Polikliniklerde madde bağımlılarının hekimleri ilaç yazmaya
zorlaması, uzun zamandır bilinen bir sorundur. Bu sorun büyük hastanelerden çok,
hastaların hekimlere daha kolay ulaşma imkânı bulduğu, güvenlik önlemlerinin
daha düşük olduğu periferdeki ve küçük hastanelerde rastlanmaktadır. Son birkaç
seneye kadar hekimler, hastane yönetimleri ve alınan güvenlik önlemleri ile kısmen
idare edilebilir olan bu durum, günümüzde değişik bir boyuta taşınmıştır.
Önceden toplumda benzodiazepin, amfetamin grubu ilaçlar ve
kenevir türevlerinin bağımlılığı daha sık görülürken, geçen yıllarda ABD
destekli çeteler ve terör örgütleri eliyle narkotik analjezik kullanımı (başta Eroin
olmak üzere) katlanarak artmıştır. Bu durumla paralel olarak, poliklinikleri
Lyrica jenerik ismine sahip Pregabalin molekülünü yazdırmak için taciz eden
yeni bir madde bağımlısı grup gelişmiştir (ilaç firma tarafından ağrı kesici ve
anti-epileptik olarak pazara çıkarılmıştır).
Literatür incelendiğinde, Lyrica’nın eroin bıraktırma
tedavisinde başarılı olduğunu gösteren çalışmalara rastlanabileceği gibi, bundan
daha büyük oranda, eroin bağımlılarının Lyrica kullanma davranışı da
geliştirdikleri, dahası Lyrica kullanımının Eroin’e geçiş öncesi bir basamak
olduğu görülecektir. Bunun yanı sıra, Lyrica kapsüllerinin açılarak damar
yoluyla enjeksiyonunun yapıldığı, sahadaki hekimler tarafından bilinmektedir.
Kısacası, 19. yüzyılın sonunda icat edilen ve akabinde Bayer firması tarafından
legal şekilde pazarlanan Eroin ilacının, bağımlılık ve ölüm bildirimlerinin
artması üzerine devletler tarafından yasaklanmasına benzer bir sürecin başında
olduğumuzu söyleyebiliriz (ilaç firmalarının yüzyıl öncesinden daha nüfuzlu
olması gibi bir ayrıntı hariç).
Geçen günlerde bir meslektaşımızı poliklinikte boğazından
yaralayan kişi de yine Lyrica ve Eroin bağımlısıdır. Bu haberin birçok haber
kanalında “sağlıkta şiddet” başlığı altında tartışılması yanlış olmuştur.
Sağlıkta şiddet elbette toplumda var olan ve çözümü için birçok kurumun
işbirliği yapmasını gerektiren bir olgudur. Buradaki sorun ise sağlıkta şiddet
başlığına indirgenemez, madde bağımlılığı ve ikincil toplumsal etkileri belki
onunla komşu bir sorundur ama sebepleri ve çözümü kabul edilmelidir ki daha farklıdır.
Madde bağımlılığı ile mücadelenin, polisiye tedbirler,
terörle mücadele, AMATEM ve rehabilitasyon merkezlerinin sayısının
arttırılması, genç işsizliğinin azaltılması, eğitim programları gibi birçok
ayağı vardır. Ancak piyasada kolayca bulunan bir ilacın, etkileri ve sonuçları
biliniyorken kısıtlanması da şüphesiz ki gereklidir.
