Boz
Nöroloji Uzmanı
Yorumlar
top ten deep web <a href=…
top ten deep web <a href="https://thedarknetmarket.link/ ">dumps shop </a> https://thedarknetmarket.shop/ - vice city market url
dark market 2023 <a href=…
dark market 2023 <a href="https://marketdarknet.com/ ">deep web drug links </a>
australian dark web markets …
australian dark web markets <a href="https://tordarknetmarket24.com/ ">darknet market listing </a> https://tordarknetmarket2022.shop/ - bohemia url
deep net links <a href=…
deep net links <a href="https://tormarketwebxx.com/ ">darknet reinkommen </a> https://tordarkwebslist.shop/ - current best darknet market
darknet links 2023 drugs <a…
darknet links 2023 drugs <a href="https://tordarkmarketurl.link/ ">search deep web engine </a> - how to get on darknet market
what darknet markets are…
what darknet markets are live <a href="https://torwebdarknet.shop/ ">darknet drugs guide </a> https://torwebmarketplace.com/ - dark web hitman
dark web search engines <a…
dark web search engines <a href="https://prodarkwebmarkets.com/ ">dark market 2023 </a>
darknet market script <a…
darknet market script <a href="https://tor-marketplace24.com/ ">dma drug </a> https://tor-marketplace24.link/ - darknet links 2023 drugs
best darknet market for…
best darknet market for psychedelics <a href="https://privatedarkwebmarkets.com/ ">onion sex shop </a> https://privatedarkwebmarket.shop/ - darknet markets still open
buying drugs online on…
buying drugs online on openbazaar <a href="https://tordarkwebmarkets2022.shop/ ">tor drugs </a> https://tordarkwebmarkets2022.link/ - dark web search engine 2023
dark markets australia <a…
dark markets australia <a href="https://tordarkwebmarkets2022.com/ ">darknet black market url </a> https://tordarkwebmarketlinks.shop/ - deep deep web links
bitcoin cash darknet markets…
bitcoin cash darknet markets <a href="https://tordarknetmarketlist.shop/ ">dark web links reddit </a> https://tordarknetmarketlist.shop/ - darknet market alaska
buying drugs on the darknet …
buying drugs on the darknet <a href="https://privatedarkmarkets.shop/ ">darknet seiten liste </a> https://privatedarknetmarkets.com/ - 2023 working darknet market
darknet seiten <a href=…
darknet seiten <a href="https://darknetexpert.com/ ">darkmarket 2022 </a>
best drug darknet <a href=…
best drug darknet <a href="https://tordarknetmarket24.link/ ">legit darknet markets </a> https://tordarknetmarket24.shop/ - deep market
live darknet markets <a…
live darknet markets <a href="https://tor-market-darknet.shop/ ">xanax on darknet </a> https://tor-market-darknet.shop/ - darknet market comparison
tor market url <a href=…
tor market url <a href="https://darkmarketonion.com/ ">darkmarket </a>
project versus <a href=…
project versus <a href="https://tordarkwebmarket.com/ ">darknet market busts </a> https://tordarkwebmarket.link/ - marijuana dark web
drugs on darknet <a href=…
drugs on darknet <a href="https://tordarknetmarketlist.link/ ">how to get access to darknet </a> https://tordarknetmarketlist.link/ - dark markets slovenia
vice city link <a href=…
vice city link <a href="https://tordarkweblist.link/ ">darknet search </a> https://tordarknetmarket2022.link/ - link darknet market
darknet markets for steroids…
darknet markets for steroids <a href="https://tor-markets-darkweb.shop/ ">best darknet market for heroin </a> https://tor-markets-darkweb.link/ - dark web shopping
darknet list <a href="https…
darknet list <a href="https://privatedarknetmarkets.shop/ ">black market drugs </a> https://privatedarknetmarkets.link/ - hidden wiki tor onion urls directories
darknet markets list 2023 …
darknet markets list 2023 <a href="https://tor-darkmarkets-online.link/ ">darknet drug market url </a> https://tor-darkmarkets-online.shop/ - archetyp market
the darknet market reddit …
the darknet market reddit <a href="https://privatedarkwebmarket.link/ ">current darknet markets reddit </a> https://privatedarkwebmarket.link/ - darknet markets ranked 2023
darknet market noobs step by…
