Polikliniklerde madde bağımlılarının hekimleri ilaç yazmaya
zorlaması, uzun zamandır bilinen bir sorundur. Bu sorun büyük hastanelerden çok,
hastaların hekimlere daha kolay ulaşma imkânı bulduğu, güvenlik önlemlerinin
daha düşük olduğu periferdeki ve küçük hastanelerde rastlanmaktadır. Son birkaç
seneye kadar hekimler, hastane yönetimleri ve alınan güvenlik önlemleri ile kısmen
idare edilebilir olan bu durum, günümüzde değişik bir boyuta taşınmıştır.
Önceden toplumda benzodiazepin, amfetamin grubu ilaçlar ve
kenevir türevlerinin bağımlılığı daha sık görülürken, geçen yıllarda ABD
destekli çeteler ve terör örgütleri eliyle narkotik analjezik kullanımı (başta Eroin
olmak üzere) katlanarak artmıştır. Bu durumla paralel olarak, poliklinikleri
Lyrica jenerik ismine sahip Pregabalin molekülünü yazdırmak için taciz eden
yeni bir madde bağımlısı grup gelişmiştir (ilaç firma tarafından ağrı kesici ve
anti-epileptik olarak pazara çıkarılmıştır).
Literatür incelendiğinde, Lyrica’nın eroin bıraktırma
tedavisinde başarılı olduğunu gösteren çalışmalara rastlanabileceği gibi, bundan
daha büyük oranda, eroin bağımlılarının Lyrica kullanma davranışı da
geliştirdikleri, dahası Lyrica kullanımının Eroin’e geçiş öncesi bir basamak
olduğu görülecektir. Bunun yanı sıra, Lyrica kapsüllerinin açılarak damar
yoluyla enjeksiyonunun yapıldığı, sahadaki hekimler tarafından bilinmektedir.
Kısacası, 19. yüzyılın sonunda icat edilen ve akabinde Bayer firması tarafından
legal şekilde pazarlanan Eroin ilacının, bağımlılık ve ölüm bildirimlerinin
artması üzerine devletler tarafından yasaklanmasına benzer bir sürecin başında
olduğumuzu söyleyebiliriz (ilaç firmalarının yüzyıl öncesinden daha nüfuzlu
olması gibi bir ayrıntı hariç).
Geçen günlerde bir meslektaşımızı poliklinikte boğazından
yaralayan kişi de yine Lyrica ve Eroin bağımlısıdır. Bu haberin birçok haber
kanalında “sağlıkta şiddet” başlığı altında tartışılması yanlış olmuştur.
Sağlıkta şiddet elbette toplumda var olan ve çözümü için birçok kurumun
işbirliği yapmasını gerektiren bir olgudur. Buradaki sorun ise sağlıkta şiddet
başlığına indirgenemez, madde bağımlılığı ve ikincil toplumsal etkileri belki
onunla komşu bir sorundur ama sebepleri ve çözümü kabul edilmelidir ki daha farklıdır.
Madde bağımlılığı ile mücadelenin, polisiye tedbirler,
terörle mücadele, AMATEM ve rehabilitasyon merkezlerinin sayısının
arttırılması, genç işsizliğinin azaltılması, eğitim programları gibi birçok
ayağı vardır. Ancak piyasada kolayca bulunan bir ilacın, etkileri ve sonuçları
biliniyorken kısıtlanması da şüphesiz ki gereklidir.