Bu amaçla son zamanlarda Sağlık Bakanlığı çeşitli önlemler
aldı. Lyrica önce normal reçete kapsamından çıkarılarak kırmızı reçete
kapsamına alındı. Daha sonra sadece üçüncü basamak hastanelerde (eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversiteler) 3 aylık rapor düzenlenerek
yazılabilmesi halinde geri ödeme kapsamına alındı. Bu önlemler kesinlikle doğru
adımlardır. Ancak yeterli değildir. Madde bağımlılarının polikliniklerdeki
tacizlerine son vermesi için, ilacın kesinlikle yazılamıyor olduğunu bilmeleri
gerekir. Ancak ilaç hala ilgili branşların uzman hekimleri tarafından renkli
reçete sistemine yazılınca, SGK tarafından karşılanmasa da kişiler tarafından
eczanelere bedeli ödenerek alınabilmektedir. Zaten birçok madde bağımlısı,
güvenceli bir işte çalışmıyor olduğundan, ilacı eskiden de hekime yazdırıp
parayla satın alma şeklinde temin etmekteydi.
Atılan adımların sonuç verici olması için, ilaç üzerinde
daha yoğun bir kısıtlanma uygulanmalıdır. Belki reçete kapsamından çıkarılması
ya da en azından sadece seçilmiş merkezlerde yazılabilmesi gibi önlemler
faydalı olabilir. Çünkü ağrı tedavisinde, narkotikler de dahil olmak üzere
birçok alternatif molekül bulunduğu gibi, ilaç bugün epilepsi tedavisinde
neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Toplumsal bir sorun apaçıkken, bunu
derinleştirecek ve polikliniklerde başka sorunlara yol açacak bir ilacın
üzerindeki denetim oldukça önemlidir.
İşin bundan sonrası Sağlık Bakanlığı ile uzmanlık
derneklerinin ortak yaklaşımına düşmektedir. Çok yakın bir zamanda, Türk
Nöroloji Derneği, bazı ilaçların SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınması
için Danıştay’a haklı bir dava açmıştır; ancak bu davanın kapsamını
incelediğimizde ne yazık ki Pregabalin’in geri ödeme kapsamına alınma talebinin
de bulunduğunu görüyoruz. Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulu üyeleri, tahmin
edileceği üzere, büyük, güvenlikli ve hastaların zor ulaştığı merkezlerde
çalışmakta ve yarı yalıtık halleriyle sorunu yakından tanımamaktadır. Sahadaki
binlerce Nörolog, FTR uzmanı ve Ortopedi doktoru ise madde bağımlılarının
yarattığı tehlikenin ortasında ve korumasızdır. Hiçbir polikliniğin kapısında
polis kontrol noktası bulunmaz. Dolayısıyla davacı konumundaki derneğimiz
şikayetini gözden geçirmeli ve Lyrica için Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı
kısıtlamayı desteklemeli, hatta arttırılmasından yana olmalıdır.
Öte yandan Nöroloji, FTR, Ortopedi uzmanlık dernekleri, AMATEM yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı’nın ilgili kurulları ortak bir masa oluşturmalı, toplumda büyüyen narkotik madde bağımlılığı ve şüpheli ilaçlar konusunda bir yol haritası çizilmelidir. En son meslektaşımız Kadir Songür’ün bir bağımlı tarafından yaralanmasıyla yeniden gündeme gelen bu sorunun çözümünde artık vakit kaybedilmemelidir. Meslektaşımıza geçmiş olsun dileklerimizi gönderiyor, yeni hadiselerin yaşanmaması için harekete geçilmesini umuyoruz.