darknet market noobs step by step <a href="https://tor-markets-darknet.shop/ ">asap market darknet </a> https://tor-markets-darknet.shop/ - dark web xanax
darknet market redit <a…
darknet market redit <a href="https://privatedarkwebmarkets.link/ ">onion deep web search </a> https://privatedarkwebmarkets.shop/ - darknet illicit drugs
darknet market adressen <a…
darknet market adressen <a href="https://thetormarket.shop/ ">alphabay market url </a> https://tor-darkmarket-online.com/ - tor markets links
onion market <a href="https…
onion market <a href="https://mymarketdarknet.com/ ">darknet market lists </a>
darkmarkets <a href="https:…
darkmarkets <a href="https://worldwidedarknetmarkets.com/ ">dark net </a>
deep website search engine …
deep website search engine <a href="https://tormarketwebxx.link/ ">alphabay market </a> https://tormarketwebxx.shop/ - onion directory
dark web market list <a…
dark web market list <a href="https://darknetonionlinks.com/ ">how to access dark web </a>
darknet escrow <a href=…
darknet escrow <a href="https://tordarkwebmarketlink.shop/ ">how to buy drugs on the darknet </a> https://tordarkwebmarketlink.link/ - dark market sites
darknet market canada <a…
darknet market canada <a href="https://tordarkmarketurl.com/ ">dark markets new zealand </a> https://tordarkmarketplace.shop/ - dark web market
best darknet markets reddit …
best darknet markets reddit <a href="https://tor-markets-darknet.link/ ">darknet market features </a> https://tor-markets-darknet.link/ - buy drugs online darknet
darknet marketplace drugs …
darknet marketplace drugs <a href="https://tordarkmarketweb.link/ ">new dark web links </a> https://tordarkmarketweb.com/ - darknet market listing
hidden wiki tor onion urls…
hidden wiki tor onion urls directories <a href="https://thedarkmarketpoint.com/ ">reddit darknet reviews </a> https://thedarkmarketpoint.com/ - versus link
dark market reddit <a href=…
dark market reddit <a href="https://tor-darkmarkets-online.com/ ">phenazepam pills </a> https://tor-darkmarkets-online.com/ - darknet market francais
dark web websites <a href=…
dark web websites <a href="https://instantdarkmarkets.com/ ">how to get on dark web </a>
tor markets <a href="https:…
tor markets <a href="https://onlinedarknetlinks.com/ ">how to get on dark web </a>
online black market uk <a…
online black market uk <a href="https://tordarkweblist.shop/ ">best darknet gun market </a> https://tordarkweblist.com/ - Cocorico Market
deep net websites <a href=…
deep net websites <a href="https://tordarknetmarkets2023.link/ ">dark market list </a> https://tordarknetmarkets2023.shop/ - dark web market place links
how to use deep web on pc …
how to use deep web on pc <a href="https://tor-markets2023.link/ ">deep web drug store </a> https://tor-markets2023.link/ - dark markets colombia
darknet market links <a…
darknet market links <a href="https://tordarkmarketweb.shop/ ">links deep web tor </a> https://tordarkmarketweb.shop/ - links tor 2023
tor market url <a href=…
tor market url <a href="https://oniondarkmarket.com/ ">darknet drug store </a>
dark net <a href="https:/…
dark net <a href="https://tordarknetmarket.com/ ">darkmarket list </a>
buy aristocort 4mg sale <a…
buy aristocort 4mg sale <a href="https://baristocort.shop/">triamcinolone canada</a> buy desloratadine pills
tor darknet <a href="https:…
tor darknet <a href="https://torwebdarknet.link/ ">darknet market reddit 2023 </a> https://torwebdarknet.com/ - dark markets monaco
darknet market reddit <a…
darknet market reddit <a href="https://tordarkwebslist.link/ ">drug market darknet </a> https://tordarkwebslist.com/ - reddit darknet markets 2023
bohemia market darknet <a…
bohemia market darknet <a href="https://tordarkwebmarketlinks.link/ ">top ten deep web </a> https://tordarkwebmarketlinks.link/ - onion link reddit
which darknet markets accept…
which darknet markets accept zcash <a href="https://tordarkmarketplace.link/ ">dark markets sweden </a> https://tordarkmarketplace.link/ - xanax darknet reddit
Yeni yorum ekle