Bu amaçla son zamanlarda Sağlık Bakanlığı çeşitli önlemler
aldı. Lyrica önce normal reçete kapsamından çıkarılarak kırmızı reçete
kapsamına alındı. Daha sonra sadece üçüncü basamak hastanelerde (eğitim
araştırma hastaneleri ve üniversiteler) 3 aylık rapor düzenlenerek
yazılabilmesi halinde geri ödeme kapsamına alındı. Bu önlemler kesinlikle doğru
adımlardır. Ancak yeterli değildir. Madde bağımlılarının polikliniklerdeki
tacizlerine son vermesi için, ilacın kesinlikle yazılamıyor olduğunu bilmeleri
gerekir. Ancak ilaç hala ilgili branşların uzman hekimleri tarafından renkli
reçete sistemine yazılınca, SGK tarafından karşılanmasa da kişiler tarafından
eczanelere bedeli ödenerek alınabilmektedir. Zaten birçok madde bağımlısı,
güvenceli bir işte çalışmıyor olduğundan, ilacı eskiden de hekime yazdırıp
parayla satın alma şeklinde temin etmekteydi.
Atılan adımların sonuç verici olması için, ilaç üzerinde
daha yoğun bir kısıtlanma uygulanmalıdır. Belki reçete kapsamından çıkarılması
ya da en azından sadece seçilmiş merkezlerde yazılabilmesi gibi önlemler
faydalı olabilir. Çünkü ağrı tedavisinde, narkotikler de dahil olmak üzere
birçok alternatif molekül bulunduğu gibi, ilaç bugün epilepsi tedavisinde
neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Toplumsal bir sorun apaçıkken, bunu
derinleştirecek ve polikliniklerde başka sorunlara yol açacak bir ilacın
üzerindeki denetim oldukça önemlidir.
İşin bundan sonrası Sağlık Bakanlığı ile uzmanlık
derneklerinin ortak yaklaşımına düşmektedir. Çok yakın bir zamanda, Türk
Nöroloji Derneği, bazı ilaçların SGK tarafından geri ödeme kapsamına alınması
için Danıştay’a haklı bir dava açmıştır; ancak bu davanın kapsamını
incelediğimizde ne yazık ki Pregabalin’in geri ödeme kapsamına alınma talebinin
de bulunduğunu görüyoruz. Türk Nöroloji Derneği yönetim kurulu üyeleri, tahmin
edileceği üzere, büyük, güvenlikli ve hastaların zor ulaştığı merkezlerde
çalışmakta ve yarı yalıtık halleriyle sorunu yakından tanımamaktadır. Sahadaki
binlerce Nörolog, FTR uzmanı ve Ortopedi doktoru ise madde bağımlılarının
yarattığı tehlikenin ortasında ve korumasızdır. Hiçbir polikliniğin kapısında
polis kontrol noktası bulunmaz. Dolayısıyla davacı konumundaki derneğimiz
şikayetini gözden geçirmeli ve Lyrica için Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı
kısıtlamayı desteklemeli, hatta arttırılmasından yana olmalıdır.
Öte yandan Nöroloji, FTR, Ortopedi uzmanlık dernekleri, AMATEM yetkilileri ve Sağlık Bakanlığı’nın ilgili kurulları ortak bir masa oluşturmalı, toplumda büyüyen narkotik madde bağımlılığı ve şüpheli ilaçlar konusunda bir yol haritası çizilmelidir. En son meslektaşımız Kadir Songür’ün bir bağımlı tarafından yaralanmasıyla yeniden gündeme gelen bu sorunun çözümünde artık vakit kaybedilmemelidir. Meslektaşımıza geçmiş olsun dileklerimizi gönderiyor, yeni hadiselerin yaşanmaması için harekete geçilmesini umuyoruz.
