Polikliniklerde madde bağımlılarının hekimleri ilaç yazmaya
zorlaması, uzun zamandır bilinen bir sorundur. Bu sorun büyük hastanelerden çok,
hastaların hekimlere daha kolay ulaşma imkânı bulduğu, güvenlik önlemlerinin
daha düşük olduğu periferdeki ve küçük hastanelerde rastlanmaktadır. Son birkaç
seneye kadar hekimler, hastane yönetimleri ve alınan güvenlik önlemleri ile kısmen
idare edilebilir olan bu durum, günümüzde değişik bir boyuta taşınmıştır.
Önceden toplumda benzodiazepin, amfetamin grubu ilaçlar ve
kenevir türevlerinin bağımlılığı daha sık görülürken, geçen yıllarda ABD
destekli çeteler ve terör örgütleri eliyle narkotik analjezik kullanımı (başta Eroin
olmak üzere) katlanarak artmıştır. Bu durumla paralel olarak, poliklinikleri
Lyrica jenerik ismine sahip Pregabalin molekülünü yazdırmak için taciz eden
yeni bir madde bağımlısı grup gelişmiştir (ilaç firma tarafından ağrı kesici ve
anti-epileptik olarak pazara çıkarılmıştır).
Literatür incelendiğinde, Lyrica’nın eroin bıraktırma
tedavisinde başarılı olduğunu gösteren çalışmalara rastlanabileceği gibi, bundan
daha büyük oranda, eroin bağımlılarının Lyrica kullanma davranışı da
geliştirdikleri, dahası Lyrica kullanımının Eroin’e geçiş öncesi bir basamak
olduğu görülecektir. Bunun yanı sıra, Lyrica kapsüllerinin açılarak damar
yoluyla enjeksiyonunun yapıldığı, sahadaki hekimler tarafından bilinmektedir.
Kısacası, 19. yüzyılın sonunda icat edilen ve akabinde Bayer firması tarafından
legal şekilde pazarlanan Eroin ilacının, bağımlılık ve ölüm bildirimlerinin
artması üzerine devletler tarafından yasaklanmasına benzer bir sürecin başında
olduğumuzu söyleyebiliriz (ilaç firmalarının yüzyıl öncesinden daha nüfuzlu
olması gibi bir ayrıntı hariç).
Geçen günlerde bir meslektaşımızı poliklinikte boğazından
yaralayan kişi de yine Lyrica ve Eroin bağımlısıdır. Bu haberin birçok haber
kanalında “sağlıkta şiddet” başlığı altında tartışılması yanlış olmuştur.
Sağlıkta şiddet elbette toplumda var olan ve çözümü için birçok kurumun
işbirliği yapmasını gerektiren bir olgudur. Buradaki sorun ise sağlıkta şiddet
başlığına indirgenemez, madde bağımlılığı ve ikincil toplumsal etkileri belki
onunla komşu bir sorundur ama sebepleri ve çözümü kabul edilmelidir ki daha farklıdır.
Madde bağımlılığı ile mücadelenin, polisiye tedbirler,
terörle mücadele, AMATEM ve rehabilitasyon merkezlerinin sayısının
arttırılması, genç işsizliğinin azaltılması, eğitim programları gibi birçok
ayağı vardır. Ancak piyasada kolayca bulunan bir ilacın, etkileri ve sonuçları
biliniyorken kısıtlanması da şüphesiz ki gereklidir.