Bülent Boz
Nöroloji Uzmanı
Yorumlar
wikipedia darknet market <a…
wikipedia darknet market <a href="https://tordarknetmarket24.link/ ">darknet market ranking </a> https://tordarknetmarket24.shop/ - darknet market bust
darknet market xanax <a…
darknet market xanax <a href="https://tor-markets-darkweb.com/ ">Cocorico Market url </a> https://tor-markets-darkweb.com/ - darknet xanax
market cypher <a href=…
market cypher <a href="https://tordarkmarketweb.link/ ">Abacus darknet Market </a> https://tordarkmarketweb.com/ - dark web illegal links
reliable darknet markets…
reliable darknet markets reddit <a href="https://tordarknetmarkets2023.com/ ">what darknet markets sell fentanyl </a> https://tordarknetmarketlist.shop/ - black market buy online
list of online darknet…
list of online darknet market <a href="https://tordarkmarketplace.shop/ ">deep web drug prices </a> https://tordarkmarketurl.com/ - darknet in person drug sales
how to enter the black…
how to enter the black market online <a href="https://thedarkmarketpoint.com/ ">the darknet markets </a> https://thedarkmarketpoint.com/ - darknet market updates 2023
darknet websites drugs <a…
darknet websites drugs <a href="https://tordarknetmarketlist.com/ ">fake id onion </a> https://tordarknetmarketlist.link/ - darknet market search engine
darknet serious market <a…
darknet serious market <a href="https://tor-markets-darknet.link/ ">top darknet market 2023 </a> https://tor-marketplace24.shop/ - darknet market list reddit
darknet market list <a href…
darknet market list <a href="https://tordarknetmarket2022.com/ ">dark markets china </a> https://tordarkmarketweb.shop/ - dark web cheap electronics
darknet drugs india <a href…
darknet drugs india <a href="https://tordarkwebslist.com/ ">asap market link </a> https://tordarkwebslist.link/ - how to access the dark web 2023
darkmarket link <a href=…
darkmarket link <a href="https://firstdarkmarket.com ">darknet websites </a>
dark web drug marketplace …
dark web drug marketplace <a href="https://heinekenexpresmarket.com ">darkmarket 2022 </a>
darkmarket link <a href=…
darkmarket link <a href="https://tor-markets2023.link/ ">darknet xanax </a> https://tor-markets2023.link/ - darknet drugs sales
back market trustworthy <a…
back market trustworthy <a href="https://tordarkwebmarkets2022.link/ ">darknet drugs market </a> https://tordarkwebmarkets2022.link/ - fresh onions link
what darknet markets sell…
what darknet markets sell fentanyl <a href="https://tordarkwebmarketlinks.shop/ ">darknet drug markets reddit </a> https://tordarkwebmarkets2022.com/ - darkfox darknet market
deep web links reddit <a…
deep web links reddit <a href="https://tordarkwebmarketlink.shop/ ">reddit working darknet markets </a> https://tordarkwebmarketlink.link/ - onionhub
onion market <a href="https…
onion market <a href="https://blackmarketblock.com ">blackweb </a>
urls for darknet markets <a…
urls for darknet markets <a href="https://tor-market-darknet.link/ ">incognito link </a> https://tor-market-darknet.com/ - darknet escrow
darknet guns market <a href…
darknet guns market <a href="https://tor-market-darkweb.shop/ ">darknet drugs germany </a> https://tor-market-darkweb.shop/ - how to access dark web markets
tor market list <a href=…
tor market list <a href="https://tor-darkmarket-online.link/ ">brucelean darknet market </a> https://tor-darkmarket-online.link/ - top ten dark web sites
darknet market list <a href…
darknet market list <a href="https://cannahome-markets.com ">dark web link </a>
dark markets germany <a…
dark markets germany <a href="https://tordarkmarketplace.com/ ">site onion liste </a> https://tordarkmarketplace.com/ - unicorn pill
tor marketplace <a href=…
tor marketplace <a href="https://mydarknetlinks.com ">dark market </a>
tor darknet market <a href=…
tor darknet market <a href="https://privatedarkmarkets.shop/ ">darknet markets reddit </a> https://privatedarkmarkets.shop/ - how to access the darknet market
dark net markets <a href=…
dark net markets <a href="https://thedarkwebmarkest.link/ ">alphabay market url </a> https://thedarkwebmarkest.link/ - darknet market 2023 reddit