Bülent Boz
Nöroloji Uzmanı
Yorumlar
list of online darknet…
list of online darknet market <a href="https://tor-markets-darkweb.shop/ ">best darknet markets </a> https://tor-markets-darkweb.link/ - darknet links 2023 drugs
reddit darknet market…
reddit darknet market australia <a href="https://privatedarkwebmarkets.link/ ">darknet market sites and how </a> https://privatedarkwebmarkets.link/ - vice city link
tor markets 2023 <a href=…
tor markets 2023 <a href="https://monopolymarketlinks.com ">darknet market links </a>
darknet markets best <a…
darknet markets best <a href="https://tordarkwebmarket.com/ ">drug market </a> https://tordarkwebmarket.link/ - black market prescription drugs
dark markets netherlands <a…
dark markets netherlands <a href="https://tordarknetmarket24.shop/ ">what darknet markets sell fentanyl </a> https://tordarknetmarket24.shop/ - best darknet market for weed 2023
dark market 2023 <a href=…
dark market 2023 <a href="https://heinekenexpresonion.com ">dark market 2023 </a>
onion seiten <a href="https…
onion seiten <a href="https://tordarknetmarkets2023.com/ ">darknet drug vendor that takes paypal </a> https://tordarknetmarketlist.shop/ - dark web drug marketplace
links tor 2023 <a href=…
links tor 2023 <a href="https://tordarknetmarketlist.com/ ">fake id dark web 2023 </a> https://tordarknetmarketlist.link/ - popular dark websites
pyramid pill <a href="https…
pyramid pill <a href="https://tor-markets-darkweb.com/ ">darknet market guide </a> https://tor-markets-darkweb.com/ - darknet market sites
decentralized darknet market…
decentralized darknet market <a href="https://tordarkmarketurl.com/ ">onion link search engine </a> https://tordarkmarketurl.com/ - deep website search engine
red ferrari pills <a href=…
red ferrari pills <a href="https://tor-darkmarkets-online.com/ ">versus project darknet market </a> https://tor-darkmarkets-online.com/ - top darknet markets 2023
darkfox link <a href="https…
darkfox link <a href="https://tordarkmarketweb.link/ ">top ten dark web sites </a> https://tordarkmarketweb.link/ - good dark web search engines
grey market link <a href=…
grey market link <a href="https://tordarkwebmarkets2022.shop/ ">steroid market darknet </a> https://tordarkwebmarkets2022.link/ - underground black market website
alphabay market darknet <a…
alphabay market darknet <a href="https://tordarkwebmarketlinks.shop/ ">Cocorico url </a> https://tordarkwebmarkets2022.com/ - darknet paypal accounts
the dark web shop <a href=…
the dark web shop <a href="https://tor-markets-darknet.link/ ">deep dot web markets </a> https://tor-marketplace24.shop/ - darknet market comparison
working dark web links <a…
working dark web links <a href="https://thedarkmarketpoint.link/ ">dark web adderall </a> https://thedarkmarketpoint.link/ - trusted darknet markets
dark web markets <a href=…
dark web markets <a href="https://heinekenexpresmarket.com ">deep web sites </a>
bitcoin dark web <a href=…
bitcoin dark web <a href="https://darkmarketgo.com ">dark web link </a>
dark web search engines link…
dark web search engines link <a href="https://tordarknetmarket2022.com/ ">darknet market guide </a> https://tordarknetmarket2022.com/ - darknet market fake id
berlin telegram group drugs …
berlin telegram group drugs <a href="https://tormarketwebxx.link/ ">darknet list market </a> https://tormarketwebxx.shop/ - darknet software market
bitcoin dark website <a…
bitcoin dark website <a href="https://tordarkwebmarketlink.link/ ">darknet markets urls </a> https://tordarkwebmarketlink.shop/ - darknet sites
darknet links <a href=…
darknet links <a href="https://newdarkmarkets.com ">dark web market links </a>
tor2door market <a href=…
tor2door market <a href="https://tor-markets2023.link/ ">darknet market deep dot web </a> https://tor-markets2023.shop/ - dark web drug markets
dark website <a href="https…
dark website <a href="https://heineken.express ">dark web websites </a>
gbl drug wiki <a href=…
gbl drug wiki <a href="https://tor-market-darkweb.shop/ ">dark web hitman </a> https://tor-market-darkweb.shop/ - good dark web search engines