Bu amaçla son zamanlarda Sağlık Bakanlığı çeşitli önlemler
aldı. Lyrica önce normal reçete kapsamından çıkarılarak kırmızı reçete
kapsamına alındı. Daha sonra sadece üçüncü basamak hastanelerde (eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversiteler) 3 aylık rapor düzenlenerek
yazılabilmesi halinde geri ödeme kapsamına alındı. Bu önlemler kesinlikle doğru
adımlardır. Ancak yeterli değildir. Madde bağımlılarının polikliniklerdeki
tacizlerine son vermesi için, ilacın kesinlikle yazılamıyor olduğunu bilmeleri
gerekir. Ancak ilaç hala ilgili branşların uzman hekimleri tarafından renkli
reçete sistemine yazılınca, SGK tarafından karşılanmasa da kişiler tarafından
eczanelere bedeli ödenerek alınabilmektedir. Zaten birçok madde bağımlısı,
güvenceli bir işte çalışmıyor olduğundan, ilacı eskiden de hekime yazdırıp
parayla satın alma şeklinde temin etmekteydi.
Atılan adımların sonuç verici olması için, ilaç üzerinde
daha yoğun bir kısıtlanma uygulanmalıdır. Belki reçete kapsamından çıkarılması
ya da en azından sadece seçilmiş merkezlerde yazılabilmesi gibi önlemler
faydalı olabilir. Çünkü ağrı tedavisinde, narkotikler de dahil olmak üzere
birçok alternatif molekül bulunduğu gibi, ilaç bugün epilepsi tedavisinde
neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Toplumsal bir sorun apaçıkken, bunu
derinleştirecek ve polikliniklerde başka sorunlara yol açacak bir ilacın
üzerindeki denetim oldukça önemlidir.
İşin bundan sonrası Sağlık Bakanlığı ile uzmanlık
derneklerinin ortak yaklaşımına düşmektedir. Çok yakın bir zamanda, Türk
Nöroloji Derneği, bazı ilaçların SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınması
için Danıştay’a haklı bir dava açmıştır; ancak bu davanın kapsamını
incelediğimizde ne yazık ki Pregabalin’in geri ödeme kapsamına alınma talebinin
de bulunduğunu görüyoruz. Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulu üyeleri, tahmin
edileceği üzere, büyük, güvenlikli ve hastaların zor ulaştığı merkezlerde
çalışmakta ve yarı yalıtık halleriyle sorunu yakından tanımamaktadır. Sahadaki
binlerce Nörolog, FTR uzmanı ve Ortopedi doktoru ise madde bağımlılarının
yarattığı tehlikenin ortasında ve korumasızdır. Hiçbir polikliniğin kapısında
polis kontrol noktası bulunmaz. Dolayısıyla davacı konumundaki derneğimiz
şikayetini gözden geçirmeli ve Lyrica için Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı
kısıtlamayı desteklemeli, hatta arttırılmasından yana olmalıdır.
Öte yandan Nöroloji, FTR, Ortopedi uzmanlık dernekleri, AMATEM yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı’nın ilgili kurulları ortak bir masa oluşturmalı, toplumda büyüyen narkotik madde bağımlılığı ve şüpheli ilaçlar konusunda bir yol haritası çizilmelidir. En son meslektaşımız Kadir Songür’ün bir bağımlı tarafından yaralanmasıyla yeniden gündeme gelen bu sorunun çözümünde artık vakit kaybedilmemelidir. Meslektaşımıza geçmiş olsun dileklerimizi gönderiyor, yeni hadiselerin yaşanmaması için harekete geçilmesini umuyoruz.