top onion links <a href=…
top onion links <a href="https://privatedarknetmarkets.link/ ">darknet market noobs </a> https://privatedarknetmarkets.shop/ - drugs onion
darknet market prices <a…
darknet market prices <a href="https://torwebdarknet.com/ ">cheapest drugs on darknet </a> https://torwebdarknet.link/ - online drug market
darknet markets 2023 <a…
darknet markets 2023 <a href="https://darkoderebornurl.com ">dark web market list </a>
what is darknet markets <a…
what is darknet markets <a href="https://torwebmarketplace.shop/ ">current darknet markets reddit </a> https://torwebmarketplace.shop/ - we amsterdam
dark markets <a href="https…
dark markets <a href="https://oniondarknetmarket.com ">darkmarket list </a>
best darknet markets <a…
best darknet markets <a href="https://darkmarketpremium.com ">the dark internet </a>
current darknet market <a…
current darknet market <a href="https://tordarkwebmarketlinks.link/ ">legit darknet sites </a> https://tordarkwebmarketlinks.link/ - guide to darknet markets
shop valid cvv <a href=…
shop valid cvv <a href="https://tordarknetmarkets2023.link/ ">darknet market list links </a> https://tordarknetmarkets2023.link/ - darknet markets list 2023
wired darknet markets <a…
wired darknet markets <a href="https://tordarkweblist.com/ ">black market cryptocurrency </a> https://tordarkweblist.shop/ - deep market
dark markets italy <a href=…
dark markets italy <a href="https://privatedarkwebmarket.link/ ">darknet market carding </a> https://privatedarkwebmarket.link/ - black market credit card dumps
onion market url <a href=…
onion market url <a href="https://tordarkmarketurl.link/ ">updated darknet market links 2023 </a> - best mdma vendor darknet market reddit
dma drug <a href="https:/…
dma drug <a href="https://privatedarkwebmarket.shop/ ">tor darknet sites </a> https://privatedarkwebmarket.shop/ - deep web links reddit 2023
darknet best drugs <a href=…
darknet best drugs <a href="https://tor-marketplace24.link/ ">dark web engine search </a> https://tor-marketplace24.com/ - darknet market adderall prices
dark net <a href="https:/…
dark net <a href="https://mymonopolymarket.com ">dark internet </a>
how to buy from the darknet…
how to buy from the darknet markets lsd <a href="https://tordarkwebmarketlink.com/ ">dark web prostitution </a> https://tordarkwebmarket.shop/ - deep web software market
dark market <a href="https:…
dark market <a href="https://tor-market-darkweb.com/ ">darknet onion markets </a> https://tor-market-darkweb.com/ - dark web drug markets
2023 darknet market <a href…
2023 darknet market <a href="https://thedarknetmarket.link/ ">sichere darknet markets 2023 </a> https://thedarknetmarket.link/ - darknet black market list
bohemia url <a href="https:…
bohemia url <a href="https://thedarknetmarket.com/ ">darknet bank accounts </a> https://thedarknetmarket.com/ - darknet market url list
underground market online …
underground market online <a href="https://tordarkwebslist.shop/ ">live dark web </a> https://tormarketwebxx.com/ - cp links dark web
darknet markets most popular…
darknet markets most popular <a href="https://tor-darkmarkets-online.shop/ ">deep web search engines 2023 </a> https://tor-darkmarkets-online.shop/ - darknet markets financial times
access the dark web reddit …
access the dark web reddit <a href="https://tordarknetmarket24.com/ ">darknet markets urls </a> https://tordarknetmarket24.com/ - darknet steroid markets
deep web url links <a href=…
deep web url links <a href="https://torwebdarknet.shop/ ">buying drugs online </a> https://torwebdarknet.shop/ - list of darknet markets 2023
tor market <a href="https:/…
tor market <a href="https://torrezmarketlinkwww.com ">bitcoin dark web </a>
dark markets philippines <a…
dark markets philippines <a href="https://tordarknetmarket2022.link/ ">darknet market avengers </a> https://tordarknetmarket2022.link/ - drugs from darknet markets
what darknet markets still…
what darknet markets still work <a href="https://thetormarket.shop/ ">dn market </a> https://thetormarket.shop/ - alphabay market
Yeni yorum ekle