darkweb sites reddit <a…
darkweb sites reddit <a href="https://tor-market-darknet.link/ ">darkmarkets </a> https://tor-market-darknet.com/ - largest darknet market
the dark internet <a href=…
the dark internet <a href="https://mydarknetlinks.com ">dark web links </a>
darknet market links reddit …
darknet market links reddit <a href="https://tordarkmarketplace.com/ ">darknet market noobs guide </a> https://tordarkmarketplace.link/ - tor market
wiki sticks drugs <a href=…
wiki sticks drugs <a href="https://tor-darkmarket-online.shop/ ">dark markets estonia </a> https://tor-darkmarket-online.link/ - darknet markets availability
mdm love drug <a href=…
mdm love drug <a href="https://torwebdarknet.link/ ">deep deep web links </a> https://torwebdarknet.com/ - drugs on darknet
trusted darknet markets weed…
trusted darknet markets weed <a href="https://thedarkwebmarkest.link/ ">darknet search </a> https://thedarkwebmarkest.com/ - tor markets
deep web drug url <a href=…
deep web drug url <a href="https://blackmarketelite.com ">bitcoin dark web </a>
deep dark web <a href=…
deep dark web <a href="https://elitedarknetmarkets.com ">dark internet </a>
dark web xanax <a href=…
dark web xanax <a href="https://tordarkwebslist.com/ ">archetyp market url </a> https://tordarkwebslist.com/ - darknet guide
online black market uk <a…
online black market uk <a href="https://tordarkweblist.shop/ ">alphabay market net </a> https://tordarkweblist.com/ - darknet markets most popular
reddit darknet market guide …
reddit darknet market guide <a href="https://tordarknetmarkets2023.link/ ">how to buy drugs on the darknet </a> https://tordarknetmarkets2023.link/ - best darknet market for weed 2023
deep web drug markets <a…
deep web drug markets <a href="https://versus-market-onion.com ">darkmarket 2022 </a>
working darknet markets <a…
working darknet markets <a href="https://torwebmarketplace.shop/ ">darknet markets deepdotweb </a> https://torwebmarketplace.link/ - dark web counterfeit money
darknet drugs australia <a…
darknet drugs australia <a href="https://tordarkwebmarketlinks.com/ ">darknet drug dealer </a> https://tordarkwebmarketlinks.link/ - how to order from dark web
top dark net markets <a…
top dark net markets <a href="https://thetormarket.link/ ">which darknet markets are still open </a> https://thetormarket.link/ - how to install deep web
onion deep web search <a…
onion deep web search <a href="https://tordarkwebmarket.shop/ ">dark web drugs nz </a> https://tordarkwebmarketlink.com/ - best darknet market for weed
darknet markets address <a…
darknet markets address <a href="https://privatedarkmarkets.shop/ ">dark web legit sites </a> https://privatedarknetmarkets.com/ - darknet dream market link
darkshades marketplace <a…
darkshades marketplace <a href="https://thedarknetmarket.link/ ">darknet market links </a> https://thedarknetmarket.link/ - alphabay darknet market
best darknet markets <a…
best darknet markets <a href="https://thedarknetmarket.com/ ">incognito link </a> https://thedarkmarketpoint.shop/ - most reliable darknet markets
darknet drugs <a href=…
darknet drugs <a href="https://monopoly-market-onion.com ">darkmarket list </a>
archetyp darknet market <a…
archetyp darknet market <a href="https://tordarkmarketurl.shop/ ">darknet onion markets </a> - dark web drugs nz
tor market links 2023 <a…
tor market links 2023 <a href="https://tormarketwebxx.com/ ">which darknet markets are up </a> https://tordarkwebslist.shop/ - darknet market features
dark markets albania <a…
dark markets albania <a href="https://tordarknetmarket24.com/ ">Kingdom url </a> https://tordarknetmarket24.com/ - best darknet market for weed 2023
what is darknet markets <a…
what is darknet markets <a href="https://privatedarknetmarkets.link/ ">deep web websites reddit </a> https://privatedarknetmarkets.shop/ - black market website names
best darknet markets 2023 …
best darknet markets 2023 <a href="https://torwebmarketplace.com/ ">new darknet markets </a> https://torwebdarknet.shop/ - darknet drug trafficking
Yeni yorum ekle