Bülent Boz
Nöroloji Uzmanı
Yorumlar
deep web trading <a href=…
deep web trading <a href="https://tor-marketplace24.link/ ">darknet illegal market </a> https://tor-marketplace24.link/ - darknet market alphabay
reddit darknet markets links…
reddit darknet markets links <a href="https://privatedarkwebmarkets.com/ ">dark market sites </a> https://privatedarkwebmarket.shop/ - darknet drugs market
darkmarket 2023 <a href=…
darkmarket 2023 <a href="https://torrezmarketlinkwww.com ">darknet markets </a>
dn market <a href="https:/…
dn market <a href="https://privatedarkwebmarket.link/ ">black market online website </a> https://privatedarkwebmarket.link/ - dark web sites drugs
how to buy bitcoin for the…
how to buy bitcoin for the dark web <a href="https://tor-market-darknet.shop/ ">darknet steroid markets </a> https://tor-market-darkweb.com/ - how to use onion sites
cp onion <a href="https:/…
cp onion <a href="https://tor-darkmarkets-online.link/ ">the darknet drugs </a> https://tor-darkmarkets-online.link/ - buy drugs darknet
drugs on darknet <a href=…
drugs on darknet <a href="https://tordarknetmarket2022.link/ ">dark web markets </a> https://tordarkweblist.link/ - black market illegal drugs
darknet sites <a href=…
darknet sites <a href="https://worldmarketsdarknet.com ">darkmarket list </a>
alphabay market net <a href…
alphabay market net <a href="https://tor-markets-darkweb.link/ ">top dumps shop </a> https://tor-markets-darkweb.link/ - archetyp market link
russian darknet market <a…
russian darknet market <a href="https://tordarknetmarket24.link/ ">darknet illegal market </a> https://tordarknetmarket24.shop/ - illegal black market
tor2door link <a href=…
tor2door link <a href="https://tordarknetmarkets2023.com/ ">how to access the dark web through tor </a> https://tordarknetmarketlist.shop/ - bohemia market darknet
dark web sites links <a…
dark web sites links <a href="https://heinekenexpresonion.com ">deep dark web </a>
darknet market adderall <a…
darknet market adderall <a href="https://tordarkwebmarket.com/ ">dark markets latvia </a> https://tordarkwebmarket.com/ - biggest darknet markets 2023
deep web cc sites <a href=…
deep web cc sites <a href="https://tordarknetmarketlist.link/ ">Heineken Express darknet </a> https://tordarknetmarketlist.link/ - deep web canada
dark web hitman <a href=…
dark web hitman <a href="https://thetormarket.shop/ ">reddit where to buy drugs </a> https://thetormarket.shop/ - bitcoin dark website
buy drugs darknet <a href=…
buy drugs darknet <a href="https://tordarkwebmarkets2022.shop/ ">dark markets russia </a> https://tordarkwebmarkets2022.shop/ - incognito market
steroid market darknet <a…
steroid market darknet <a href="https://tordarkwebmarketlinks.shop/ ">back market trustworthy </a> https://tordarkwebmarketlinks.shop/ - dark web sites links
xanax darknet markets reddit…
xanax darknet markets reddit <a href="https://privatedarkwebmarkets.shop/ ">we amsterdam </a> https://privatedarkwebmarkets.shop/ - best darknet market for lsd
how to order from dark web …
how to order from dark web <a href="https://tor-markets-darkweb.com/ ">alphabay solutions reviews </a> https://tor-markets-darkweb.com/ - dark markets belarus
dark markets malta <a href=…
dark markets malta <a href="https://tordarkmarketplace.shop/ ">the darknet markets </a> https://tordarkmarketurl.com/ - darknet markets 2023 updated
tor markets 2023 <a href=…
tor markets 2023 <a href="https://heinekenexpresmarket.com ">dark web access </a>
tor markets <a href="https:…
tor markets <a href="https://darkmarketgo.com ">deep web drug markets </a>
Cocorico Market link <a…
Cocorico Market link <a href="https://tormarketwebxx.link/ ">buying credit cards on dark web </a> https://tormarketwebxx.shop/ - incognito url
darknet market list 2023 <a…
darknet market list 2023 <a href="https://tor-markets-darknet.link/ ">darknet drugs india </a> https://tor-markets-darknet.link/ - dark web poison
pink versace pill <a href=…
pink versace pill <a href="https://tordarkmarketweb.com/ ">dark markets uk </a> https://tordarkmarketweb.link/ - darkfox market link
darknet drug market <a href…
darknet drug market <a href="https://darknetmarketexpert.com/ ">dark market link </a>
onion domain and kingdom <a…
onion domain and kingdom <a href="https://tordarkwebmarketlink.link/ ">how to buy things off the black market </a> https://tordarkwebmarketlink.link/ - darknet market black
dark markets india <a href=…
dark markets india <a href="https://tor-darkmarkets-online.com/ ">monero darknet market </a> https://tor-markets-darknet.com/ - darknet markets 2023 reddit
deep web canada <a href=…
deep web canada <a href="https://thedarkmarketpoint.link/ ">black market net </a> https://thedarkmarketpoint.com/ - darknet online drugs
deep web canada <a href=…
deep web canada <a href="https://tordarkmarketweb.shop/ ">dark web sites </a> https://tordarknetmarket2022.com/ - credit card dumps dark web
darknet market drug <a href…
darknet market drug <a href="https://tor-markets2023.link/ ">black market deep </a> https://tor-markets2023.shop/ - dark markets portugal
darknet market links <a…
darknet market links <a href="https://mrdarkmarket.com/ ">dark web search engines </a>
deep web drug store <a href…
deep web drug store <a href="https://darknetmarketmagazine.com/ ">dark web websites </a>
dark web search engine <a…
dark web search engine <a href="https://instantdarkmarkets.com/ ">dark web sites links </a>
dark web websites <a href=…
dark web websites <a href="https://darknet-market-link.com/ ">deep dark web </a>
search darknet markets <a…
search darknet markets <a href="https://tordarkweblist.com/ ">tor markets </a> https://tordarkweblist.shop/ - dark web store
crypto market darknet <a…
crypto market darknet <a href="https://tor-market-darkweb.link/ ">dark markets portugal </a> https://tor-market-darkweb.shop/ - darknet market ddos
vice city market link <a…
vice city market link <a href="https://tordarkmarketplace.link/ ">darknet markets list </a> https://tordarkmarketplace.link/ - dark web sales
weed darknet market <a href…
weed darknet market <a href="https://torwebdarknet.link/ ">drugs on deep web </a> https://torwebdarknet.com/ - current darknet markets
how to get on darknet market…
how to get on darknet market <a href="https://tordarkwebslist.link/ ">how to get on the dark web </a> https://tordarkwebslist.com/ - best dark web links
underground website to buy…
underground website to buy drugs <a href="https://tor-market-darknet.com/ ">darknet market and monero </a> https://tor-market-darknet.com/ - underground market place darknet
dark markets russia <a href…
dark markets russia <a href="https://tordarkwebmarketlinks.com/ ">dark markets norge </a> https://tordarkwebmarketlinks.com/ - active darknet market urls
how to pay with bitcoin on…
how to pay with bitcoin on dark web <a href="https://tor-darkmarket-online.shop/ ">drugs on the darknet </a> https://tor-darkmarket-online.link/ - what is escrow darknet markets
underground website to buy…
underground website to buy drugs <a href="https://thedarkwebmarkest.com/ ">darknet drugs germany </a> https://thedarkwebmarkest.link/ - archetyp market link
darkmarket link <a href=…
darkmarket link <a href="https://cryptodarkmarket24.com/ ">dark market 2022 </a>
grey market darknet <a href…
grey market darknet <a href="https://torwebmarketplace.link/ ">darknet market search engine </a> https://torwebmarketplace.shop/ - incognito url
order tadalafil 5mg generic …
order tadalafil 5mg generic <a href="https://tadalafilfu.com/">buy tadalafil online cheap</a> sildenafil for sale
tor marketplaces <a href=…
tor marketplaces <a href="https://tordarkwebmarketlink.com/ ">how to use darknet markets </a> https://tordarkwebmarket.shop/ - hidden financial services deep web
dark web illegal links <a…
dark web illegal links <a href="https://thedarkwebmarket.com/ ">best darknet market drugs </a> https://thedarkwebmarket.com/ - darknet markets still up
tor onion search <a href=…
tor onion search <a href="https://thedarkmarketpoint.shop/ ">what are darknet drug markets </a> https://thedarkmarketpoint.shop/ - 2023 darknet market
Yeni yorum ekle